Slovenia: Diferi inter la revizi
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
m Janez Janša esas itere chefo di la guvernio depos la 13esma di marto 2020 |
kelka korektigi/aktualigi e plusa texto |
||
Lineo 1:
{{Landi
| Nomo = Slovenia
| Lokala_nomo = Republika Slovenija
| Flago = Flag of Slovenia.svg
| Blazono = Coat of Arms of Slovenia.svg
| Imajo_mapo = EU location SLO.png
| Chefurbo = [[Ljubljana]]
| Habitanti_chefurbo = {{formatnum:265881}} ([[2005]])
| Precipua_urbo = [[Ljubljana]]
| Oficala_lingui
| Guvernerio = [[Republiko]]
| Nomo_listo_chefo_stato
| Titulo_chefo_stato
| Chefo_di_stato
| Nomo_listo_chefo_guverno
| Titulo_chefo_guverno
| chefo_guverno
| Surfaco = {{formatnum:20273}}
| Rango_surfaco = 153
| Surfaco_aquo = 0,6
| Habitanti = {{formatnum:
| Rango_habitanti = 145
| Yaro =
| Denseso di habitantaro =
| Reto_kodexo = .si
| Nomo_himno = ''Zdravljica''
| Pekunio = [[Euro]]
}}
'''Slovenia''' esas mikra-stato jacante en sudal [[Europa]].
'''Bazala fakti pri Slovenia.'''
Linio 34 ⟶ 33:
[[Arkivo:Ad Pirum Slovenia.JPG|thumb|250px|left|Restaji di murego Romana en Podkraj.]]
{{PA|Historio di Slovenia}}
Dum lua historio, la teritorio di Slovenia apartenis a diferanta stati. Dum l'epoko di [[Romana imperio]], ol dividesis inter la provinci ''Pannonia'' e ''Noricum'' e la regiono ''Venetia et Histria'' (regiono X de Romana Italia).
Dum la [[14ma yarcento]], Slovenia esis parto del [[imperio Habsburgo]], ed inter [[1815]] e [[1866]] del [[Austrian imperio]]. Sloveni lore habitis la regioni Kranjska, Goriška en Gradiščanska e parti
De la komenco dil [[18ma yarcento]] til la komenco dil [[19ma yarcento]] Slovenia vivis pacoza, kun pasabla ekonomiala kresko. L'urbo [[Trieste]] deklaresis libera portuo en [[1718]], e to stimulis la kresko dil ekonomio di la regiono. En [[1848]], la nacionalista movado nomizita ''Zedinjena Slovenija'' aparis en la regiono.
Pro manko di ekonomial oportunaji, de [[1880]] til [[1910]] cirkume {{formatnum:300000}} Sloveni (1/6 de
Kande la milito finis, Slovenia unionesis kun [[Serbia]] e [[Montenegro]] por formacar la [[Rejio di Serbi, Kroati e Sloveni]], pose rinomizita [[Yugoslavia]], malgre l'opozo de 70% ek la Slovena parlamentani. Tamen, Sloveni mantenis kelka kulturala autonomeso en la rejio, e pose en la republiko di Yugoslavia. Kontree, Sloveni en [[Italia]], [[Austria]] e [[Hungaria]] koaktesis por aceptar asimileso, e kelkafoye subisis violentoza persekuti.
[[Arkivo:Bundesarchiv_Bild_121-0721,_Marburg-Drau,_Adolf_Hitler.jpg|thumb|left|250px|[[Adolf Hitler]] vizitas [[Maribor]], en aprilo [[1941]].]]
Dum la [[duesma mondomilito]], Slovenia invadesis e dividesis komplete da [[Nacional-socialista Germania]], [[Italia]] e [[Hungaria]]. An la centro di Slovenia, lor okupita dal Italiani, kreesis la Nacionala Fronto pri Libereso, qua formacis grupi di partizani por kombatar kontre nacional-socialisti. To kreis la strukturo por futura Slovena stato en
Slovenia
[[Europana Uniono]] agnoskis Slovena nedependo en [[1992]], e la lando divenis membro dil [[Unionita Nacioni]] en mayo sam yaro. Ye la [[1ma di mayo]] [[2004]] Slovenia divenis membro del [[Europana Uniono]], ed ye la 1ma di januaro [[2007]] ol adoptis l'Euro kom monetaro. Ye la [[21ma di julio]] [[2010]] ol divenis membro dil [[OKED]].<ref>{{cite web |url=http://www.oecd.org/slovenia/sloveniasaccessiontotheoecd.htm |publisher=Organizuro por Kunlaboro ed Ekonomiala Developo - OKED |title=Slovenia's accession to the OECD |date=21ma di julio 2010 |accessdate=22ma di julio 2016 }}</ref>
== Politiko ==
[[Arkivo:Presidential_Palace._Ljubljana.jpg|thumb|
[[Arkivo:Peta Vseslovenska ljudska vstaja 20130427 1742.jpg|thumb|280px|left|Edifico dil parlamento di Slovenia (sinistre).]]
