|
|Videz_anke = [[Indo-Europana linguaro]]
}}
La '''Latina''' esasesis [[linguo]] origineoriginale parolitaparolata yeen [[Lazio]] ed [[anciena Roma]]. MalgreQuankam kenun esasmulti konsideritajudikas linguool mortakom mortinta linguo, pokakelka eruditi e membrikleriki dikristana klerikaroankore kristanapovas parlarparolar ol fluentefluante. La Latina esas linguo tre inflexitaflexionoza, kunhavanta tri genri, sep kazi, quar konjugi, sis tempi, sis personi, tri modi, du voci, du aspekti e du nombri.
Ol esas la oficala linguo di Vatikano. KatolikaLa katolika Eklezioeklezio uzas ol kom oficala liturgiala linguo, quankam ekde lapos Duesma Vatikana Koncilo permesason darfas uzar anke altra lingui. AnkeLa Latina uzesas por en la nominiciencalo en ciencala klasifikadonomizado di animali e planti, poren la yuroyurala domeno, por redaktar la ''Corpus Inscriptionum Latinarum'' ed en artikli en ciencala revui publikita totale o parcialapartale en ica linguo. Lua studio, kunsame Klasikakam Grekianaolta dil klasika Greka, esas parto dil nomesitanomata KlasikalaKlasika Studii, ed proximecirkume til la yari 60-ma dil [[20ma yarcento|20-ma yarcento]] ol esis quasipreske nekareebla en Letri-literaturala studii. La Latin alfabeto, derivita ek la GrekianaGreka, esas la maxim uzata en la tota mondo.
LATINA SKRIBITASKRIBATA E LATINA PAROLITAPAROLATA
La klasika latinaLatina skribisesisskribesis dum quar yar-centi : UnLa unesma ante Kristo, e Un,la Du[[1ma yarcento|unesma]], Triduesma e triesma pos Kristo.
Pose ol skribesis plu vicineproxime kunde la linguo vere parolitaparolata dum delta tempo.
Kande CiceronCicero o CezarCaesar skribabasskribis "''populus"'' e "''populum"'', iliadvere decabason veredicis "''populu"''.
AlDum la triesma yarcento Tri pos KristosKristo, homo nekonocata hodienekonoco skribis la "''Appendix probi"'' quan ni povas traduktartradukar "Repertorio de (icodi estas)lo korekta".
AlEn debutola komenco esas skribatoskribita :
DecezDicez X Ne decezdicez Y
Pose estas kolunikolumni dide vorti.
Yen kelka exempli :
''auris'' ''oricla'' (la orelo,duesma ubeformo vedesases japroxima laal francianaFranca ''oreille'', de qua venas nia «orelo»)
''olim'' ''oli'' (L'idoanciena vorto, estasqua dopermanas treen arkaikaIdo)
''idem'' ''ide'' («samo», «sama»)
''vinea'' ''vinia'' («viteyo»)
(la duesma formo es proxima al Hispana ''viña'', Portugalana ''vinha'' e Franca ''vigne'')
(ube ni vedas ja "la vinho" d'oc, "la viña" espaniana, "la vigne" franciana)
''frigida'' ''fricda'' (arverniana «kolda»: Arverniana ''fréida'' /friyda/, espaniana,Hispana frìa''fría'')
''masculus'' ''masclus'' (oc : lou mascle«maskula»)
''calida'' ''calda'' (oc d'Aurillac«varma»: Italiana: caldo''calda'')
''vetulus'' ''vetlus'' (arverniana dil 63«olda»: Arverniana: ''vèi'', cataloniana :Kataluniana ''vell'')
''viridis'' ''virdis'' (arverniana«verda», :Arverniana ''vîrd'')
''mensa'' ''mesa''
(Hispana, Portugalana ''mesa'')
(espaniana : mesa, romaniana : masa, mese al pluralo)
''pavor'' ''paor'' (formo en la linguo ''d'oc'' del Mezmez-Evoepokala; nun "''paour"'' en LemuzinoLimousin)
''auctor'' ''autor'' (qua«produktero», facas«fonderp», plu bela la fido«inventero»)
''persica'' ''pessica'' = la («persiko»: *Walona ''pexhî'')
(la formo korekta restis plu ofte : la ''persec'' en la linguo ''d'oc'', ''piersica'' en romaniana.Rumaniana)
Ma "laFranca ''pêche" franciana'' venas dil unesma formo)
Solis''solis'' ''soliculus'' = la («suno»)
(Soliculus''soliculus'' ne estas eroro ma diminutivo afektiva.afecionala)
Onu(del vedasduesma jaformo venas la francianaFranca "''soleil"'', la rumancha*Rumancha "''sulegl"'' e la formi ''d'oc'' "''souguilh'', ''saurelh'', ''soulelh''...")
''equus'' ''caballus'' = («kavalo»)
(''caballus'' venas del galianaGalla "''caballos"'' = kavalo di laboro. Ol venis da la legionari qua ofte esis Galli al fino del Imperio)
capus testa = la kapo (la linguo d'oc konservis la du vorti)
| 