Nederlando: Diferi inter la revizi

Ye la [[26ma di julio]] [[1581]] la provinci qui formacis la nuna Nederlando nedependanteskis, revokis oficale lora rejulo [[Felipe la 2ma di Hispania|Felipe la 2ma]] ed adoptis la [[republiko]], qua duris til [[1795]]. Felipe, filiulo di Karolus la 5ma, ne aceptis la nedependo, e komencis milito qua duris til [[1648]].

 

Nederlandana kolonial imperio komencis kreskar dum la [[17ma yarcento]]. En [[1614]], Nederlandani fondis Nieuw Amsterdam, en la sudo dil insulo [[Manhattan]] - nune [[New-York]]. En [[Sudafrika]], Nederlandani establisis kolonio en [[1652]]. Cirkume [[1650]] Nederlandani posedis aproxime {{formatnum:16000}} komercala navi<ref>[http://www.digitalhistory.uh.edu/database/article_display_printable.cfm?HHID=682 The middle colonies] Digital History</ref>, e lua habitantaro kreskis de 1,5 til 2 milion habitanti. Multa ekonomiala historiisti judikas Nederlando kom la bersilo di la moderna [[kapitalismo]]. En [[Amsterdam]] fondesis l'unesma [[borso]] dil mondo.

 

Malgre ke Nederlando deklaris su neutra dum l'[[unesma mondomilioto]], la lando esis forte volvita en la milito<ref>Abbenhuis, Maartje M. The Art of Staying Neutral. Amsterdam: Amsterdam UP, 2006.</ref>. [[Germana imperio|Germani]] projetis invadar la lando, ma la generalo [[Helmuth Johann Ludwig von Moltke]] abortis ca plano. Nederlando furnisis vari a Germania til Britaniana blokuso en [[1916]].

 

Ye la [[10ma di mayo]] [[1940]] dum la [[Duesma mondomilito]], [[Nacional-socialista Germania]] invadis Nederlando por atakar [[Francia]]. Ye la [[14ma di mayo]] Nederlando kapitulacis. Dum Germana okupeso, cirkume 100 mil [[judo|judi]] transportesis vers [[koncentreyo|koncentreyi]] en Germania, [[Polonia]] e [[Chekoslovakia]], inkluzite juda puerino [[Anne Frank]]. Nur 876 transvivis til finar la milito.

 

== Politiko ==

[[Arkivo:Willem-Alexander_(Royal_Wedding_in_Stockholm,_2010)_cropped.jpg|thumb|190px|Rejulo [[Willem-Alexander di Nederlando|Willem-Alexander]].]]

Nederlando esas [[konstitucala monarkio]]. La chefo dil stato esas la rejo, nune [[Willem-Alexander di Nederlando|Willem-Alexander]]. La [[chefo di guvernerio]] esas la [[chefministro]], nune [[Mark Rutte]]. La parlamento havas du chambri: la Domo di Reprezenteri kun 150 membri qui elektesas dal populo por 4 yari, e la [[Senato]] kun 75 membri qui elektesas dal membri de lokala legifanta asemblitari.

 

 

== Geografio ==

L'Europana teritorio di Nederlando jacas inter la [[latitudo|latitudi]] 50° e 54° N, e la [[longitudo|longitudi]] 3° e 8°W. Ol dividesas da 3 fluvii en du regioni: [[Rheno]] e du ek lua branchi, [[fluvio Waal|Waal]] e [[fluvio Meuse|Meuse]]. La sudo di Nederlando esas granda fluviala delto. Vasta regioni di Nederlando jacas sub la [[marala nivelo]].

 

 

== Ekonomio ==

{{PA|Ekonomio di Nederlando}}

Nederlando havas forta [[ekonomio]], ed esas un ek la 10 maxim granda exportaceri de la mondo. Pos la [[16ma yarcento]] la konstrukturo di navi, la pesko, l'[[agrokultivo]], la [[komerco]] e la banki esas la precipua ekonomial agadi di la lando. La [[portuo]] di [[Rotterdam]] esas la maxim granda de [[Europa]]. L'ekonomio di Nederlando esas la 17ma maxim granda del mondo, e lua TNP per persono esas la 10ma maxim granda del mondo.