'''Moderna ero''' esas la triesma ek ladil historiala periodi en qui dividesas tradicionale la [[historio ]] dioen la Ocidento. Moderna ero, segun ta vidopuntoperspektivo, esus periodo en qua triumfas la valorivaloraji di moderneso, exemplequale progreso, komunikokomunikado, e razonoraciono, kontraste l'la antea periodo, la [[ MezepokoMez-epoko]], qua nomizesas ''la Obskura ero''Ero. La spirito di modernaModerna ero serchus olua refero en antea pasinto, [[Antiqueso]] , olquan on nomas la Klasika Epoko. ▼{{specala revizo}}
▲'''Moderna ero''' esas la triesma ek la historiala periodi en qui dividesas tradicionale la historio dio Ocidento. Moderna ero, segun ta vidopunto, esus periodo en qua triumfas la valori di moderneso, exemple progreso, komuniko e razono, kontraste l'antea periodo, [[Mezepoko]], qua nomizesas ''Obskura ero''. La spirito di moderna ero serchus olua refero en antea pasinto, [[Antiqueso]].
== La borgezaro dum modern-epoko ==
Borgezaro, nomo qua donacesis dum Mez-epoko a habitantaro dil burgi (nova quarteri di l'urbi en expanso), havas ambigua poziciono en la Moderna ero. Lineala viziono, qua prenis kom arivo-punto borgeza revoluciono, serchos ili lokalizanta su exter feudala sistemo, kom libera homi qui, en Europa, kaptis povo per kreo di komercala voyi qui extensesis de norde til sude. Urbi qui atingis libera existado inter Papeso ed Imperio, exemple [[Venezia]] e [[Genova]], kreis vera komercala imperii. [[Hanso-uniono]] dominacis [[Baltiko]] til la 18ma yarcento.
La [[borgezaro]] aparis kom forta sociala klaso dum fino di Mezepoko e komenco di la modern-epoko, ed expansis lua ekonomiala povo kun lnavigadi e la deskovro di nova regioni. La marala expanso krevis la monopolo Italiana en la komerco kun l'Oriento, pluforteskis la komerco ed augmentis la richeso di altra Europana regioni. Gradope la habitantaro dil urbi e la komerco urbala kreskis, e l'establiso di unika monetaro, la plufortesko di militala defenso e l'establiso di unika legaro por la nacioni divenis bezonata. Do, la borgezaro decidis suportar la rejaro, qua gradope koncentris plura povi en lua manui.<ref>{{cite web|url=https://idademoderna.weebly.com/burguesia.html|title=Idade Moderna}}</ref>
=== EvolucionoSequenci ===
Ta epoko sequencas en yarcenti, qua povas esar arbitriala, ma ordinare historigrafio karakterizas ol kom ciklala, kelkafoye identigata kun ekonomiala cirkli, quale deskriptas Clement Juglar e Nicolái Kondratiev, ma plu ampla, kun fazi A di expanso e B di sekulara recenso.
La historiisti Clement Juglar e Nikolai Kondratiev dividas l'epoko Moderna en du fazi, A (expanso ekonomiala) e B (krizo ekonomiala).
Dum la 16ma yarcento, pos rekuperarla longa surekupero de latale nomizita "krizo dildi finola disupera Mezepoko", l'ekonomiokomencis mondalatale subisisnomizita [[inflaciono]]"preco-revoluciono", qua koincidiskoincidas kun l'[[Eroepoko di deskovri]]la eDeskovri, qui permisisposibligas Europana expanso apogitaligata sura teknologial avantaji e social organizadoorganizo. Poka eventi chanjis tante multe la historio di la mondomondala kam l'arivo di la HispanianiHispani ad Amerika, e posala sequanta konquesto di ca kontinento ed aperto di l'oceanalakomercala voyi quinmarala, explorita da la Kastiliani e la Portugalani atingis cirkume 1500. L'intershokoKulturala kulturalainter-skoko kruligis la civilizuri quiante-Kolumbiana. existisPokope, antela l'arivotransporto di [[Cristoforovari Colombo|Colombo]].tra Pokope, l'Atlantiko atingisdivenis protaginismoplu kontreimportanta lakam tra Mediteraneo,. diLa quastrukturo basenoekonomiala vidase ri-ajustopolitikala an la rivi di civilizuriMediteraneo modifikesis: se endum Mezepoko ol dividesis inter kristana nordo ede islamanaMohamedana sudo (kun frontierofrontieri quan krucistrairanta [[Al-Andalus]], [[Sicilia]] ede la Santa Tero), ekdum finila difino dil 15ma yarcento l'axoto renversaschanjis, lasanta ocidentala Mediteraneo hegemoniata da Hispana monarkioMonarkio (qua depos 1580 inkluzis Portugal), dumkontre ke en orientalaestal Europa, Otomana Imperio atingis lua maxima expanso. Milyara civilizuri orientala, civilizuriquale (India, Chinia e Japonia), recevis en kelka rivala urbi laPortugalana prezentesokomercisti, diqui Portugalaniestablisis (komercala avanposteni en [[Goa]], [[Ceylon]], Malaca[[Malaka]], [[Makau,]] e [[Nagasaki, misioni da]]. [[Santa FranciscusFranciskus Xavier),]] maestablisis katolika misioni en ca regioni. posPos l'unesma kontakti esisli restis pokapoke konektita e mem ignoris chanji en l'Ocidento; momente povas permisar lo). [[IndonesiaIndonezia]] (Spic-insuli) e Filipini esis skopo di koloniala dominadodominaco. KontrasteKontre kun la poka kambio enorientala la tradicionala socii orientalakontinueso, la sociala chanji koncentrigis en la nomizita triangulala komercokomercio: noteblanome en Europa (ube komencis aparar diferi inter borgezaborgezaro nord-westowestala e sudosudal ed estoeste enla procedostrukturo difeudala rifeudaligo(?)riaparis) e koloniigo en Amerika ed Afrika (sklaveso).
=== Yuro e koncepto di la homo en socio ===
Pos la [[kontrato di Westfalia]]-traktato, religio lasis esar invokita qualekom kauzo di militi en Europa, impozanta pragmatismo di internaciona relati qua invokas interesi plu sekularigita por ili, kamkom reklamacis [[Niccolò Machiavelli]] en ilua traktato ''La Princo''. Ica verko por uli markas la komenco di moderneso, ed lua influo povas videsar en la fondintifondisti dil yuri di genti, la Nederlandana Hugo Grotius od, ek opozata vidpunto, la skoloSkolo di Salamanka.
=== Religio ===
KamQuale konstatis mez-epokaepokala urbala herezii represita da [[Inquiziciono]], Katolik Eklezio esas kontre nova urbala vivo, e ne juis lua chanji, quankam anke demonstris granda kapableso di similigo di disdissolviva elementi ([[Franciskano|Franciskan ordeno]] e ''devotio moderna'' da Thomas Hemerken). Dum la 14ma yarcento, il[[papo|papi]] vivisrestis kaptitesokaptita en [[Avignon]] dumed [[aparis tale nomizita "Granda ocidentala skismo]],". edDum enla 15ma yarcento vivis procedo di augmentadokresko di sekularatempala povo.
{{reflist}}
{{Historiala eri}}
{{klado}}
[[Kategorio:HistorioModerna ero]]
|
