|
'''Moderna eroModern-epoko''' esasessas la triesma dil historiala periodi en qui tradicionale dividesas tradicionalela [[historio]] en ladel Ocidento. ModernaOl eroiras de la duimo o fino dil [[15ma yarcento]] til la fino dil [[18ma yarcento]]. Modern-epoko, segun ta perspektivovidopunto, esus periodo en qua triumfas la valorajivalori di moderneso, qualeexemple progreso, komunikado,komuniko e racionorazono, kontraste la l'antea periodo, la [[Mez-epokoMezepoko]], quakelkafoye nomizesas lasurnomizita ''Obskura Eroero''. La spiritoL'inspiro di Moderna eroModern-epoko serchus olua refero en antea pasintoepoko, [[Antiqueso]], olquan on nomas la"klasika Klasika Epokoepoko".
== La borgezaro dum modern-epoko ==
BorgezaroLa [[borgezaro]], nomo qua donacesis dum Mez-epokoMezepoko a habitantaro dil burgi (nova quarteri di l'urbi en expanso), havasdivenis ambiguaforta pozicionosociala enklaso dum fino di Mezepoko e komenco di modern-epoko, ed expansis lua ekonomiala povo kun la Modernanavigadi eroe la deskovro di nova regioni. LinealaMarala viziono,expanso quaruptis prenisla kommonopolo arivo-punto[[Italia]]na borgezapri revoluciono[[komerco]] kun l'Oriento, serchospluforteskis ilikomerco lokalizantaed suaugmentis exterla feudalaricheso sistemo,di komaltra liberaEuropana homiregioni. quiGradope la habitantaro dil urbi e la komerco urbala kreskis, e bezonesis establisar singla monetaro en Europanacionala teritorii, kaptispluforteskar povomilitala perdefenso kreoed diestablisar komercalasingla voyilegaro en singla nacioni. Do, la borgezaro decidis suportar rejala familii, qui extensesisgradope dekoncentris nordeplura povi en tillua sudemanui.<ref>{{cite web|url=https://idademoderna.weebly.com/burguesia.html|title=Idade Moderna}}</ref> Urbi qui atingisdivenis libera existado inter PapesoPapala edstati Imperioe l'imperii, exemple [[Venezia]] e [[Genova]], kreis vera komercala imperii. [[Hanso-uniono]] dominacis [[Baltiko]] til la 18ma yarcento.
=== SequenciEvoluciono ===
Historiisti Clement Juglar e Nikolai Kondratiev dividas l'epoko Moderna en du fazi, A (expanso ekonomiala) e B (krizo ekonomiala).
Ta epoko sequencas en yarcenti, qua povas esar arbitriala, ma ordinare historigrafio karakterizas ol kom ciklala, kelkafoye identigata kun ekonomiala cirkli, quale deskriptas Clement Juglar e Nicolái Kondratiev, ma plu ampla, kun fazi A di expanso e B di sekulara recenso.
Dum la 16ma yarcento, pos larekuperar longa rekuperosu de talela nomizita "krizo didil lafino superadi Mezepoko", komencisl'ekonomio talemondala nomizitasubisis "preco-revoluciono"[[inflaciono]], qua koincidaskoincidis kun l'epoko[[Ero di ladeskovri]] Deskovri, quie posibligaspermisis Europana expanso ligataapogita asur teknologial avantaji e social organizoorganizado. Poka eventi chanjis tante multe la historio mondala kam l'arivo di Hispani ad Amerika, e la sequantaposa konquesto di ca kontinento ed aperto di komercala voyi marala, explorita da la Kastiliani e la Portugalani depos cirkume 1500. KulturalaL'intershoko inter-skokokulturala kruligis la civilizuri qui existis ante-Kolumbiana l'arivo di [[Cristoforo Colombo|Colombo]]. Pokope, la transporto di vari tra Atlantiko divenis plu importanta kam tra Mediteraneo. La strukturo ekonomiala e politikala an la rivi di Mediteraneo modifikesis: se dum Mezepoko ol dividesis inter kristana nordo e Mohamedana sudo (kun frontieri trairanta [[Al-Andalus]], [[Sicilia]] e latale nomizita "Santa Tero" en [[Palestina]]), dum la fino dil 15ma yarcento to chanjis,: lasanta ocidentalawestala [[Mediteraneo]] hegemoniata([[Hispania]] dae Hispana[[Portugal]]; Monarkiode (qua[[1580]] depostil 1580[[1640]] inkluzisla Portugal),du kontrekroni keunionesis) endivenis estalhegemoniala. EuropaSamatempe, Otomana[[Otoman Imperioimperio]] atingis luasua maxima expanso en estal Europa. Che Oriento, Milyara civilizuri orientala, quale- India, Chinia e Japonia, - recevis en kelka rivala urbi Portugalana komercisti, qui establisis komercala avanposteni en [[Goa]], [[Ceylon]], [[Malaka]], [[Makau]] e [[Nagasaki]]. [[Santa Franciskus Xavier]] establisis katolika misioni en ca regioni. Pos l'unesma kontakti li restis poke konektita e mem ignoris chanji en l'Ocidento. [[Indonezia]] (tale nomizita Spic-insuli) e [[Filipini]] esis skopo di koloniala dominaco. KontreKontraste orientalala kontinuesopoka modifiki en Orientala socii, sociala chanji koncentrigistransformis en lal'Ocidento influesis da tale nomizita "triangulala komerciokomerco": nome en Europa (ube komencis aparar diferi inter la borgezaro nord-westaladi nordala landi (qua richeskis kun lokala komerco di vari e sudalgradope eddemandis esteplusa laekonomiala strukturoe feudalapolitikala riaparislibereso) e la borgezaro de sudal Europa, qua richeskis kun la koloniigo endi [[Amerika]], edla Afrikakapto (e vendo di [[sklaveso)|sklavi]] Afrika por la kolonii, e mantenis kelka strukturi de [[feudismo]].
=== Yuro e koncepto di la homo en socio ===
Pos [[kontrato di Westfalia-traktato]], [[religio|religiala lasiskredo]] ne esarpluse invokitauzesis kom kauzo di militi en Europa,. impozantaKelka pragmatismo dien internaciona relati, qua invokas interesi plu sekularigita por ilili, komquale reklamacisdicis [[Niccolò Machiavelli]] en ilua traktatolibro ''La Princo''. IcaPor verkokelka por uli markas la komenco di modernesohistoriisti, edca lualibro influo povas videsar enmarkizas la fondisti dil yurikomenco di genti, la Nederlandana Hugo Grotius od, ek opozata vidpunto, la Skolo dimoderna Salamankaepoko.
=== Religio ===
Quale konstatis mez-epokalamezepokala urbala herezii represita da [[Inquiziciono]], Katolik Eklezio esasesis kontre ca nova urbala vivo, e ne juisprizis luaca chanji, quankamtamen ankeol demonstris granda kapableso dipri similigo di disdissolviva elementi ([[Franciskano|Franciskan ordeno]] e ''devotio moderna'' da Thomas Hemerken). Dum la 14ma yarcento, [[papo|papi]] restis kaptita en [[Avignon]], ed aparisdum tale nomizita "Granda ocidentala skismo"., Dume dum la 15ma yarcento vivis procedo di kresko di tempala povo.
{{reflist}}
{{Historiala eri}}
{{klado}}
[[Kategorio:ModernaHistoriala eroeri]]
|
