Pozitivismo

Pozitivismo esas sistemo filozofiala apogata sur l'experienco e sur la konoco empirikala di la fenomeni naturala. Tale, Pozitivismo judikas metafiziko e teologio kom sistemi de konoco neperfekta e neexakta.

Auguste Comte, kreinto di pozitivismo.

Evoluciono

La vorto "pozitivismo" uzesis unesmafoye dal Franca filozofo Auguste Comte, autoro di Kurso pri filozofio pozitiva (6 tomi, publikigita de 1830 til 1842) libro qua inauguris ica filozofiala teorio. Tamen, kelka konceptaji pozitivista aparis en l'idei de altra filozofi, exemple Britaniano David Hume, Franco Claude Henri de Rouvroy, Komto de Saint-Simon, e Germano Immanuel Kant.

Comte selektis la vorto "pozitivismo" por emfazar la pragmato e la tendenco konstruktiva quin ilu reklamis, del aspekto teoriala di ilua doktrino. Ordinare, ilu interesis su pri la riorganizo dil vivo sociala, pri la plubonigo dil homaro tra la konoco ciencala e, tale, pri la kontrolo di la forci naturala. La du parti precipua dil pozitivismo, la filozofio e la guvernado (o programo di konduto individuala e sociala), unionesis plu tarde.

Segun la konceptado pri religio da Comte, la homaro esus kult-objekto. Tamen, multa dicipuli di Comte ne aceptis ica developo religial de ilua penso, nam ol semblis kontredicar la filozofio pozitivista originala. Multa ek la doktrini di Comte plu tarde adaptesus e developesus da la Britaniana filozofi sociala John Stuart Mill e Herbert Spencer, e dal filozofo e fizikisto Austriana Ernst Mach.

Logikala pozitivismo

Dum la komenco di la 20ma yarcento, grupo de filozofi qui diskutis la moderna evoluciono ciencala refuzis tradicionala idei pozitivista (qui judikis ke la bazo di la vera konoco esas l'experienco personala) ed emfazis l'importo di la verifiko ciencala e difuzo di la logiko formala. De la teorii de ica pensisti, exemple Austriano Ludwig Wittgenstein e Britaniani Bertrand Russell e George Edward Moore, naskis tale dicita "logikala pozitivismo". La Tractatus logico-philosophicus (1921), libro da Wittgenstein, influis decidigive la refuzo di doktrini metafizikala pro sua manko di senco, e en l'acepto di empirikismo kom postulo logika.

Nun, filozofi pozitivista preferas nominar su "empirikala logikisti", por separar su del importo quan l'unesma filozofi di logikala pozitivismo donis a la verifiko ciencala. Li sustenas ke la propra verifikado-principo ne esas verifikebla filozofiale. Tale, importanta autori, exemple Rudolf Carnap, proponabas nova senci por la tradicionala verifikado-principo neopozitivista.