Ica artiklo bezonas revizo da ula persono qua konocas ambe Ido, ed ica temo ciencala, teknologiala, matematikala, filozofiala, sportala, edc.
Ka vu povas helpar ni revizar ol?

La periodala tabelo (o periodo-tabelo) esas tabelala dispozo di la kemiala elementi, rangizita segun lia atomala nombro (nombro di protoni), elektrono-ajusti, e sencesa kemiala havaji. Ca rangizo montras periodala tendenci, tala quala elementi kun simila manieri en la sama kolono. Lo anke montras quar rektangula bloki kun kelka preske simila kemiala havaji. Generale, en un rango (periodo) l'elementi esas metali ye la sinistra, e nemetali ye la dextra.

La rangi di la tabelo esas nomata periodi; la koloni esas nomata grupi. Sis grupi (koloni) havas nomi e nombri: exemple, elementi de la grupo 17 esas la halogeni; e grupo 18, la nobla gasi. La periodala tabelo povas esar uzata por derivar relateso inter la havaji dil elementi, e predicas la havaji di nova elementi ne ja deskovrita o sintizita. La periodala tabelo provizas utila trabaro por analizar kemiala manieri, ed esas larje uzata en kemio ed altra cienci.

Dmitri Mendeleyev publikigis ye 1869 l'unesma larje rikonocebla periodala tabelo. Ilu developis lua tabelo por ilustrar periodala tendenci en la havaji di la tatempa elementi savata. Mendeleyev anke predicis kelka havaji di tatempa elementi nesavata qua expektus plenigar lakuni en ica tabelo. Maxim multe di lua predicuri esis pruvita korekta kande l'elementi esis pose deskovrita. La periodala tabelo di Mendeleyev esis pluvastigita e rafinita per la deskovro o sintezo di plusa elementi nova e la developo di nova modeli teoriala explikar kemiala manieri.

Omna elementi - del atomala nombro 1 (hido) til 118 (oganesono) - sive deskovrita sive sintizita, inkluzite la maxim recenta adjuntaji (elementi 113, 115, 117, e 118) esis konfirmita dal IUPAC ye la 30a di decembro 201. Li kompletigis l'unesma sep rangi di la periodala tabelo.[1] L'unesma 94 elementi existas en la naturo, quankam kelki nur trovesas en traco-quantesi ed sintizesis en laboratorii ante ke li deskovresis en la naturo.[n 1] Elementi kun atomala nombri de 95 til 118 nur sintizesis en laboratorii o nukleara reaktori.[2] Sintezo di elementi qua havas plu alta atomala nombri persequas. Plura sintezala radionuklidi di naturala elementi anke produktis en laboratorii.

Supervido redaktar

Grupo→ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 8
Periodo

Alkaliala

metali

Alkaliala

termetali

Pniktogeni Kalkogeni Halogeni Nobla

gasi

1 Hido

H

1
Helio

He

2
2 Litio

Li

3

Berilio

Be

4

Borono

B

5

Karbo

C

6

Nitro

N

7
Oxo

O

8
Fluoro

F

9
Neono

Ne

10
3 Natro

Na

11

Magnezo

Mg

12

Aluminio

Al

13

Siliko

Si

14

Fosfo

P

15

Sulfo

S

16

Kloro

Cr

17
Argono

Ar

18
4 Kalio

K

19

Kalcio

CA

20

Skandio

Sc

21

Titanio

Ti

22

Vanadio

V

23

Kromo

Cr

24

Mangano

Mn

25

Fero

Fe

26

Kobalto

Co

27

Nikelo

Ni

28

Kupro

Cu

29

Zinko

Zn

30

Galio

Ga

31

Germanio

Ge

32

Arseno

As

33

Selenio

Se

34

Bromo

Br

35

Kriptono

Kr

36
5 Rubidio

Rb

37

Stroncio

Sr

38

Yitrio

Y

39

Zirkonio

Zr

40

Niobio

Nb

41

Molibdo

Mo

42

Teknecio

Tc

43

Rutenio

Ru

44

Rodio

Rh

45

Paladio

Pd

46

Arjento

Ag

47

Kadmio

Cd

48

Indio

In

49

Stano

Sn

50

Antimonio

Sb

51

Teluro

Te

52

Iodo

I

53

Xenono

Xe

54
6 Cesio

Cs

55

Bario

Ba

56

Lutecio

Lu

71

Hafnio

Hf

72

Tantalo

Ta

73

Wolframo

W

74

Renio

Re

75

Osmio

Os

76

Iridio

Ir

77

Platino

Pt

78

Oro

Au

79

Merkurio

Hg

80
Talio

Tl

81

Plombo

Pb

82

Bismuto

Bi

83

Polonio

Po

84

Astato

At

85

Radono

Rn

86
7 Francio

Fr

87

Radiumo

Ra

88

Laurencio

Lr

103
Ruterfordio

Rf

104
Dubnio

Db

105
Seaborgio

Sg

106
Boriumo

Bh

107
Hasio

Hs

108
Meitnerio

Mt

109
Darmstatio

Ds

110
Rentgenio

Rg

111
Kopernicio

Cn

112
Nihonio

Nh

113
Flerovio

Fl

114
Moskovio

Mc

115
Livermorio

Lv

116
Teneso

Ts

117
Oganesono

Og

118
8 Lantano

La

57

Cerio

Ce

58

Prazeodimio

Pr

59

Neodimio

Nd

60

Prometio

Pm

61

Samario

Sm

62

Europio

Eu

63

Gadolinio

Gd

64

Terbio

Tb

65

Disprozio

Dy

66

Holmio

Ho

67

Erbio

Er

68

Tulio

Tm

69

Yiterbio

Yb

70

9 Aktiniumo

Ac

89

Torio

Th

90

Protaktinio

Pa

91

Uranio

U

92

Neptunio

Np

93

Plutonio

Pu

94

Americio

Am

95

Kuriumo

Cm

96

Berkelio

Bk

97

Kalifornio

Cf

98

Einsteinio

Es

99

Fermio

Fm

100
Mendelevio

Md

101
Nobelio

No

102
solida
liquido
gaso
nesavata
Metalo Metaloido Nemetalo Nesavata kemiala havajo
Alkaliala metalo Alkaliala termetalo Lan­tanido Aktinido Transitala metalo Postransitala metalo Poliatoma nemetalo Biatoma nemetalo Nobla gaso

Anke videz redaktar

Extera ligili redaktar


Noti redaktar

  1. L'elementi deskovris komencale da sintezo e pose en la naturo esas teknecio (Z=43), promecio (61), astato (85), neptunio (93), e plutonio (94).

Referi redaktar

  1. Chemistry: Four elements added to periodic table -
  2. Nature's Building Blocks: An A-Z Guide to the Elements.  Publikigita da Oxford University Press.  Loko di publikigo: New York, NY. Dato di publikigo: 2011.