Socialismo: Diferi inter la revizi

'''Socialismo''' esas [[ekonomiko|ekonomikala]] ed [[politiko|politikala]] teorio qua rekomendas sociala proprieto di la produktado-moyeni por produktado, e lua kooperal administrado, ed atribuo di la rezulto segun l'interesto di omna populo.<ref>Newman, Michael. (2005) ''Socialism: A Very Short Introduction'', Oxford University Press</ref><ref>"Socialism". Oxford English Dictionary. "1. A theory or policy of social organisation which aims at or advocates the ownership and control of the means of production, capital, land, property, etc., by the community as a whole, and their administration or distribution in the interests of all people 2. A state of society in which things are held or used in common."</ref><ref>"Socialism".Merriam-Webster Unabridged Dictionary</ref> Kom ekonomiala sistemo, socialismo esas sistemo di produktadoprodukto e distributo di la produkturo segun la direta produktado di uzo-valori, per atribuo di ekonomiala adportaji, produktado-moyeni di produktado e kolokadi en projeti por direte satisfacar l'ekonomiala demando.

Moderna socialismo originis del idei di multa filozofi, exemple [[Henri de Saint-Simon]], [[Charles Fourier]], [[Pierre Leroux]] e [[Marie Roch Louis Reybaud]], e de la movadi de la [[proletariaro]] dum la fino di la [[18ma yarcento]]. Omni kritikis l'efekti di industrialigo e [[privata proprieto]] en la socio. Utopiala socialisti, exemple Robert Owen, probis fondar propra-sustenanta komunesikomunitati, komkun formo diskopo separar su de [[kapitalismo|kapitalista]] socio. [[Henri de Saint-Simon]] kreis la vorto "socialismo" e defensisfavoris [[teknokratio]] ed industriala planigadoprojeto.<ref>[http://www.fsmitha.com/h3/h44-ph.html "Adam Smith"] Fsmitha.com.</ref> Saint-Simon, [[Friedrich Engels]] e [[Karl Marx]] defensisfavoris la kreo di socio qua permisisposibligis, per l'uzajouzo di moderna teknologio, racionaligar ekonomial agado pered eliminar l'elimino dil [[anarkio]] dide la produktado [[kapitalismo|kapitalista]] produkturo, qua efektigas periodala krizi di ecesiva produktado.<ref>{{cite web|title=Socialism: Utopian and Scientific |url=http://www.marxists.org/archive/marx/works/1880/soc-utop/ch03.htm|accessdate=11ma di aprilo 2020|language={{en}}}}</ref>

En [[1864]], fondesis en [[London]] l'[[Unesma internacionalo]], en quoube partoprenis diversa revolucionala grupi, inkluzite sequintesequinti de [[Pierre-Joseph Proudhon]], sequantisequinti de [[Louis Auguste Blanqui]] (o "Blanquisti"), [[social-demokratio|social-demokrati]] e [[sindikato|sindikatani]]. Pro la granda vario di filozofiala idei, balde komencis konflikti inter lua membri. L'adepti di [[Mihail Bakunin]] deziris igar kolektiva la kontrolo di produktado-moyeni, e samatempe konservar la formo di pago proporcionale la laboro de singla individuo. Kontraste, tale nomizita "anarko-komunisti" deziris ke ambe la kontrolo di produktado-moyeni e la posedajo de la produkturo esus kolektiva.