Olinda: Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
Nula rezumo di redakto
kelka korektigi/aktualigo, e plusa texto
 
Lineo 1:
{{Urbi
|nomo =Município de = Olinda
|Flago = Bandeira de Olinda.png
|Blazono = Brasão de Olinda PE.png
|Imajo = Montagem_Olinda.jpg
|TextodilImajo = Kelk imaji pri Olinda.
|Shablono_lando = {{BRA}}
|Tipodisubdividuro = [[Stati di Brazilia|Stato]]
|Regiono2 = [[Pernambuco]]
|Surfaco = 4041,868
|Habitanti = {{formatnum:375559390771}}
|Yaro = 20102017
|Denseso di habitantaro = 8.6249375,023
|Latitudo = 8º°00'32" S
|Longitudo = 34º513451'08" W
|Altitudo = 16
|Chefurbo = Recife (Pernambuco){{!}}Recife
|Disto = 7
|Urbestro = Lupércio Carlos do Nascimento<br>(SD) <small>2017-2020
|Urbestro= Renildo Calheiros (PCdoB)
|Reto = www.olinda.pe.gov.br
|Mapo = Olinda.png
}}
[[Arkivo:Sitio Historico de Olinda.jpg|thumb|left|250px280px|AeralaAeral imajo pri la historiala quarteri di Olinda.]]
'''Olinda''' esas urbo en [[Brazilia]]na [[stati di Brazilia|stato]] [[Pernambuco]]. Segun lastatistiki [[demografiala kontado]]del diyaro 20102017, ol havis {{formatnum:375559390771}} habitanti. Lua totalatota [[surfaco]] esas 4041,868 km².
 
UltreOlinda esis la maxim richa urbo de Brazilia de la 16ma yarcento til l'unesma yardeki dil 17ma yarcento. Nun, ultre lua naturala beleso, Olinda ank esas importanta kulturala e historiala centro en Brazilia. Lua historiala quartero deklaresis Historiala e Kulturala Patrimonio dide la Homaro dal [[UNESKO]] en 1982.
 
En 2006 ol elektesis l'unesma Kulturala Chef-urbo di Brazilia, kunsuportita la suporto dedal UNESKO e de ladal Ministerii pri Kulturo e pri Turismo di Brazilia.
 
== Historio ==
[[Arkivo:Vila_de_Olinda_e_Porto_do_Recife_-_Mapa_de_Luís_Teixeira_-_c_1582-1585.jpg|280px|left|thumb|Mapo pri Olinda e Recife, c. 1582-1585.]]
[[Arkivo:Colonial_Church_in_Olinda.jpg|thumb|250px|left|La Katedralo (''Sé'') di Olinda.]]
Cirkume la yaro 1000, l'indijeni Tapuia qui habitis la regiono ekpulsesis dal indijeni de etnio Tupi, qui originis de Amazonia. Kande l'unesma Europani arivis en la regiono, ol habitesis dal indijeni Kaeté. L'urbo fondesis ye la [[12ma di marto]] [[1535]] dal [[Portugal]]ano Gonçalo Coelho. Segun legendo, ilu klamis en la Portugalana: ''Oh, linda situação para se construir uma vila!'' ("Ho! Bona loko por konstruktar un vilajo!"), e to esus l'origino dil nomo ''Olinda''. L'urboGonçalo esisCoelho la sideyo didevelopis la kapitanio (regiono private administrita da reprezenterikultivo di Portugal) di Pernambuco dum kelka yari, ma destruktesis dal [[Nederlando|Nedernandanisukrokano]] kandee li invadis [[Nord-estala regiono (Brazilia)|Nord-estala regiono di Brazilia]]. Kande Nederlandani ekpulsesis en [[1654]]konstruktis l'urbo itere divenisunesma chefsukro-urbofabrikerio dide la kapitanio, ma l'administestri vivis en Reciferegiono.
 
Olinda esis sideyo di la kapitanio (regiono private administrita da reprezenteri de Portugal) Pernambuco dum kelka yari, ma destruktesis dal [[Nederlando|Nedernandani]] en 1630, kande li invadis [[Nord-estala regiono (Brazilia)|Nord-estala regiono di Brazilia]]. Segun la Nederlandani, la loko ube jacis l'urbo esis desfacila por defensar. Kande Portugalani ekpulsis li en [[1654]], Olinda itere divenis chef-urbo di la kapitanio Pernambuco, tamen l'administrestri rezidis en Recife.
En [[1800]] l'urbo ganis religiala skolo ed en [[1828]] ol ganis un fakultato di [[yuro]]. En [[1837]] la chef-urbo di lore provinco di Pernambuco transferesis vers Recife. Nune lua [[karnavalo]] atraktas [[turismo|turisti]] de tota Brazilia ed exterlande, por kantar e/o dansar la ritmo [[frevo]] en lua stradi, od admirar paradi kun giganta pupei.
 
Malgre la dekado di la plantacerii di sukrokano, Olinda restis richa urbo, e lua kirki ostentis arjenta charniri en lua precipua pordi. En [[1800]], fondesis la Seminario Diocezala, ed [[1828]] fondesis lua yurocienco-skolo. L'unesma klasi pri yurocienco docesis en la Monakeyo São Bento, ye la 15ma di mayo ta yaro, ed Olinda divenis studentala urbo.
 
En [[1837]], la chef-urbo di lora provinco Pernambuco transferesis a Recife. En 1860, che l'astronomiala observatório del urbo, l'[[astronomio|astronomo]] Emmanuel Liais observis e deskovris [[kometo]] quan ilu baptis ''Olinda'', homaje l'urbo.
 
En [[1800]] l'urbo ganis religiala skolo ed en [[1828]] ol ganis un fakultato di [[yuro]]. En [[1837]] la chef-urbo di lore provinco di Pernambuco transferesis vers Recife. NuneNun, lua [[karnavalo]] atraktas [[turismo|turisti]] de tota Brazilia ed exterlande, por kantar e/o dansar la ritmo [[frevo]] en lua stradi, od admirar paradi kun giganta pupei.
 
== Geografio ==
[[Arkivo:Mata Atlântica - Olinda, PE.JPG|thumb|left|250px|Arbori de tropikala foresto en Olinda.]]
Olinda jacas che la litoro di [[Pernambuco]] an la [[metropolala regiono]] dil urbo [[Recife (Pernambuco)|Recife]], de qua distas 7 km. La mezavalora [[altitudo]] dil municipo esas 16 m adsur la maro. Lua relevoreliefo konsistas ek planaji e kolini, di qui kelki abrupta, ma sen alta monti.
 
La [[klimato]] dil urbo esas [[tropikala klimato|tropikala humida]] kun mezavalora temperaturi super 18°C omnadie (la mezavalora yarala temperaturo esas 26°C, e dum la somero esas 30°C), alta aerala humideso e mezavalora [[pluvozesopluvo-quanto]] di 1.700 mm, koncentrata de aprilo til julio. L'originala vejetantaro dil urbo esis la tropikala foresto, de qua prezervesas kelka arbori.
 
 
[[Arkivo:Colonial_Church_in_Olinda.jpg|thumb|250px|left|La Katedralo (''Sé'') di Olinda.]]
[[Arkivo:Encontro de Bonecos Gigantes de Silvio Botelho.jpg|thumb|250px|left|Giganta pupei en la karnavalo di Olinda.]]
 
{{Historiala urbi di Brazilia}}
[[Kategorio:Urbi en Pernambuco]]