Slovenia esas parlamentala [[republiko]]. La prezidanto esas [[chefo di stato]] di la lando ed elektesas dal populo por 5-yara periodo, e povas rielektesar unfoye por la sequanta periodo. La [[chefministro]] esas la [[chefo di guvernerio]], selektita dal prezidanto ed elektita dal parlamento.
[[Judiciala povo]] konsistas ek judiciisti qui elektesas da la Nacional
Sloveniana [[konstituco]] adoptesis ye la [[23ma di decembro]] [[1991]] e til nun ol
▲[[Judiciala povo]] konsistas ek judiciisti qui elektesas da la Nacional Asemblajo. Existas korti specaligita segun temi. La Konstitucala korto konsistas ek 9 judiciisti qui verifikas la konformeso di la legi aprobita a la konstituco di la lando.
▲Sloveniana [[konstituco]] adoptesis ye la [[23ma di decembro]] [[1991]] e til nun ol subisis 7 emendi.
== Geografio ==
[[Arkivo:General_map_of_slovenia.svg|thumb|250px|Topografiala mapo di Slovenia.]]
[[Arkivo:Triglav.jpg|thumb|left|250px|Monto Triglav, la maxim alta monto di Slovenia.]]
Slovenia havas quar geografiala regioni: [[Alpi]], Dinarik Alpi, Panoniana baseno e [[Mediteraneo]]. Cirkume la duimo de lua teritorio ({{formatnum:10124}} km²) kovresas
La mezvalora [[altitudo]] di Slovenia esas 557 metri. La maxim alta monto di la lando esas Triglav, kun {{formatnum:2864}} metri di [[altitudo]]. Malgre jacar proxim Mediteraneo, 81% de lua teritorio e riveri apartenas a la baseno di [[Nigra maro]], e nur 19% apartenas a la baseno di [[Adriatiko]].
Lua [[klimato]] esas temperema, kun granda influo del altitudo proxim l'Alpi ed en la valo di Soča (anciena Isonzo), e
== Ekonomio ==
{{PA|Ekonomio di Slovenia}}
Preske 2/3 de lua laboro-povo verkas en la sektoro di servadi, e cirkume 1/3 verkas en la [[industrio]] e la konstrukturo. Slovenia havas edukita laboro-povo, bona substrukturo, e jacas proxim importanta komercala voyi. Ol havas la maxim alta [[TNP]] per persono inter la landi qui
Slovenia adoptis l'[[Euro]] kom monetaro ye la [[1ma di januaro]] [[2007]].
== Demografio ==
[[Arkivo:Dancing_in_the_Square_-_Ljubljana_(15617215922).jpg|thumb|left|250px|Pueri dansas en placo di Ljubljana.]]
[[Arkivo:Ljubljana from the Castle.JPG|thumb|250px|[[Ljubljana]], chef-urbo e maxim grand urbo di Slovenia.]]
Segun la demografiala kontado di 2002, 57.8% de la habitantaro esas [[katolikismo|katolika]]. Altra religii esas [[Islamo]] (2.4%, precipue pro l'enmigro di [[Bosnia e Herzegovina|Bosni]]), e [[Ortodoxa kristanismo|Ortodoxa kristani]] (2.2%). Evangeliala ed altri kristani esis 1.6%. Cirkume 10% deklaris esar [[ateismo|ateisti]].
La maxim grand urbo esas [[Ljubljana]], la chef-urbo di la lando. Altra du importanta urbi esas [[Maribor]] e [[Kranj]].
== Kulturo ==
[[Arkivo:AntonijevRov-Idrija.jpg|thumb|250px|L'eniro di la mineyo di Idrija.]]
Slovenia havas difuzita e variita arkitekturala heredo, qua inkluzas 2.500 kirki, 1.000 kasteli, ruini, kasteleti e farmo-domi. Tri historiala loki
[[Arkivo:Ivan_Grohar_-_Sejalec.jpg|thumb|left|250px|''La semanto'', pikturo [[Impresionismo|Impresionista]] da [[Ivan Grohar]].]]
Linio 95 ⟶ 94:
Pri [[literaturo]], l'unesma libro skribita en [[Sloveniana linguo]] esis ''Abecedarium'', imprimita en [[1550]]. Yen kelka importanta skriptisti en Sloveniana: poeti [[France Prešeren]], [[Oton Župančič]], [[Edvard Kocbek]], e [[Aleš Šteger]], e la skriptisti di prozo [[Ivan Cankar]], [[Vladimir Bartol]], [[Alojz Rebula]], [[Drago Jančar]].
Pri [[muziko]], la lando havis importanta kompozisti, exemple [[Jacobus Gallus]], [[Janez Krstnik Dolar]], [[Giuseppe Tartini]] (naskinta en [[Istria]]) ed dum la [[20ma yarcento]], [[Bojan Adamič]]. Exemple pri moderna muziko esas [[pop-muziko|pop-]] e [[rock]]-bandi ed artisti Laibach, [[Big Foot Mama]], [[Dan D]], [[Adi Smolar]], [[Vlado Kreslin]] e la bando di ''gothic metal'' [[Naio Ssaion]].
=== Sporto ===
Multa Sloveniani praktikas sporti reguloze, e diversa sporti praktikesas profesionale en la lando. Kelkafoye, Sloveniana sportisti sucesis
== Referi ==
|