|
[[Arkivo:Panama_Canal_Map_EN.png|thumb|280px|Mapo di reliefo montranta la kanalo di Panama.]]
'''Kanalo di Panama''' inter [[Atlantiko]] e [[Pacifiko]] [[oceano|oceani]] esas 82 km tra la peninsulo e sis maxim granda da montas ye 26 m sur lago Gatún.
'''Kanalo di Panama''' esas interoceanala [[kanalo]] longa de 82 km, trairanta [[Panama-istmo]] e liganta l'[[oceano|oceani]] [[Atlantiko]] e [[Pacifiko]]. Sistemi di [[sluzo|sluzi]] en amba lateri levas navi de [[marala nivelo]] a la maxima [[altitudo]] di 26 metri, sur lago Gatún.
Pro la "S" -formo di [[Panama-istmo]], Altantiko alongas weste del kanalo e Pacifiko este, l'inversoinverse didel ordinara oriento di ta oceani adrelate la kontinento [[Amerika-teritorio]]na.
== Historio ==
[[arkivoArkivo:Panama Canal under construction, 1907.jpg|thumb|left|280px|Konstruktado di la Kanalo di Panama en 1907]]
La L'ideo di tala ligo unesmesugestesis sugestesisunesmafoye cirkume 1524 a lora rejulo [[Karolus la 5ma di Hispania e la 1ma di Germania|Karolus la 5ma di Hispania]], por faciligar voyaji inter [[Peru]] e [[Hispania]]. En 1880, [[Ferdinand de Lesseps]] (ilqua konstruktabis la [[Kanalokanalo di Suez]]) kreis kompanio por la konstruktado dikonstruktar kanalo trans tereno en ladi lora [[Kolumbia]].
GravaGranda desfacilaji trublis la projeto: esis terkruladi e tropikala maladesi;morbi, e la kompanio abandonis la laboro en 1893. Nova entraprezo di Usa establisesis por la konstruktado, ed en 1904 la laboro durigis. Esis diversaDiversa esforci facesis por reduktardiminutar la minaco di [[malario]];, ed en 1906, decidesis ke la kanalo inkluzos elevata segmento atingebla per sluzi, vice konstruktar la tota kanalo ye maro-nivelo, quo esabis la antea intenco. Laboro faciligesis per plu efikiva equipuri por exkavo e konstrukto, qui antee ne esabis disponebla. En la fino,Fine plu kam 150 steri de sulo exkavesis. Ye la [[15ma di agosto]] [[1914]], la Kanalo di Panamakanalo inauguresis.
- Tra pakto signatita da [[Jimmy Carter]] ed [[Omar Torrijos]] en [[1977]], la kanalo cedesis en 1999 de Usa a Panama.
En 2007, plu kam 14 mil navi trairis Panama-kanalo. En 2012 la trafiko di navi en la kanaloibe ja konsideresisjudikesis kom saturita.
== Kelka cifri ==
- plu kam 14.000 navi e 280 ton-milionimilion tuni di varovari transiras la kanalo omna yaroomnayare, 3% dide mondialamondala komercajo.
- ye la 26ma di junio 2016, inauguresis la plularjigo di la kanalo. Nun, navi longa de admaxime 366 metri e larja de admaxime 49 metri povas trairar la kanalo (ante 2016 esis admaxime 289 metri e 32,31 metri, rispektive.
== Extera ligilo ==
| 