Hipotezo di Sapir-Whorf
La hipotezo di Sapir-Whorf establisas ke existas certena relato inter la gramatikala kategorii di la linguo quon ulu parolas e la formo per qua la persono komprenas e konceptas la mondo. Anke konocata kom Principo di Linguistikala Relativeso. L'unesma linguisto en ica koncepto esis Harry Hoijer.
On povas distingar la forta e la febla hipotezo:
- la forta hipotezo di Whorf: Linguo di monolinguala parolanto determinas komplete la formo per qua il konceptas, memorigas e klasifikas "realeso" qua cirkondas (to eventas precipue en semantikala nivelo, quankam anke influas en la formo di asumar la procedi di transformado e la stati dil kozi expresita dal verbal acioni. Do, linguo determinas forte la pensado dil parolanto.
- la febla hipotezo di Whorf: La linguo di ula parolanto havas certena influo en la formo per quo lu konceptas e memorigas "realeso", fundamentale en semantikala nivelo. To signifikus ke povas exitar statistikala diferi en la formo per qua du parolanti di diferanta lingui solvas o enfokigas certena problemi.
La Hipotezo di Sapir-Whorf esabis un ek la precipua temi di debato pri la linguistikala relativismo.
La tezo
redaktarLa tezo da Sapir esas klarigita en ta ofte citita textero :
|
The fact of the matter is that the "real world" is to a large extent unconsciously built up on the language habits of the group. No two languages are ever sufficiently similar to be considered as representing the same social reality. The worlds in which different societies live are distinct worlds, not merely the same world with the different labels attached. | 
|
Yen traduko:
|
|
La fakto pri to esas ke la "reala mondo" esas grandaparte nekonciante konstruktita ek linguo ordinara dil homo-grupo. Nula linguo-duopo suficeintersimilas por esas konsiderata reprezentanta la sama socia realajo. La mondi en qua dissama socii vivas esas aparta mondi, ne simple la sama mondo kun dissama etikedi ligita ad ol. |
|
La diskuto pri linguistikala relativeso esas konfuzita pro ambigueso pri nocia e semantika kampi.
Linguistikala relativeso disvalidigas l'esencisma komrepno dil nomo qua postulatas ke:
|
|
Por ula homi la linguo, reduktita a lua esencala principo, esas nomenklaturo, to esas listo di vorti korespondanta a tanta objekti |
|
Por transirar ek unu linguo ad alia necesus nur chanjar l'etikedi. Desfacilaji trovita en l'automatala tradukuro pruvas anke hodie quagranda ta tasko esas desfacila.