Genezo

Genezo (Hebree: בראשית) esas la 1ma libro dil Juda Anciena Testamento (Hebree: תנ"ך). Lua nomo venas del Greka vorto γένεσις, qua signifikas "origino". Ol traktas la kreo dil universo e la historio dil antiqua homaro. Pose, ol traktas preske nur la historio dil Hebrei til la morto di Iozef (filiulo di Iakob), viziro en antiqua Egiptia. Ol esas la 1ma parto dil Pentateuko (Hebree: חומש), qua segun la Juda tradiciono donesis da Deo al profeto Moises sur la monto Sinai.

Yen l'unesma chapitro dil Genezo, tradukita da Gonçalo Neves e publikigita en Progreso, 2002: 3 (326), p. 11-12:

¹ En la komenco Deo kreis la cielo e la tero. ² Or la tero esis dezerta e kaosa, e tenebro kovris l’abismo; ma la spirito di Deo portesis super l’aqui. ³ Lore dicis Deo: «Esez lumo». Ed aparis lumo. ⁴ E vidis Deo ke la lumo es bona, e separis la tenebro de la lumo; ⁵ e la lumon lu nomizis jorno, e la tenebron – nokto. Tale venis vespero, e venis pose matino: unesma dio.

⁶ Dicis Deo: «Esez firmamento inter l’aqui, ed ol separez aqui de aqui». Ed eventis tale. ⁷ Deo do kreis la firmamento, e tale separis l’aqui subfirmamenta del aqui superfirmamenta. ⁸ La firmamenton Deo lore nomizis cielo. Dume venis vespero, e venis pose matino: duesma dio.

⁹ Dicis Deo: «Kunvenez unloke l’aqui subfirmamenta, ed aparez la sikajo». Ed eventis tale. ¹⁰ La sikajon Deo lore nomizis tero, e la kolekturon dil aqui lu nomizis mari; e lu vidis ke to es bona. ¹¹ Dicis pose Deo: «La tero produktez verda planti, herbi seminoza, e frukt-arbori donanta frukti seminoza segun sua speco, sur la tero». Ed eventis tale. ¹² E la tero produktis verda planti, herbi seminoza segun lia speco ed arbori qui donas frukti seminoza segun sua speco. E Deo vidis ke to es bona. ¹³ Dume venis vespero, e venis pose matino: triesma dio.

¹⁴ Dicis Deo: «Esez astri en la firmamento, por distingar la jorno del nokto, e li esez signi e markizez la sezoni, la dii e la yari; ¹⁵ e li brilez en la firmamento, por lumar super la tero». Ed eventis tale. ¹⁶ Deo do kreis la granda astri: la plu granda astro por regnar la jorno, e l’astro plu mikra por regnar la nokto, e la steli; ¹⁷ e lu instalis li en la firmamento, por ke li lumez super la tero, ¹⁸ e por ke li regnez la jorno e la nokto, e separez la lumo del tenebro. E Deo vidis ke to es bona; ¹⁹ dume venis vespero, e venis pose matino: quaresma dio.

²⁰ Dicis Deo: «En l’aqui pululez bestii vivanta, e l’uceli flugez super la tero, sub la firmamento». ²¹ E Deo kreis la granda cetacei ed omna vivanta bestii reptera qui pululis en l’aqui, segun lia speco; ed omna uceli alizita, segun lia speco. E Deo vidis ke to es bona,²² e benedikis li, dicante: «Fruktifez e pululez, e plenigez l’aqui dil mari, e pululez anke l’uceli super la tero.» ²³ E dume venis vespero, e venis pose matino: kinesma dio.

²⁴ Dicis pose Deo: «La tero produktez vivanta bestii segun lia speco, bruti e repteri e bestii surtera, segun lia speco». Ed eventis tale. ²⁵ Deo do kreis la bestii surtera e la bruti e la repteri dil sulo segun lia speco. E Deo vidis ke to es bona. ²⁶ Lore lu dicis: «Ni kreez la homo segun nia imajo, simila a ni, e lu dominacez omna fishi dil maro, ed omna uceli dil cielo, ed omna bruti, ed omna bestii surtera, ed omna repteri qui reptas sursule». ²⁷ Deo kreis la homo segun sua imajo, segun l’imajo di Deo la homo kreesis, e lu kreis li kom viro e muliero. ²⁸ E Deo benedikis li, dicante: «Fruktifez e pululez, e populizez la tero; submisez ol e dominacez la fishi dil maro e l’uceli dil cielo ed omna bestii movanta sur la tero». ²⁹ E lu dicis anke: «Yen ke me donas a vi omna herbi seminoza sur la tota surfaco dil tero, ed omna arbori qui produktas frukto e semino; to esez por vi nutrivo. ³⁰ Ed ad omna bestii surtera, ed ad omna uceli dil cielo, ed ad omno quo movas sur la tero e havas anmo vivanta, me donas la tota herbo kom manjajo». Ed eventis tale. ³¹ Deo kontemplis omno quon lu kreabis, e yen ke lu vidis ke omno es tre bona. Dume venis vespero, e venis pose matino: sisesma dio.

Biblala Kritikismo

Segun multa biblala eruditi, la Genezo skribesis pos la tradicionala dato, e lua finala formo fixeskis dum la 5ma e 6ma yarcenti aK.