Nijer: Diferi inter la revizi
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
fix lint error |
kelka korektigi + texto, imaji, referi |
||
Lineo 1:
{{Landi
| Nomo = Nijer
| Lokala_nomo = République du Niger
| Flago = Flag of Niger.svg
| Blazono =Coat_of_arms_of_Niger.svg
| Imajo_mapo = LocationNiger.svg
| Chefurbo = [[Niamey]]
| Habitanti_chefurbo = 774.235 <small>(kontado 2006)
| Precipua_urbo = [[Niamey]]
| Oficala_lingui = [[Franca linguo|Franca]]
| Guvernerio = Uniono di militisti
| Nomo_listo_chefo_stato
| Titulo_chefo_stato
| Chefo_di_stato
| Nomo_listo_chefo_guverno
| Titulo_chefo_guverno
| chefo_guverno = [[Brigi Rafini]]
| Surfaco =
| Rango_surfaco = 22
| Surfaco_aquo = 0,02
| Habitanti
| Rango_habitanti
| Yaro
| Denseso di habitantaro =
| Reto_kodexo
| Nomo_himno = ''La Nigérienne''
| Pekunio = [[Franko CFA di Westal Afrika]]
| Religii = [[islamo]], 90%
}}
'''Nijer''', oficale la '''Republiko di Nijer''', esas lando senlitora jacanta en westal [[Afrika]].
== Historio ==
{{PA|Historio di Nijer}}
[[Arkivo:1997_278-10_Sahara_glyph.jpg|thumb|left|300px|Anciena graburo montras [[jirafo|jirafi]], [[antilopo|antilopi]] ed altra animali en la sudo di [[Sahara]], proxim Tiguidit.]]
De 10.000 aK til cirkume 3.000 aK parto de nuna Nijer, nune kovrata
Un ek la precipua anciena imperii di la regiono esis l'[[imperio Songhai]] (c. [[1340]]-[[1591]]) kun chefurbo en [[Gao]], nune parto de [[Mali]].
Dum la [[19ma yarcento]], l'unesma [[Europa]]na exploreri, [[Britania]]na [[Mungo Park]] e [[Germana imperio|Germana]] [[Heinrich Barth]], exploris la regiono di [[fluvio Nijer]]. [[Francia]] komencis okupar la regiono en [[1900]] ed, en [[1922]], ol divenis Franca kolonio.
Nijer divenis nedependanta de [[Francia]] ye la [[3ma di agosto]] [[1960]]. Dum la sequanta 14 yari
Nova partisi permisesis en [[1991]], e la Triesma Republiko komencis en [[1993]].
== Politiko ==
[[Arkivo:UN Security Council meets with the President of Niger (32962059850).jpg|thumb|left|280px|Prezidanto [[Mahamadou Issoufou]] che prezidantala palaco.]]
Til februaro [[2010]], Nijer esis [[parlamento|parlamentala]] [[republiko]], kun [[Tandja Mamadou]] kom prezidanto. Ye la [[18ma di februaro]] ilu revokesis per [[stato-stroko]] e [[Salou Djibo]] asumis povo kom "prezidanto di supra konsilistaro por la restauro di la demokratio" ([[Franca linguo|France]] ''Conseil suprême pour la Restauration de la Démocratie'' - CSRD) e divenis [[chefo di stato]] ''de facto''. Ye la [[25ma di februaro]] [[2010]] [[Mahamadou Danda]] divenis [[chefa ministro]].
Pos prezidantal elekto en januaro (1ma foyo) e [[marto]] (2ma foyo), ye la [[7ma di aprilo]] [[2011]] [[Mahamadou Issoufou]] asumis kom prezidanto. La nuna [[konstituco]] di Nijer aprobesis en julio [[1999]]. Segun ol, la prezidanto e la [[chefministro]] dividas la povo.
La [[parlamento]] havas unika chambro, la Nacional
La nuna [[judiciala povo|judiciala sistemo]] kreesis dum la nomizita "quaresma republiko", en 1999
== Geografio ==
Linio 63 ⟶ 66:
[[Arkivo:1997_275-15_young_Wodaabe_women.jpg|thumb|250px|Mulieri de etnio Fulani.]]
[[Arkivo:Niger_primary_school_MCC3500.jpg|thumb|250px|left|Pueri en skolo di Nijer.]]
Segun statistiki de ''The World Factbook'' por 2018, Nijer havis {{formatnum:19866231}} habitanti. La maxim multa (53,1%) esas de etnio Hausa; le Zarma/Songhai esas 21,2%, le Tuaregi esas 11%, le Fulani (Peul) esas 6,5%, le Kanuri esas 5,9%, le Gurma esas 0,8%, l'Arabi esas 0,4%, le Tubu esas 0,4%, e pri 0,9%
L'oficala linguo di la lando esas [[Franca linguo|la Franca]]. La lingui Hausa e Djerma ank esas multe parolata.<ref name=CIA/>
La [[religio]] kun maxima nombro di adepti esas Islamo
La maxim granda urbo esas la chefurbo, [[Niamey]]. Altra importanta urbi esas Zinder e Maradi.
== Kulturo ==
La kulturo di Nijer esas diversa, rezulto de la multa diferanta populi unionita dal Franci por formacar unika kolonio, pose naciono. Ante l'arivo dal Franci, le Zarma o Djarma, de religio Mohamedana, habitis la valo di Nijer, sudweste; le Hausa habitis norde, le Kanuri le Toubou habitis este, kontre ke Tuaregi habitis dezerta monti en la vasta nordo.
Un ek la tradicionala festivali del populo Fula esas ''Guérewol'', qua eventas en septembro. Dum ca festivalo, viri kolorizas lia korpi, uzas koloroza vesti, dansas e kantas por atraktar l'atento de celiba mulieri.
== Referi ==
{{reflist}}
|