Arjentinia: Diferi inter la revizi

| Nomo = Arjentinia

| Lokala_nomo = República Argentina

| Flago = Flag_of Argentina.svg

| Blazono = = Coat of arms of Argentina.svg

| Imajo_mapo = = Argentina_orthographic.svg

| Chefurbo = [[Buenos Aires]]

| Habitanti_chefurbo = {{formatnum:2776138}} ([[2001]])

| Precipua_urbo = [[Buenos Aires]]

| Oficala_lingui = [[Hispana linguo|Hispana]]

'''Arjentinia''' esas lando jacanta enan [[Sud-Amerika]]. LuOl havas kom vicini [[Bolivia]] e [[Paraguay]] norde, [[Brazilia]] ed [[Uruguay]] nord-este, l'[[oceano]] [[Atlantiko]] este, e [[Chili]] sude e weste. Lua chef-urbo esas [[Buenos Aires]].

En [[1853]], pos sangoza interna militi, Arjentinia adoptis [[konstituco]] qua transformis la lando a [[federuro]]. De [[1866]] til [[1870]], pos l'invado di Arjentiniana teritorio da Paraguayana trupi por atakar la sudo di Brazilia, Arjentinia kombatis kune [[Uruguay]] e [[Brazilia]] kontre [[Paraguay]], en la [[Milito di la Triopla Koalisuro]], anke nomizita [[Milito di Paraguay]]. Pos ta milito, en qua Paraguay vinkesis, Arjentinia komencis recevar enmigranti de [[Europa]], precipue [[Italia]]ni e [[Hispania|Hispani]]. De [[1878]] til [[1884]] dum l'administradi di [[Nicolás Avellaneda]] e [[Julio Argentino Roca]] eventis la nomizita ''Conquista del Desierto'', literale "la konquesto di la dezerto", ma fakte [[gentocido]] kontre indijeni, nome le [[populo Mapuche|Mapuche]]. De [[1880]] til [[1929]] Arjentiniana [[ekonomio]] kreskis 15-foye e la lando divenis un ek la 10 maxim richa landi del mondo.<ref name=PAUL>Lewis, Paul. ''The Crisis of Argentine Capitalism'' - University of North Carolina Press, 1990</ref> Konservema grupi dominacis la politiko di la lando til [[1912]], kande lora prezidanto [[Roque Sáenz Peña]] sancionis lego qua kreis l'universala votado por homuli e la sekreta balot-voto. To permisisposibligis l'opozanta partiso ''Unión Cívica Radical'' vinkar lor l'unesma libera elekti en [[1916]] kun [[Hipólito Yrigoyen]], qua guvernis unesmafoye til [[1922]]. En [[1928]] Yrigoyen itere elektesis kom prezidanto, ma en [[1930]] ilu revokesis per [[stato-stroko]].

L'oficala linguo di la lando esas la [[Hispana linguo|Hispana]]. Anke l'Italiana, Angla, Germana, Franca e lingui indijena (Mapudungun, Quechua) parolesas.<ref name=CIA>{{Cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geoscountries/argentina/ar.html |title=South America::Argentina - The World Factbook|publisher=CIA|accessdate=22ma di decembro 2018|language={{en}}}}</ref>

La [[religio]] kun maximamaxim granda nombro de adepti esas katolikismo, por: 92% de la habitantaro (tamen, nur 20% esas praktikanti). Protestanti esas 2%, Judi esas 2%, e 4% praktikas altra religii.<ref name=CIA/>

La maxim multa habitantarohabitanti vivas en [[Buenos Aires]] ed en la [[provinco Buenos Aires]]. La [[metropolala regiono]] di Buenos Aires havis plu kam 13 milion habitanti segun la kontado 2010. Sequante, la duesma e triesma maxim granda metropolala regioni esas [[Córdoba, Arjentinia|Córdoba]] ({{formatnum:1468812}} habitanti) e [[Rosario, Arjentinia|Rosario]] ({{formatnum:1353846}} habitanti), segun la sama kontado.

{{Maxim10 grandamaxim grand urbi

''[[Rock]]'' evolucionis en Arjentinia dum e pos la [[yari 1960ma1960a]]. Yen kelka notora ''rock''-kantisti e muzikisti Arjentiniana: [[Fito Páez]], [[Charly García]], [[Andrés Calamaro]], la muzikala grupi [[Soda Stereo]], e [[Patricio Rey y sus Redonditos de Ricota]].

[[Futbalo]] esas la maxim populara sporto en Arjentinia. Arjentinia esas membro di [[CONMEBOL]], e dum lua historio lua nacionala esquado ganis dufoye la [[Mondala Kupo di Futbalo]], en 1978 ed en 1986. La nacionala futbal-esquado ''Sub-23'' (konsistanta ek futbalisti evanta admaxime 23 yari) reprezentas la lando dum l'Olimpiala Ludi, e ganis dufoye l'ora medalio, en [[Olimpiala Ludi en Athina, 2004|Athina (2004)]] e [[Olimpiala Ludi en Beijing, 2008|Beijing (2008)]]. La 5 maxim populara futbalo-esquadi Arjentiniana esas ''C.A. Boca Juniors'', ''C.A. River Plate'', ''C.A. Independiente'', ''Racing Club'' e ''C.A. San Lorenzo''. La futbalisti [[Diego Armando Maradona]] e [[Lionel Messi]] esas la du maxim konocata futbalisti de la historio. Ante li, [[Alfredo Di Stéfano]] obtenis sucesoza kariero en klubi Arjentiniana ed anke en [[Real Madrid]], dum la yari 1940ma1940a e 1950ma1950a.

Pri [[automobilismo]], l'unesma mondala championo di [[Formulo 1]] esis [[Juan Manuel Fangio]]. Ilu konkursis dum 8 yari, e vinkis la championkonkurso 5-foye: 1951, 1954, 1955, 1956 e 1957. Pri [[basketbalo]], dum l'Olimpiala Ludi la nacionala esquado por viri evolucionis de la 4ma rango en [[Olimpiala Ludi en Helsinki, 1952|Helsinki-1952]] til la 1ma rango en [[Olimpiala Ludi en Athina, 2004|Athina-2004]], kun la partopreno da [[Emanuel Ginóbili]]. Ginóbili, nune retretinta, divenis un ek la precipua basketbalisti de Arjentinia, e ludis en klubi Arjentiniana, Italiana ed en NBA. Pri [[judoo]]* por mulieri, [[Paula Pareto]] ganis l'unesma ora medalio Olimpiala por Arjentinia en la kategorio sub 48 kg, dum la Ludi endi Rio de Janeiro. Pri [[teniso]], la maxim sucesoza Arjentiniana tenisistino esas [[Gabriela Sabatini]]. Elua suceso stimulis l'intereso pri ta sporto en la lando. Pri teniso por viri, [[Juan Martín del Potro]] rangizesis kom 4ma en l'internaciona rango di ATP. Ilu ganis arjenta medalio pri teniso por viri dum l'[[Olimpiala Ludi en Rio de Janeiro, 2016]], e bronza medalio dum l'[[Olimpiala Ludi en London, 2012]]. Yen altra notora tenisistuli: [[José Luis Clerc]], [[David Nalbadián]], [[Gastón Gaudio]] e [[Paola Suárez]].