Versiono ye 19:36, 29 nov. 2018 redaktar Fry1989 (diskutez \| kontributadi) 236 redaktoj File renamed. (GlobalReplace v0.6.5) ← Plu anciena versiono		Versiono ye 13:08, 21 dec. 2019 redaktar desfacez Joao Xavier (diskutez \| kontributadi) Administreri 115 879 redaktoj +texto, imaji Plu recenta versiono →
Lineo 32: L'unesma registri pri la [[populo Hausa]] en la nordo di Nigeria evas de [[999]], en [[Kano]] e [[Kacina]]. Le Hausa e l'[[imperio Kanem-Bornu]] prosperis per komerco inter nordal ed ocidentala [[Afrika]]. Sude de nuna Nigeria, en la regioni [[Ifẹ]] ed Oyo prosperis rejii dil [[populo Yoruba\|Yoruba]], inter la yari [[700]] e [[900]]. Tamen, la maxim importanta rejio en la regiono esis la [[Rejio di Benin]], qua duris de la [[15ma yarcento\|15ma]] ti la [[19ma yarcento]]. Lua dominaco atingis l'urbo Eko (rinomizita "Lagos" dal [[Portugal]]ani). Altra importanta rejio esis l'[[imperio Songhai]], fondita cirkume [[1494]], qua duris til [[1591]]. Che [[Biafra]], regiono sude de Nigeria, la [[~~rejio~~populo ~~di Nri~~Igbo]] ~~establisesis~~establisis ~~dal~~la [[~~populo~~rejio ~~Igbo~~Nri]] en [[948]]. La rejio duris til [[1911]], kande Britaniana trupi koaktis la rejulo (''eze Nri'') abandonar lua rituala povo. Portugalani esis l'unesma Europana exploreri e komercisti en la regiono, ed establisis su en du portuala urbi rinomizita [[Lagos]] e Calabar. Li anke kompris [[sklaveso\|sklavi]] en la regiono. Lineo 41: En [[1914]] omna regiono di nuna Nigeria unionesis sub Britaniana dominaco, e divenis la "Kolonio e Protektorato di Nigeria". L'ocidentala instrukto e la developo di moderna ekonomio evolucionis plu rapide en la sudo kam en la nordo del teritorio, e la konsequi di ta difero persistas til nun. [[Sklaveso]] divenis komplete nelegala nur en [[1936]].<ref>[http://www.bbc.co.uk/worldservice/specals/1624_story_of_africa/page56.shtml The end of Slavery] BBC</ref> Pos la [[Duesma mondomilito]] kreskis [[nacionalismo]] en la regiono, ed Unionita Rejio decidis donar ~~autonomio~~autonomeso a Nigeria. La lando fine divenis nedependanta de [[Unionita Rejio]] ye la [[1ma di oktobro]] [[1960]] kom [[monarkio]], havante [[Elizabeth la 2ma dil Unionita Rejino]] kom rejino. En [[1963]] Nigeria divenis [[republiko]], havante [[Nnamdi Azikiwe]] kom lua [[chefo di stato]] ed unesma prezidanto. [[Abubakar Tafawa Balewa]], lor [[chefministro]] de pos la [[1ma di oktobro]] [[1959]], duris esar [[chefo di guvernerio]]. La lando havis poka stabileso politikala dum la [[yari 1960ma]], e serio di [[stato-stroko\|stato-stroki]] eventis. En mayo [[1967]] la sudala regiono di la lando, nomizita [[Biafra]], probis divenar nedependanta. Balde komencis [[interna milito]] qua duris til la [[6ma di julio]] [[1970]]. On kalkulas ke 1 milion til 3 milion personi mortis en la regiono dum la tri-yara milito, sive pro morbi, sive pro [[famino]], sive konseque de la milito. De pos [[2002]] la nordo di la lando subisis la sekrecana violento dil [[islamo\|~~islamala~~Mohamedana]] grupo [[Boko Haram]], qua deziras abolisar sekulara guvernerio por implantacar [[Sharia legaro]] en tota la lando. == Politiko == [[Arkivo:Muhammadu_Buhari_-_Chatham_House.jpg\|thumb\|left\|250px\|La nuna prezidanto, [[Muhammadu Buhari]].]] [[Arkivo:Nigeriahouseofreps.jpg\|thumb\|250px~~\|left~~\|Domo di Reprezentanti (parlamento) di Nigeria.]] Nigeria esas prezidantala [[federuro\|federala]] [[republiko]] simile ad [[Usa]]. La [[chefo di stato]] e la [[chefo di guvernerio]] esas la prezidanto, qua elektesas dal populo segun distriktala sistemo, por 4-yara periodo. Lineo 57: == Geografio == [[Arkivo:Koppen-Geiger Map NGA present.svg\|thumb\|320px\|Klimatala mapo di Nigeria.]] Nigeria havas diversa peizaji. Norde til sude: [[Sahara]] ([[dezerto]]), [[Sahel]] ([[savano]]), [[equatorala e tropikala foresti\|tropikala foresto]], monti sud-este e plaji sude. Che foresti proxim la litoro, la [[pluvo-quanto]] varias de 2.000 mm til 4.000 mm omnayare. [[Arkivo:Chappal Wadi, highest point in sub-saharan, West Africa.jpg\|thumb\|left\|280px\|''Chappal Waddi'' la maxim alta monto de Nigeria.]] Havanta {{formatnum:923768}} km² di surfaco totala, preske equivalanta olta di [[Venezuela]], Nigeria esas la 32ma maxim vasta lando de la mondo. Ol havas 4047 kilometri di frontieri landala kun lua vicini. La lando havas diversa peizaji. La [[klimato]] en l'extrema sudo di la lando esas tropikala pluvoza, ube la mezavalora [[pluvo-quanto]] yarala varias de 1500 til 2000 mm. La vejetantaro extreme sude konsistas ek [[mangliero\|manglieri]]. Sud-este, la peizajo konsistas ek monti - platajo Ubudu -, ube jacas la maxim alta monto di la lando, ''Chappal Waddi''. Granda parto de la lando havas [[tropikala klimato]] kun du sezoni (pluvoza e sika), e vejetantaro di [[savano]]. Norde, la klimato esas [[miarida klimato\|miarida]] (''Bsh'', segun la [[klimatala klasifikuro da Köppen-Geiger]]) e la peizajo konsistas ek la [[stepo]] nomizita [[Sahel]]. An l'extrema nord-esto, jacas la [[dezerto]] [[Sahara]]. La precipua [[fluvio\|fluvii]] di Nigeria esas [[fluvio Nijer\|Nijer]] e [[fluvio Benue\|Benue]], qui konvergas por formacar vasta delto. La delto di Nijer esas dense habitata, ed olim esis granda produktero di palm-oleo. {{panoramo\|WV banner E Nigeria Benue river.jpg\|1000px\|<center>[[Fluvio Benue]].</center>]] ~~{{nekompleta}}~~ == Ekonomio == {{PA\|Ekonomio di Nigeria}}

Nigeria: Diferi inter la revizi