Wikipedio

Epidemio: Diferi inter la revizi

Deskripto interagiva pri la kronologio dil artiklo
← Plu anciena versionoPlu recenta versiono →
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
VidalaWikitexto
Nula rezumo di redakto
Nula rezumo di redakto
Lineo 1:
[[Arkivo:Snow-cholera-map.jpg|thumb|200px280px|La punti en la mapo montras la quanto di mortimortinti pro [[kolero]] en [[London]], [[1854]].]]
'''Epidemio''' esas eventajo kande ula [[infektiva morbo]] atakas, en ula [[loko]], en la sama epoko, granda quanto dedi personi o di animali, ed aspektas kom dependanta de kauzo qua efikas generale.
 
== Historio ==
LaInfektiva morbi sempre existis eden onhomala remarkashistorio, quale surmontras skeleti evanta mili de yari, karakterizivaqui restantahavis konsequitraci dipri afektimorbi debataefektigita ada [[bakterio|bakterii]] od ao [[viruso|virusi]], quale laexemple [[tuberkloso]], la [[sifiliso]] o la [[poliomielito]].▼
Nome, trans lia efektigo di trauri e sufri, la grand epidemii qui markizis la sucedo dil yarcenti esis, per lia ekonomiala, sociala e politikala reperkuti, vera aktori dil Historio. Oli orientizis lua marcho, tam multe e mem kelkafoye plu multe kam la militi e la paco-kontrati.
 
▲La morbi sempre existis ed on remarkas sur skeleti evanta mili de yari karakteriziva restanta konsequi di afekti debata a bakterii od a virusi quale la [[tuberkloso]], la [[sifiliso]] o la [[poliomielito]].
 
{{specala revizo}}{{riskribota}}
Koncerne le maxim anciena de li, parolesas sempre pri izolita kazi. Tam longatempe kam la homi vivis en mikra grupi nomada, la morbi ne povis produktar epidemii. Olti agas per transmiso e se jermo nesalubra kontaminas individuo od izolita grupeto, ol havas omna posibla chanci perdesar : sive la viktimi sukombas, sive li opozas a lu imunesal defensi. Quik kande on abordas la periodo historiala, omna populi ed omna civilizuri senecepte raportis la memoraji di epidemii.
 
GeneraleOrdinare, la texti qui konocigas oli nomizas la epidemiala morbi per nepreciza vorti (la plago, la malajo, la sufro, la kalamitato...) qui ne posibligas determinar quala afekto oli aludas. On trovas icaspeca nomizo tam bone che l'Egiptiani dil duesma yarmilo a.K. kam che la [[Sumeria]]ni od en la maxim ancien epoko di Chinia.
 
Plu tarde la Greki uzas la vorto ''loimos'' e la Romani uzas la vorto ''pestis'' qui amba signifikas «plago». L'anciena Franca linguo di la Mezepoko, qua esis latinida dialekto, anke adoptis pestis e Francigis ol per «pestes» (qua furnisis ''pesto'' ad Ido). Ol havis lore la generala senco di omna epidemiala morbi nedistingeble: la pesto same kam la variolo, la tuberkloso, la morbilo, la tifo, edc.
Obtenita de "https://io.wikipedia.org/wiki/Epidemio"