Tituliera sideyo
Tituliera sideyo episkopal od arkiepiskopal esas, en la eklezii naskinta del Romana katolika eklezio e del ortodoxa kanonika eklezii, titulo grantata a certena prelati qui, sen havar judiciala resortiso super la nuna diocezi, exekutas funcioni en la guvernado di sua eklezii, por qui li investesas kom episkopi. La nomino di «tituliera» episkopi od arkiepiskopi strikte resortisas al Santa Sideyo, en la kazo dil Romana katolika eklezio, ed al patriarki (precipue ad olta di Konstantinoplo) en la kazo dil ortodoxa eklezii.
En la Romana katolika eklezio, ti a qui ica titulo grantesas, olim nomizita episkopi in partibus infidelium («en la landi dil nefideli»), per refero ad anciena diocezi dume desaparinta, nomesas ‘tituliera episkopi’ de papo Leo la 13ma (1882). Singla episkopo, mem se koaktata a demisiono, restas «episkopo di partikulara loko»; lore grantesas a lu la titulo di tituliera sideyo.
Malgre la importanta nombro de tituliera episkopi en la katolika Latina eklezio, la teologial konveno di ca episkopi sen reala pastoral ofico produktas debati[1]. Oportas ya savar ka la granto di eklezio sen reala existo konstitucas kazo di absoluta ordinaco, t.e., sen pastoral determino, kondamnita de pos 1ma koncilo di Nicea (325).
En la ortodoxa eklezii, precipue en olta di Grekia, la tituliera sideyi korespondas al anciena episkopi od arkiepiskopi dil Bizancana imperio qui restis sen fideli pro la transiro dil habitanti di ca territorii ad Islamo e pro la ekpulso dil Kristani dum la yarcenti (precipue lor la Traktato di Lausanne en 1923.
Origino e historio redaktar
La unesma koncilo di Nicea forsan asistis kelka episkopi ekpulsita de sua diocezi. Tamen ol establisas que la kleriki mustas esar sempre atribuita ad eklezio (Kanono 15). Plu explicite, la koncilo di Khalkedón (451) institucas la interdikto ordinacar kleriko, inkluzite episkopo, sen konfidar deserveyo a lu (kanono 6). Segun la spirito di ica anciena koncili, koncernesas reala *komunitato di Kristani e ne titulo fondita sur judiciala fiktivajo.
Plu tarde, precipue dum la 7ma ed 8ma yarcenti, granda nombro de diocezi, partikulare en nordal Afrika, Hispania e Proxim Oriento, perdas sua fideli kauze di persekuti, pos la invadi dal *Saraseni ed *Otomani: kelki (le ma'mīnīm) konvertesas ad Islamo pour evitar la kharadj (duopla personal imposto sur la ne-Mohamedani) e la devshir (rapto di pueruli por rekruteso dal armei Mohamedana); altri fugas por eskapar de persekuteso e sklaveso : ca diocezi do desaparas ed abandonesas. Exemple, on evaluas a cirkume 480 la nombro de diocezi desaparinta en nordal Afrika[2] ed eventas lo sama en Mikra Azia[3]. Tamen on ne supresis li, nam l’eklezio deziras gardar la memoreso di ca Kristana *komunitati del unesma yarcenti di Kristanismo.
Altri desaparas konseque la konquesto dil Santa Lando dal Araba imperio en la 8ma yarcento, pose dal Turki cirkum 1268. La episkopi ekpulsita aceptesas kom auxiliari en la diocezi di Europa. Lor lia morto, anke lia sucedanti kom auxiliari recevas sua titulo e diocezo, lore konocata kom esanta in partibus infidelium (i.p.i.). En la katolika eklezio, tal procedo regulizesas dal koncilo di Vienne en 1311 ; de pos la kinesma koncilo di Laterano (1512-1517) e dum la papeso di Leo la 10ma, ca tituli grantesas anke al kardinali dil Romana kurio qui deziras lo. La kustumo divenas plu ampla e developesas tante ke la tituli grantesas ad omna prelati investata kom episkopi sen ke li recevas, pro to, judiciala resortiso (auxiliaro, apostolal vikario, prelato dil Romana kurio.
Anke ekleziala riorganizi dum la 18ma e 19ma yarcenti, pro la supreseso di diocezi, kreis nova tituliera sideyi, exemple Ypres e Tongres, en Belgia, Natchez e Kearney en Usa, Lindisfarne en Anglia ed altri en Irlando.
Dum la 19ma yarcento, konsentante la demando dal oriental katolika eklezii, papo Leo la 13ma, per sua apostolala letro In suprema del 10ma di julio 1882, chanjas la nomizo dil episkopo in partibus infidelium ad «tituliera episkopo»[4]. Entote, ibe forsan existis plu kam 1500 tituliera diocezi.
Historial exemplo redaktar
Interesanta exemplo pri diocezo in partibus infidelium qua duris pasable longe es olta di Bethlehem. En 1168, la kruco-militisto Guillaume la 4ma, komto de Nevers, promisabis al episkopo di Bethlehem ke, se ica urbo falus en la manui dil Mohamedani, il aceptus lu o lua sucedanti en la urbeto Clamecy, en sua teritorii en Burgundia. Pos la konquesto di Bethlehem da Saladin en 1187, la volo dil mortinta komto exaucesis, ed en 1223 la hospitalo di Panthénor, en Clamecy, atribuesis kom domicilo al episkopo di Bethlehem. Clamecy restis la permananta sideyo dil episkopio di Bethlehem in partibus infidelium dum preske sisacent yari, til la Franca revoluciono en 1789[5]. Bethlehem,quankam vakanta, duras esar tituliera diocezo (en 2013).
Noti e referi redaktar
- ↑ Hervé Legrand: Le ministère des évêques au concile Vatican II et depuis. Paris: Cerf 2001. p. 235-237
- ↑ Duval Noël, «L'évêque et la cathédrale en Afrique du Nord», en Actes du XIe Congrès international d'archéologie chrétienne, Lyon, Vienne, Grenoble, Genève, agosto, 21-28 septembro 1986, ed. École française de Rome, «Collection de l'École française de Rome», n° 123, Roma, 1989, vol. I, p. 345-399.
- ↑ Sophie Métivier et Sylvain Destephen, «Chorévêques et évêques en Asie Mineure au IVe et Ve siècles», en Persée, Tomo 15, Numero 1 di 2007, p. 343-378 che [1].
- ↑ Nur en la regioni ube Kristanismo desaparis o divenis minoritatal on trovas anciena diocezi, quo povas konsequar anke de simpla riorganizo dil territoriala servado: exemple, en Korsika, katolika lando, existas ne min kam kin anciena diocezi qui divenis tituliera sideyi.
- ↑ L. di Sivry, Dictionnaire de Géographie ecclésiastique, edituro di 1852, p. 375. Ekleziala arkivi di la letri adresizita dal episkopi di Bethlehem in partibus al episkopi di Auxerre.