Saga

Saga esas rakonti maxim ofte pri anciena Nordala e Germanala historio, pri frua Vikingo-voyaji, la batalii qui eventis dum ta voyaji, pri migrado ad Islando, e pri disputi inter islandana familii.

Pagino ek la Heimskringla

Li skribesis en la Anciena Nordala linguo, precipue en Islando.

La texti esas rakonti en prozo qui havas similesi kun la epiko, ofte kun stanci o tota poemi en aliteracanta verso en la texto, o heroala agi de dii longe pasinta, "rakonti pri digna homi," ofte Vikingi, kelkafoye pagana, kelkafoye kristana.  La rakonti esas normale realista, ecepte legendala saga, saga pri santi, saga pri episkopi, e tradukita o rikompozita romantikaji.  Li esas kelkafoye romantikigita e fantaziala.

La termino saga devenas del Nordala saga (pl. sögur), e referas (1) "dicajo, aserto", o (2) "naraco, rakonto, historio".  Ol esas parenta kun la angla vorto saw ("dicajo"), e la germana vorto Sage.  Islandana saga esas fondita sur parolala tradicioni, e multa resercho enfokigis lo reala e lo fiktiva en singla rakonto.  La korekteso di le saga esas ofte tre disputata.  La maxim multa manuskripti en qui le saga prezervesas portesis a Dania e Suedia en la 17ma yarcento, ma pose retro ad Islando. 

Klasika saga kompozesis en la 13ma yarcento.  Experti olim kredis ke ta saga transmisesis parole de generaciono a generaciono til ke skribisti skribis oli en  la 13ma yarcento.  Tamen, la maxim multa experti nun kredas ke le saga esis koncianta artala kreuri, fondita sur e parolala e skribita tradiciono.  Studio pri la deskripto dil vesti mencionita en le saga konkluzas ke la autori probis krear historiala "sento" per la rakonto, per vestizar la karakteri en tatempa "anciena vesti".  Tamen, tala vestaro ne fitas l'eventi di la saga nam ol plu similesas la vesti portita dum la 12ma yarcento.

Esas multa rakonti pri reji (ex. Heimskringla), omnadiala homi (ex. Bandamanna saga) ed extraordinara karakteri (e.g. Egils saga).  Le saga deskriptas parto de la historio di ula Nordala landi (ex. la lasta chapitro di Hervarar saga).  La Britana Insuli, norda Francia e Nord-Amerika anke mencionesas.  Erste recente (frua 20ma yarcento) la rakonti pri la voyaji a Nord-Amerika (moderna Kanada) konfirmesis kom autentika.

Maxim multa saga pri islandani eventas dum la periodo 930-1030, nomizita söguöld (Epoko di le Saga) en islandana historio.  Le saga pri reji, episkopi, e tatempa saga havas sua propra tempizo.  la maxim multa skribesis inter 1190 e 1320, kelkafoye existis kom parolala tradicioni longe antee, altri esas pure fiktiva, e di uli on ya savas la fonti: l'autoro di la Saga di Rejo Sverre renkontris la rejo ed uzis il kom fonto.

Moderna uzado

"Saga" esas vorto del Old Norse od islandana linguo ("Saga" esas anke la moderna islandana e sueda vorto por "rakonto" od, aparte en la sueda, feo-rakonto).  Saga esas parento dil angla vorto say: olua diversa senci en la  islandana cirkume equivalas "dicajo" o "naraco en prozo", quala "naraco", "rakonto" o "historio".  Tra la yarcenti, la vorto saga ganis plu larja senco en Nordala lingui.  En moderna sueda e dana ol deskriptas ne-realista od epikala verko fiktiva.  Folksaga signifikas folklorala rakonto; feo-rakonto da nekonocat autoro, en la sueda e dana.  Konstsaga esas la sueda termino por feo-rakonto da konocat autoro, quala Hans Christian Andersen od Astrid Lindgren, dum ke la dana e norvegiana termino esas eventyr ("aventuro").

Saga povas anke esar verko fantazio-fiktiva.  La serio The Lord of the Rings da J. R. R. Tolkien tradukesis aden la sueda da Åke Ohlmarks kun la titulo Sagan om ringen: "La Saga di la Ringo".  La tradukuro di 2004 titulizesis Ringarnas herre, literala tradukuro del originalo.  La islandana jurnalisto Þorsteinn Thorarensen (1926-2006) tradukis la verko kom Hringadróttins saga o "Saga di la Sinioro di la Ringi".