|
== Situo ante la batalio ==
De la komenco di la [[yari 1350ma1350a]], Franca vilaji subisis intensa e rapida ataki (surnomizita ''chevauchées'' en la [[Franca linguo|Franca]]) de [[Anglia|Angla]] trupi qui uzis [[kavalo|kavali]]. L'Angli rapide fugis pos l'atako, e la Franca trupi, plu lenta, ne povis kontreatakar efikive. La milital strategio Angla esis pozar la rurani kontre sua propra rejulo.
Ye la [[8ma di agosto]] [[1356]], [[Edward, la nigra princo]] komencis granda kavalkado (razio) norde del [[Anglia|Angla]] bazo en [[Aquitania]], por suportar federita garnizoni en centrala [[Francia]] e spoliar. L'Angla-Gaskona trupi raptis e brulis multa urbeti, til ke ol atingis [[fluvio Loire]] en [[Tours]], ube l'armeo ne povis prenar la [[kastelo]] ed incendiar l'urbo pro pluvego.
La fristo Angla ibe permisisposibligis ke [[Jean la 2ma di Francia]] probis haltigar sua avanco ed eliminar lua minaco. Jean, qua konfrontabis la [[John de Gaunt|duko de Lancaster]] en Normandia, aranjis sua armeo en [[Chartres]], norde de la siejita Tours, e poslasis sua [[infantrio]], konsistinta ek {{formatnum:11000}} til {{formatnum:20000}} homi, por serchar la pozicioni di la trupi de la Nigra Princo. Franca armeo uzis precipue kavalrio, e havis poka [[arbalesto|arbalesti]].
== La batalio e lua rezulto ==
[[Arkivo:Battle of Poitiers 1356 map-es.svg|thumb|left|320px|Mapo pri la batalio di Poitiers.]]
Kande recevis informi pri la diplaso di Franca trupi, Edward decidis retretar. Il igis sude, persequita da Jean. La Franci rajuntis l'Angli apud Maupertuis, 10 km sude [[Poitiers]]. Veterano de la [[batalio di CrecyCrécy]], ube ilu kombatis lor evanta dek-e-sis yari, la Nigra Princo decidis uzar la mem taktikala skemo en ca batalio. Il lokizis sua trupi en forta defensiva poziciono, en plano cirkondita da naturala obstakli - rivereto sinistre e bosko dope. La bosko impedus ataki dedope. La bagaj-truki, kun granda quanto di rapti restis sur l'anciena romana choseo qua iris de Poitiers til Bordeaux, per protektar lua febla dextra flanko. Edward e John Chandos organizis du o tri linei di defenso, e pozis Walsana soldati sen kavali ma portanta longa arki avan la cetera trupi, en V-formacuro en amba lateri. La mikra kavalrio de la Nigra Princo, komandita da Jean de Grailly, ''Captal'' de Buch, celesis en la dopa bosko.
La trupi Franca dividesis en quar parti por atakar. Avan iris 300 elita kavalieri, komandita dal generalo Clermont, akompanita da pikisti (Germana mercenarii). Sua skopo esis charjar l'Angla arkisti ed eliminar lua minaco. Dop li, sequis tri grupi de la infantrio. Segun la [[historiografio|historiografo]] [[Jean Froissart]], samatempano dedi la batalio, la kavalieri esis nevundebla per [[flecho|flechi]] proveninta kede avane nam li uzis kuraso, tamen la kavali esis vundebla adlatere ed addope. La kombato esis intensa, e Franci perdis multa kavali. Jean la 2ma imperis la sendo di plusa kavali; dume, la kavalrio de la Nigra Princo ekiris de la bosko, cirkondis Franca trupi ed atakis de la flanki e dedope. Jean la 2ma e sua yuna filiulo [[Philippe le Hardi]], kaptesis.
To esis decidigiva vinkeso por Francia: tra la kontrato di Brétigny, signatita en 1360, Franci mustis pagar 3 milion ora kroni“kroni” (lokala monetaro) al Angli. Edward, la Nigra Princo, pose [[Edward la 3ma di Anglia]], prenis kontrolo di [[Calais]], Guines, Ponthieu, [[Aquitania]], Limousin, Périgord, Rourge, Quercy e Poitou, malgre renuncar la krono di Francia. La dinastio Valois prezervis la krono, a kustoza preco.
[[Kategorio:Cent-yara milito]]
|
