Batalio di Poitiers (1356): Diferi inter la revizi
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
+shablono:Tabelo-batalio. + texto + revizo |
+texto, imaji |
||
Lineo 1:
{{Tabelo-batalio
| imajo= [[Arkivo:Battle_poitiers.jpg|250px]]
| subskriburo= Batalio di Poitiers (1356) segun [[Eugène Delecroix]].
| batalio = batalio di Poitiers
| konflikto= [[Cent-yara milito]]
Lineo 10:
| armeo2 = [[Francia]]<br>[[Rejio Skota]]
| komandero1= [[Edward, la nigra princo]]<br>Jean la 3ma de Graily (Captal de Buch)<br>[[Thomas Beauchamp]], komto de Warwick<br>[[William de Montagu]], komto de Salisbury<br>Sinioro John Chandos
| komandero2 = [[Jean la 2ma di Francia]]<br>[[Charles la 5ma di Francia|Charles, delfino de Francia]]<br>[[Philippe le Hardy]]<br>Pierre, duko de Bourbon<br>Gautier de Brienne<br>Jean de Clermont<br>Philippe, duko de Orléans<br>William Douglas, komto de Douglas
| forci1= 6.000
| forci2 = 11.000
Lineo 16:
| perdaji2 = 2.500 morti<br>1.900 militala kaptiti
}}
[[Arkivo:Bataille_de_Poitiers_1356.jpg|thumb|320px|left|La batalio, segun pikturo de la 15ma yarcento.]]
La '''batalio di Poitiers''' esis [[batalio]] de la [[Cent-yara milito]], qua rezultis decidigiva [[Anglia|Angla]] vinko. Ol eventis ye la [[19ma di septembro]] [[1356]] che Nouaillé-Maupertuis, proxim [[Poitiers]], en [[Aquitania]], [[Francia]]. Dum ca batalio, [[Jean la 2ma di Francia|Jean la 2ma]], lor la rejulo di Francia, kaptesis dal Angli.
==
De la komenco di la [[yari 1350ma]], Franca vilaji subisis intensa e rapida ataki (surnomizita ''chevauchées'' en la [[Franca linguo|Franca]]) de [[Anglia|Angla]] trupi qui uzis [[kavalo|kavali]]. L'Angli rapide fugis pos l'atako, e la Franca trupi, plu lenta, ne povis kontreatakar efikive. La milital strategio Angla esis pozar la rurani kontre sua propra rejulo.
Ye la [[8ma di agosto]] [[1356]], [[Edward, la nigra princo]] komencis granda kavalkado (razio) norde de [[Anglia|Angla]] bazo en [[Aquitania]], por suportar federita garnizoni en centrala [[Francia]] e spoliar. L'Angla-Gaskona trupi raptis e brulis multa urbi, til ke ol atingis [[fluvio Loire]] en [[Tours]], ube lua armeo ne povis prenar la [[kastelo]] ed incendiar l'urbo pro pluvego.▼
▲Ye la [[8ma di agosto]] [[1356]], [[Edward, la nigra princo]] komencis granda kavalkado (razio) norde
Sua fristo ibe permisis ke [[Jean la 2ma di Francia]] probis haltigar sua armeo ed eliminar lu. Jean, qua konfrontabis [[John de Gaunt|John de Gaunt, duko de Lancaster]], en Normandia, aranjis sua armeo en [[Chartres]], norde de la siejita Tours, e poslasis sua [[infantrio]], konsistinta ek {{formatnum:11000}} til {{formatnum:20000}} homi, por serchar la poziciono di la trupi de la Nigra Princo. Franca armeo uzis precipue la kavalrio, e havis poka [[arbalesto|arbalesti]].▼
▲
Kande recevinta reporti pri la franc armeo diplasar su, Edward decidis retretar. Il igis sude persequita da Jean. La Franci rajuntis l'Anglani apud Maupertuis, 10 km sude [[Poitiers]]. Veterano di la [[batalio di Crecy]], a qua il kombatis kande il esis dekesis yari, la Nigra Princo decidis la mem taktikala skemo en ta batalio. Il lokizis sua trupi en forta defensiva poziciono, en plano cirkondita kun naturala obstakli, tale rivereto en la sinistra e bosko dope. La bagaj-truki, kun granda quanteso di rapti, restajo sur l'anciena romana voyo de Poitiers til Bordeaux, per protektar la febla rekta latero. Tota homi ne kavalo kun Welsa longa arko placesis en V-formacuro en amba latero. La Nigra Princo gardis poka kavalrii, komandita da Jean de Grailly, Captal de Buch, celita en la dop bosko.▼
== La batalio e lua rezulto ==
[[Arkivo:Battle of Poitiers 1356 map-es.svg|thumb|left|320px|Mapo pri la batalio di Poitiers.]]
▲Kande
La trupi Franca dividesis en quar parti por atakar. Avan iris 300 elita kavalieri, komandita dal generalo Clermont, akompanita da pikisti (Germana mercenarii). Sua skopo esis charjar l'Angla arkisti ed eliminar lua minaco. Dop li, sequis tri grupi de la infantrio. Segun la [[historiografio|historiografo]] [[Jean Froissart]], samatempano de la batalio, la kavalieri esis nevundebla per [[flecho|flechi]] pro ke uzis kuraso, tamen la kavali esis vundebla adlatere ed addope. La kombato esis intensa, e Franci perdis multa kavali. Jean la 2ma imperis la sendo di plusa kavali; dume, la kavalrio de la Nigra Princo ekiris de la bosko, cirkondis Franca trupi ed atakis de la flanki e dedope. Jean la 2ma e sua yuna filiulo [[Philippe le Hardi]], kaptesis.
To esis decidigiva vinkeso por Francia: tra la kontrato di Brétigny, signatita en 1360, Franci mustis pagar 3 milion ora kroni (lokala monetaro) al Angli. Edward, la Nigra Princo, pose [[Edward la 3ma di Anglia]], prenis kontrolo di [[Calais]], Guines, Ponthieu, [[Aquitania]], Limousin, Périgord, Rourge, Quercy e Poitou, malgre renuncar la krono di Francia. La dinastio Valois prezervis la krono, a kustoza preco.
[[Kategorio:Cent-yara milito]]
| |||