Monako (lando): Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
Nula rezumo di redakto
kelka korektigi/modifiki/aktualigi + texto
Lineo 1:
{{Landi
| Nomo = Monako
| Lokala_nomo = Principauté de Monaco
| Flago = Flag_of_Monaco.svg
| Blazono = Coat of Arms of Monaco.svg
| Imajo_mapo = Europe location MCO.png
| Chefurbo = Monako<ref>Monako esas urbo-stato</ref>
| Lojanti_chefurboHabitanti_chefurbo =
| Precipua_urbo =
| Oficala_lingui = [[Franca linguo|Franca]]<ref name=Konstituco>[http://www.gouv.mc/devwww/wwwnew.nsf/1909$/036c62fe5f92f2efc1256f5b0054fa42gb?OpenDocument&3Gb Constitution de la Principauté de Monaco]</ref>
| Guvernerio = [[Monarkio]]
| Nomo_listo_chefo_stato = Listo di monarki di Monako
| Titulo_chefo_stato = Princo
| Chefo_di_stato = [[Albert la 2ma di Monako|Albert la 2ma]]
| Nomo_listo_chefo_guverno = Listo di chefministro di Monako
| Titulo_chefo_guverno = Ministro di Stato
| chefo_guverno = [[Serge Telle]]
| Surfaco = 1,95
| Rango_surfaco = 232
| Surfaco_aquo = neglijebla
| Habitanti = {{formatnum:3296538897}}<ref>{{cite nameweb|title=Monaco en Chiffres |accessdate=15ma di novembro 2009 |url=CIA>[https://web.archive.org/web/20091115210931/http://www.ciagouv.govmc/librarydevwww/publicationswwwnew.nsf/the-world-factbooke89a6190e96cbd1fc1256f7f005dbe6e/geose1201ddb4e532285c125702a004775bc/mn$FILE/Pocket%202009.html CIApdf ''The World Factbook 2009'']}}</ref>
| Rango_habitanti = 205
| Yaro = 20092016
| densesoDenseso di habitantaro = {{formatnum:1681818713}}
| Reto_kodoReto_kodexo = .mc
| Nomo_himno = ''Hymne Monégasque''
| Pekunio = [[Euro]]
| Religii = [[katolikismo]] (majoritato)
}}
'''Monako''' esas mikra stato kun 1,95 km² en sudal [[Europa]] apud la litoro di [[Mediteraneo]]. Lua unika vicina lando esas [[Francia]], norde e weste.
 
== Historio ==
Lineo 37:
Monako rifondesis en [[1215]], kom kolonio di la [[Republiko di Genova]]. En [[1297]] la familio [[dinastio Grimaldi|Grimaldi]] asumis la kontrolo di Monako, e de [[1419]] til nun ol konservabas povo en la teritorio.
 
Til [[1910]] la lando esis [[absoluta monarkio]]. Ta yaro eventis revoluciono qua forcis l'adopto di [[konstituco]]. En [[1918]] lando signatis pakto kun Francia pri protekto di lua teritorio. En [[1943]] [[Italia]]ni invadis Monako, ma kun la krulo di la rejimo fashista, [[nacional-socialista Germania|naziisti]] invadis lando, til la liberigo di Francia.
 
En [[1962]] nova [[konstituco]] abolisis [[mortopuniso]]. En [[1993]] Monako divenis membrostato di [[Unionita Nacioni]] ed, en [[2002]], ol adoptis l'[[Euro]] kom monetaro.
Lineo 48:
== Geografio ==
[[Arkivo:Monaco location map.svg|thumb|left|140px|Mapo di Monako.]]
Monako esas la duesma min granda stato del mondo ([[Vatikano]] esas la min granda). Ol jacas 18 km este de [[Nice]], [[Francia]]. Lua [[litoro]] esas longa de 4,1 [[kilometro|km]], e lua frontiero kun Francia havas 4,4 km. La maxim alta monto di Monako havas 163 metri di [[altitudo]], jacantejacanta 43°43′58″N43'58"N24′45″E24'45"E en la sud-westala frontiero kun Francia. La lando ne havas naturala moyeni.
 
Lua [[klimato]] esas la sama kam sudal Francia: [[Mediteraneala klimato|Mediteraneala]], qua havas [[vintro|vintri]] kun moderema temperaturi ed intensa [[pluvo|pluvi]], e [[somero|someri]] varma e sika. Ordinare, la temperaturi ne falas infre 20&nbsp;°C o superiras 30&nbsp;°C dum somero. [[Nivo]] en vintro esas extreme rara, e povas eventar du o tri foyi en dek yari.
 
Pro lua surfaco esar tre mikra, ne existas importanta fluvii.
 
== Ekonomio ==
Linio 59 ⟶ 61:
== Kulturo ==
{{riskribota}}
De longatempo Monako adoptis la [[Franca linguo|Franca]] kom unika linguo oficala. La monaka (ligura) linguo estis docatadocesis til la klaso de 5ma, pose estisesis segun-vola.
 
La provensalaprovencala linguo estas docatadocesis sempre segun-vola.
 
En 2009, por la 150esma150ma aniversario dil romano en versi "Mirèio", Monako facis un posto-marko kun la vizajo de [[FredericFrédéric Mistral]].
 
== Noti e referi ==