Bratislava: Diferi inter la revizi
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
+texto, imaji |
+texto, imaji |
||
Lineo 46:
La historio dil urbo dum la 19ma yarcento ligesas ad importanta eventi en Europa. Exemple, la kontrato di Pressburg (anciena nomo dil urbo) inter [[Francia]] ed [[Austria]] signatesis ibe en 1805. La kastelo di Devín demolisesis dal Napoleonala trupi en 1809. Kom reakto a la revolucioni di 1848, lora imperiestro [[Ferdinand la 1ma di Austria]] signatesis tale nomizita "legi di marto", qui abolisis [[serfeso]]. Anke dum la 19ma yarcento, l'urbo rapide industriizesis. L'unesma ferovoyo, qua ligis l'urbo a Svätý Jur, inauguresis en 1840, e nova lineo liganta Bratislava a [[Wien]] inauguresis en 1848. L'unesma ponto super [[Danubio]], ''Starý Most'', inauguresis en 1891.
[[Arkivo:Bratislava_at_the_beginning_of_the_20th_century.jpg|thumb|280px|left|Bratislava dum la komenco dil [[20ma yarcento]].]]
Ante l'[[unesma mondomilito]] 42% de lua habitantaro esis Germani, 41% esis Hungari e 15% esis Slovaki. L'unesma [[demografiala kontado]] pos la milito, en 1919, trovis 36% Germani, 33% Slovaki e 29% Hungari. Tamen, la motivo di ta modifiko posible esis pro diferanta deklaro di nacionaneso, vice pro kambio di populi. Multa habitanti esis bilingua o trilingua, ed apartenis a plu kam 1 kulturo.
Kande la mondomilito finis e [[Chekoslovakia]] kreesis ye la [[28ma di oktobro]] [[1918]], Bratislava enkorpigesis dal nova stato, malgre la nevolunto de lua reprezenteri.<ref>{{Cite book|last= Lacika|first= Ján|title= Bratislava|edition= 1ª edituro|year= 2000|publisher= [http://www.dajama.sk DAJAMA], Visiting Slovakia|location= Bratislava, Slovakia|language={{en}}|isbn= 80-88975-16-6}}</ref> La dominacanta habitantaro de etnii Hungara e Germana impedis l'anexo di Bratislava, e Chekoslovakia deklaris ol libera urbo. Tamen, en januaro 1919, soldati Chekoslovakiana arivis por enkorpigar ol a la nova lando. Ye la 27ma di marto 1919 la nomo ''Bratislava'' adoptesis definitive.
[[Arkivo:Slovak_military_parade_14_March_1940.jpg|thumb|280px|Slovaka trupi paradas, 1940.]]
En 1938, [[Naziista Germania]] anexis [[Austria]] (tale nomizita ''Anschluss'') ed anke la nedependanta municipi Petržalka e Devín, aleginte etniala motivi. Ye la 14ma di marto 1939, Bratislava deklaresis chef-urbo dil unesma Republiko Slovaka, tamen kontrolita da Germania. De 1941 til 1942, e de 1944 til 1945 la nova guvernerio Slovaka ekpulsis cirkume 15 mil judi, la maxim multa sendesis a koncentreyi. Bratislava bombardesis dal Federiti, okupesis dal Germani en 1944, e fine liberigesis dal Sovietiani ye la [[4ma di aprilo]] [[1945]]. Pos la [[duesma mondomilito]] la maxim multa Germani evakuesis da Germana autoritatozi, e la cetera qua retroiris al urbo ekpulsesis pos dekreto dal prezidanto [[Edvard Beneš]].
Pos ke komunista partiso asumis la povo en [[Chekoslovakia]] en 1948, la habitantaro dil urbo kreskis rapide, ed atingis 90% de la habitantaro di [[Slovakia]]. Granda rezidala zoni konstruktesis, ed anke la ponto ''Nový Most'' e la sideyo di la Radio Slovakia. En 1968, l'urbo okupesis da trupi del [[Pakto di Warszawa]], qui sufokis tale nomizita [[printempo di Praha]]. Poke pose, ol divenis chef-urbo di tale nomizita "Socialista Republiko Slovaka", un ek la du stati de la federuro [[Chekoslovakia]].
En 1988, eventis granda populara demonstro qua demandis religiala libereso, qua divenis konocata kom "demonstro di la kandeli". En 1989 l'urbo divenis un ek la centri di tale nomizita "[[revoluciono di veluro]]", qua rezultis la fino di komunista rejimo.
En 1993 Chekoslovakia finis existar, e Bratislava divenis chef-urbo di nedependanta [[Slovakia]]. Dum la [[yari 1990a]] e komenco dil [[21ma yarcento]] l'urbo recevis granda quanto di exterlanda koloko, e l'ekonomio kreskis rapide. L'urbo anke gastigis multa eventi kulturala e politikala, exemple la renkontro inter [[George W. Bush]] e [[Vladimir Putin]], en 2005. Anke [[turismo]] divenis importanta fonto di revenui por la urbo.
== Geografio ==
| |||