Historio di Peru: Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
+kurta texto. + imajo
kelka korektiguri/modifikuri
Lineo 1:
[[Arkivo:Cabeza_clava_en_su_ubicacion_original_13122009.JPG|thumb|180px|Chavín skulto.]]
L'unesmaLa atestomaxim anciena restaji pri homala habitesohabitado en [[Peru]] evas de 11000 aK. PluraPlu multa kulturi ([[populo Chavín kulturo|Chavín]], Paracas, [[Mochica kulturo Mochica|Mochica]], Nazca, Wari e Chimu) prosperis en la regiono.
 
[[Arkivo:80_-_Machu_Picchu_-_Juin_2009_-_edit.2.jpg|thumb|left|160px|Inkao urbo di [[Macchu Picchu]].]]
Dum la [[14ma yarcento]] l' [[Inkao|Inkai]] aparis kom povoza stato e formacis la maxim vasta imperio di [[Amerika]] ante l'arivo di [[Cristoforo Colombo]]. Li establisis lua chef-urbo en [[CuscoCuzco]], e konstruktis longa voyichosei qui krucumis vastatrairis lia vasta imperio, qua irisirante de la nuna [[Kolumbia]] til [[Chili]].
 
[[Hispania|Hispani]] komandita da [[Francisco Pizarro]] konquestis Peru enEn [[1532]], pos vinkarvinkir la lasta [[Inkao]]-chefo, [[Atahualpa]], [[Hispania|Hispani]] komandita da [[Francisco Pizarro]] konquestis Peru. En [[1542]], Hispanili formacis la [[Vice-Rejio diVicerejio Peru]], e [[minado]] divenis lua maxim importanta ekonomiala agado. La vice-rejiskopo havisdil lavicereji misionoesis defensar la litoro de [[Francia|Franca]] kontrabando e de [[Anglia|Angla]] e [[Nederlando|Nederlandana]] [[pirato|pirati]]. Li konstruktis fortresi en la portuiportuala diurbi Valdivia, [[Valparaíso]], [[Arica]] e [[Callao]]. Malgre toTamen, la Britaniana korsar-navo [[Henry Morgan]] spoliis [[Panama-Urbo]] en 1670.
 
Dum la periodol'epoko dil vice-rejio, revolti ofte eventis. CirkumCirkume [[1656]], Pedro Bohórquez kronizis su kom "inkao" (imperiestro) ed instigis indijeni a revolto. En [[1742]] eventis revolto kontre la Hispana dominacajo, komandita da [[Juan Santos Atahualpa]], ed en [[1780]] eventis altra revolto, komandita da [[Tupac Amaru la 2ma]].
 
[[José de San Martín]] proklamis Peru nedependanta de [[Hispania]] enye la [[2828ma di julio]] [[1821]], e fondis [[republiko]]. DumBalde pos la fruadeklaro yari pos lapri nedependo-deklaro, intensa disputi inter militestri porpri dominaco efektigis politikala nestabileso. De [[1879]] til [[1883]] Peru partoprenis la [[Milito di Pacifiko-milito]] ensemble kun [[Bolivia]], kontre [[Chili]]. eKonseque konsequeol perdis la provinci [[Arica]] e [[Tarapacá]].
 
Pos la milito kontre Chili, Peru facis extraordinara esforco por rikonstruktar su. En [[1894]] [[Nicolás de Piérola]] organizis [[militeto]], renversisrevokis [[Andrés Avelino Cáceres]] e riasumis la povo en [[1895]]. Il finis sua duesma guvernisteso en [[1899]] e komencis fiskala, armeala, religiala e civila reformi. Dum la guvernisteso dadi [[Augusto B. Leguía]] [[Usa]]na kapitalo recevis facilesi, e borgezila borgezaro favoresis.
 
Pos la [[ekonomiala krizo en 1929]] Peru experiencisalternis periodi di [[demokratio]] e di autoritalaautoritoza rejimi. En [[1968]], generalo [[Juan Velasco Alvarado]] renversisrevokis lalora prezidanto [[Fernando Belaúnde Terry]] daper [[stato-stroko]]. En [[1975]], nova stato-stroko, komandita da [[Francisco Morales Bermúdez]], renversisrevokis Velasco Alvarado, e preparis riestablisotransito dia la [[demokratio]].
 
Dum la [[1980a yari 1980ma]] Peru sufrissubisis desquieteso pro alta [[extera debajodebo]], alta [[inflaciono]], kresko di komerco di drogi, e kresko di la violento.<ref>Klarén, Peter. ''Peru: society and nationhood in the Andes.'' New York: Oxford University Press, 2000.</ref>. Dum lal'administrado guvernerio dadi [[Alberto Fujimori]], Peru komencis rekuperar sua antea stando, ma akuzi pri [[korupto]], autokratismo e violaco di [[homala yuri]] koaktis Fujimori renuncar en [[2000]]. Pos la fino dil rejimo di Fujimori, Peru esforcis kombatar [[korupto]] e mantenar ekonomiala kresko<ref>The Economist [http://www.economist.com/research/backgrounders/displayBackgrounder.cfm?bg=709221 ''Peru'']. Rekuperita ye 1818ma di julio 2007</ref>.
 
== Referi ==