Angola: Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
aktualigo dil ligilo a The World Factbook
Lineo 1:
{{Landi
| Nomo = Angola
| Lokala_nomo = República de Angola
| Flago = Flag of Angola.svg
| Blazono = Emblem of Angola.svg
| Imajo_mapo = LocationAngola.svg
| Chefurbo = [[Luanda]]
| Habitanti_chefurbo = {{formatnum:2819000}} ([[2001]])
| Precipua_urbo = [[Luanda]]
| Oficala_lingui = [[Portugalana linguo|Portugalana]]
| Guvernerio = [[Republiko]]
| Nomo_listo_chefo_stato = Listo pri prezidanti di Angola
| Titulo_chefo_stato = Prezidanto
| Chefo_di_stato = [[João Manuel Lourenço]]
| Surfaco = {{formatnum:1246700}}
| Rango_surfaco = 23
| Surfaco_aquo = neglijebla
| Habitanti = {{formatnum:25789024}}<ref name=Censo>{{cite web|url=http://censo.ine.gov.ao/xportal/xmain?xpid=censo2014&xpgid=news-detail-censo2014&news-detail-censo2014_qry=BOUI=33635192&actualmenu=7591133 |title=Lançamento dos resultados definitivos do Censo 2014|publisher=INE|accessdate=8ma di januaro 2019}}</ref>
| Rango_habitanti = 45<ref name=CIA/>
| Yaro = 2014
| Denseso di habitantaro = 20,6
| Reto_kodexo = .ao
| Nomo_himno = ''Angola Avante!''
| Pekunio = [[Kwanza]]
| Religii = [[kristanismo]] (94%)
}}
'''Angola''' jacas en centr-westala [[Afrika]]. LuOl havas kom vicini [[Demokratial Republiko Kongo]] norde, [[Zambia]] este, e [[Namibia]] sude. Weste jacas l'[[oceano]] [[Atlantiko]].
 
Angola havas anke l'enklavo [[Kabinda]] inter Demokratial Republiko Kongo e [[Republiko Kongo]].
Linio 48 ⟶ 47:
Ye la [[4ma di februaro]] [[1961]] komencis milito pri la nedependo di Angola, en qua tri grupi - la Fronto Nacionala por la Liberigo di Angola (FLNA), la Populala Movado por la Nedependo di Angola (MPLA, lore kun ideologio [[Marxismo|Marxista]]), e la Nacional Uniono por la Kompleta Nedependo di Angola (UNITA), e anke la Fronto pri la Libereso dil enklavo di [[Kabinda]] (FLEC) - luktis kontre Portugalana trupi, qui recevis militala helpo de [[Sudafrika]]. La milito duris til [[1974]] e produktis mili de mortinti e la fugo di mili de refujanti vers Portugal.
 
Angola divenis nedependantanedependanteskis de [[Portugal]] ye la [[11ma di novembro]] [[1975]]. Lua unesma prezidanto esis [[Agostinho Neto]]. Pos la nedependantesko eventis 26-yara [[interna milito]],qua ruinigis la stato e la habitantaro. Preske 1 milion personi mortis pro l'interna milito, qua finis erste pos la morto di [[Jonas Savimbi]], chefo dil politikala grupo UNITA. Pos paco-procedi, UNITA divenis la precipua partiso dil opozantaro.
 
Quankam la politikala situaciono pluboneskis, la prezidanto [[José Eduardo dos Santos]] refuzis institucar regulala politikala procedo. Inter la grava problemi di la lando esas la granda quanto di subtera torpedi, qui duras viktimigar personi til nun, e la militeto en [[Kabinda]].
Linio 55 ⟶ 54:
[[Arkivo:National Assembly Building (19898889148).jpg|thumb|left|250px|La Nacional Asemblitaro di Angola.]]
[[Arkivo:2018-07-04 President João Lourenço-0578.jpg|thumb|250px|La prezidanto [[João Manuel Lourenço]].]]
Angola esas [[prezidantala republiko]]. La nuna prezidanto, [[João Manuel Lourenço]], asumis la povo en 2017, pos 38-yara administrado da [[José Eduardo dos Santos]]. La nuna [[konstituco]] di Angola aprobesis ye la [[27ma di januaro]] [[2010]], ed extingis la direta elekti prezidantala: segun ol, la prezidanto e la viceprezidanto dil partiso vinkoza en la general elekti automatale divenos, rispektive, la prezidanto e la viceprezidanto di la lando. En Angola, la prezidanto havas anke kelka legifala povi e propozas la membri de la Supra Tribunalo di la lando. Anke la guberniestri di la 18 provinci propozesas dal prezidanto. Do, fakte, la legala principo pri la partigo di povi esas abolisita.<ref>Jorge Miranda, "A constituição de Angola de 2010", ''O Direito'' (Lisboa), nº 142, 2010</ref>
 
La Nacional Asemblitaro (''Assembleia Nacional'', la parlamento di Angola) havas unika chambro kun 220 membri, de qui 130 elektesas proporcionale a la voto-nombro recevata da singla partiso, e 90 elektesas da lokala asemblitari di la provinci. Ne existas senato.
Linio 105 ⟶ 104:
L'oficala linguo di la lando esas Portugalana, qua parolesas da 71% de la habitantaro. La lingui lokala maxim parolata esas Umbundu (23%), Kikongo (8,2%), Kimbundu (7,8%), Chokwe (6,5%), Nhaneca (3,4%), Nganguela (3,1%), Fiote (2,4%), Kwanhama (2,1%), Luvale (1%) ed altri (3,4%), segun statistiki de 2014.<ref name=CIA/> La habitanti qui parolas la Portugalana maxim-multa-kaze esas bilingua.
 
La [[religio]] kun maximala maxim granda nombro de adepti (41,1% de la habitantaro segun la demografiala kontado di 2014) esas [[katolikismo]]. Protestanti esas 38,1%, kontre ke 8,6% praktikas altra religii e 12,3% deklaris havar nula religio.<ref name=CIA>{{cite web|title=Africa::Angola - The World Factbook |publisher=CIA|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geoscountries/angola/ao.html|accessdate= 16ma di novembro 2018}}</ref>
 
Cirkume 28% de la habitantaro di Angolana habitas lua chef-urbo, [[Luanda]].