Modern-epoko: Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
kelka korektigi/modifiki
mikra modifikuri (adminime me deskovris ke la texto esas 'tradukuro' de la texto en la Hispana)
Lineo 1:
{{riskribotaspecala revizo}}
'''Moderna ero''' esas la triesma ek la historiala periodi en qui dividesas tradicionale la historio dio Ocidento. Moderna ero, segun ta vidopunto, esus periodo en qua triumfas la valori di moderneso, exemple progreso, komuniko e razono, kontraste l'antea periodo, [[Mezepoko]], qua nomizesas ''Obskura ero''. La spirito di moderna ero serchus olua refero en antea pasinto, [[Antiqueso]].
 
Lineo 5:
La [[borgezaro]] aparis kom forta sociala klaso dum fino di Mezepoko e komenco di la modern-epoko, ed expansis lua ekonomiala povo kun lnavigadi e la deskovro di nova regioni. La marala expanso krevis la monopolo Italiana en la komerco kun l'Oriento, pluforteskis la komerco ed augmentis la richeso di altra Europana regioni. Gradope la habitantaro dil urbi e la komerco urbala kreskis, e l'establiso di unika monetaro, la plufortesko di militala defenso e l'establiso di unika legaro por la nacioni divenis bezonata. Do, la borgezaro decidis suportar la rejaro, qua gradope koncentris plura povi en lua manui.<ref>{{cite web|url=https://idademoderna.weebly.com/burguesia.html|title=Idade Moderna}}</ref>
 
== SequenciEvoluciono ==
TaLa epoko sequencas en yarcenti, qua povas esar arbitriala, ma ordinare historigrafio karakterigis ciklala, qua uli volis identifikar kun ekonomiala cirkli sama a ta deskriptita dahistoriisti Clement Juglar e Nikolai Kondratiev, madividas plul'epoko ampla,Moderna kunen du fazi, A di (expanso ekonomiala) e B di(krizo sekulara recensoekonomiala).
 
LaDum la 16ma yarcento qua, pos cherarekuperar rekuperosu dide la krizo didil basafino di Mezepoko, en l'ekonomio vidasmondala preco-revolucionosubisis [[inflaciono]], qua koincidaskoincidis kun l'[[Ero di deskovri]] quae permesaspermisis Europana expanso basataapogita desur teknologial avantaji e socialasocial organizado. Poka eventi chanjis tante multe la historio di la mondo kam l'arivo di la Hispaniani ad Amerika e posa konquesto ed aperto di l'oceanala voyi quin la Kastiliani e la Portugalani atingis cirkume 1500. L'intershoko kulturala kruligis la civilizuri qui existis ante l'arivo di [[Cristoforo Colombo|Colombo]]. Pokope, l'Atlantiko atingis protaginismo kontre la Mediteraneo, di qua baseno vidas ri-ajusto di civilizuri: se en Mezepoko dividesis inter kristana nordo ed islamana sudo (kun frontiero quan krucis Al-Andalus, Sicilia ed Santa Tero), ek fini di 15ma yarcento l'axo renversas, lasanta ocidentala Mediteraneo hegemoniata da Hispana monarkio (qua depos 1580 inkluzis Portugal), dum en orientala Europa Otomana Imperio atingis lua maxima expanso. Milyara orientala civilizuri (India, Chinia e Japonia) recevis en kelka rivala urbi la prezenteso di Portugalani (Goa, Ceylon, Malaca, Makau, Nagasaki, misioni da Santa Franciscus Xavier), ma pos l'unesma kontakti esis poka konektita e mem ignoris chanji en Ocidento; momente povas permisar lo). [[Indonesia]] (Spic-insuli) e Filipini esis skopo di koloniala dominado. Kontraste kun la poka kambio en la tradicionala socii orientala, la sociala chanji koncentrigis en la nomizita triangulala komerco: notebla en Europa (ube komencis diferi inter borgeza nord-westo e sudo ed esto en procedo di rifeudaligo(?)) e koloniigo en Amerika ed Afrika (sklaveso).
 
== Yuro e koncepto di la homo en socio ==
Pos la [[kontrato di Westfalia]], religio lasis esar invokita quale kauzo di militi en Europa, impozanta pragmatismo di internaciona relati qua invokas interesi plu sekularigita por ili, kam reklamacis [[Niccolò Machiavelli]] en ilua traktato ''La Princo''. Ica verko por uli markas la komenco di moderneso, ed lua influo povas videsar en la fondistifondinti dil yuri di genti, Nederlandana Hugo Grotius od, ek opozata vidpunto, la skolo di Salamanka.
 
== Religio ==