Racion-epoko

Racion-epoko kulturala ed intelektuala movado di intelektuali de 18ma yarcento en Europa - specale Francia ed Anglia - ed Usa. Ol stimulis cienco ed intelektuala debato di idei, ed opozis superstico, netolero e ecesi de l'eklezio o de la guverni. Ol developesis de fino di 17ma til la komenco di Franca revoluciono, quankam en ula landi prolongis su dum l'unesma yari di 19ma yarcento. La 18ma yarcento divenis konocita kom l'yarcento di lumi.

Denis Diderot, un di la responsebla pri l´Encyclopédie, enciklopedio qua difuzis la filozofio di racion-epoko.

Pensisti di Racion-epoko asertis ke humana raciono povis kombatar nesavo, superstico e tiraneso, e konstruktar plu bona mondo. Racion-epoko havis granda influo en ekonomiala, politikala e social aspekti di lua epoko. Estetikala expreso di ta movado esis neoklasikismo.

Racion-epoko en kelka landi

Ek l'Unionita Rejio, ubi uli di l'esencala traiti dil movado aparis ante ke en altra lonki, Racion-epoko asentis su en Francia, ube anglofilia avancigis da Voltaire, e produktis hike lua ideologiala korpo, enciklopedismo, e lua plu reprezentiva personi (Montesquieu, Diderot, Rousseau, edc.). Anke aparis, okazione autonome ma altra da l'influo da Anglia o Francia, en altra arei di Europa (Nederlando, Italia, Hispania, Polonia, Rusia, Germania, edc.) o en l'Amerikala kolonii. To esis kondicionita da grado di ideologiala e socio-politikala developo aquirita en la momento di nasko di nova ideologio e pro inter proceso sequita dum lua developado.