Demokratial Republiko Kongo: Diferi inter la revizi
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
informi aktualigita |
kelka korektigi/modifiki ed aktualigi + texto, imaji, referi |
||
Lineo 5:
| Blazono = Coat_of_arms_of_the_Democratic_Republic_of_the_Congo.svg
| Imajo_mapo = Democratic Republic of the Congo (orthographic projection).svg
| Chefurbo = [[Kinshasa]]
|
| Precipua_urbo = [[Kinshasa]]
| Oficala_lingui = [[
| Guvernerio = [[Republiko]]
| Nomo_listo_chefo_stato = Listo
| Titulo_chefo_stato = Prezidanto
| Chefo_di_stato = [[
| Nomo_listo_chefo_guverno = Listo
| Titulo_chefo_guverno = Chefministro
| chefo_guverno = [[Bruno Tshibala]]
Lineo 19:
| Rango_surfaco = 12
| Surfaco_aquo = 4,3
| Habitanti = {{formatnum:
| Rango_habitanti = 19
| Yaro =
| Denseso di habitantaro =
|
| Nomo_himno = ''Debout Congolais''
| Pekunio = [[Franko di Demokratial Republiko Kongo]]
| Religii = [[kristanismo]], 95,4%
}}
'''Demokratial Republiko Kongo''' (ex-Zaire) esas lando en central [[Afrika]] inter la [[Republiko Kongo]], [[Gabon]], [[Centrafrika]], [[Sudan]], [[Uganda]], [[Ruanda]], [[Burundi]], [[Tanzania]], [[Zambia]] ed [[Angola]] (enklavo [[Kabinda]]) che l' [[Atlantiko]].
'''Bazala fakti pri Demokratial Republiko Kongo.'''
Linio 38 ⟶ 39:
Dum l'[[Unesma mondomilito]] Kongani luktis kontre [[Germana imperio|Germani]] en [[Kamerun]] ed en [[Tanganyika]]. Kom rekompenso, Belgia recevis l'administro di Germana teritorii di [[Ruanda-Urundi]]. Pos la milito, Belgi komencis explorar [[kupro]] e [[kobalto]] en Kongo. Mili di laboristi transferesis de l'internajo dil teritorio vers [[Katanga]], sude, ube jacis la mineyi di kupro.
Kande [[nacional-socialista Germania]] okupis [[Belgia]] en [[1940]] la regiono deklaris su leala a Belga guvernerio exilita en [[London]]. Pos ke [[Japonia]]ni
Pos la milito, Belgia lansis ambicioza dek-yara projeto por developar Belga Kongo ekonomiale e sociale.
En mayo [[1960]]
Kurte pos la
Ye la [[17ma di januaro]] [[1961]] Katangana
Pos 5-yara ne-estabileso, [[Mobutu Sese Seko|Joseph-Désiré Mobutu]] kaptis povo en [[1965]], per [[stato-stroko]]. Dum la [[yari 1970ma]] e
Kabila esis [[marxismo|marxista]], ma lua ekonomiala politiko mixis [[kapitalismo]] e [[kolektivismo]]. En [[1998]] lua ex-helpinti, [[Uganda]] e [[Ruanda]], divenis lua enemiki, e suportis nova revolto di la ''Rassemblement Congolais pour la Démocratie'' o RCD ("Kongana asemblajo por la demokratio"). Balde komencis la [[Duesma milito di Kongo]]. Kabila fondis nova helpanti en [[Zimbabwe]], [[Namibia]] ed [[Angola]], ed en [[1999]] il domtis la situeso en sudo ed en westo di lando.
=== Politiko ===
Demokratial Republiko Kongo esas [[parlamento|parlamentala]] [[republiko]]. La [[chefo di stato]] esas la [[prezidanto]], qua elektesas por 5-yara periodo e povas rielektesar unfoye por la sequanta periodo.
La [[parlamento]] havas 2 chambri: Senato, kun 108 membri, e ''Assemblée nationale'', kun 500 membri.
=== Geografio ===
Linio 68 ⟶ 69:
=== Ekonomio ===
{{PA|Ekonomio di la Demokratial Republiko Kongo}}
=== Demografio ===
[[Arkivo:Map - DR Congo, major languages.svg|
[[Arkivo:Photo_of_the_Day,_17_February_2014_(12589890963).jpg|thumb|left|250px|Festivalo ''Amani'', en Goma.]]
Segun statistiki de ''The World Factbook'' por julio 2018, Demokratial Republiko Kongo havis {{formatnum:85281024}} habitanti. Cirkume 45% de la habitantaro apartenas a 4 precipua etnii - Mongo, Luba, Kongo e Mangbetu-Azande. Existas plu kam 200 etniala grupi en la lando, di qui la maxim multa esas [[populo bantuo|bantui]].<ref name=CIA/>
L'oficala linguo di la lando esas [[Franca linguo|Franca]]. La [[Lingala linguo|linguo Lingala]] esas ''lingua franca'' uzata en komercal aferi. Altra lingui esas Kingwana (dialekto de [[Swahilia-linguo|Swahilia]]), Kikongo e Tshiluba.<ref name=CIA>{{Cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/cg.html|title=Africa::Congo, Democratic Republic of the - The World Factbook|publisher=CIA|accessdate=20ma di marto 2019}}</ref> Cirkume 242 lingui parolesas en la Demokratial Republiko Kongo, di qui 4 judikesas kom nacionala lingui: [[Kituba linguo|Kituba]], [[Lingala linguo|Lingala]], [[Tshiluba linguo|Tshiluba]] e [[Swahilia-linguo|Swahilia]].
La [[religio]] kun maxima nombro di adepti esas [[katolikismo]], por 50% de la habitantaro. Protestanti esas 20%, Mohamedani esas 10%, altra religii (inkluzite sinkretismi religiala) esas 10%.<ref name=CIA/>
La maxim granda urbo esas la chef-urbo, [[Kinshasa]]. Altra importanta urbi esas [[Lubumbashi]], Mbuji-Mayi e Kisangani.
=== Kulturo ===
[[Arkivo:Papa_Wemba.jpg|thumb|250px|[[Papa Wemba]]]]
▲[[Arkivo:Map - DR Congo, major languages.svg|thumbnail|right|Precipua Bantua lingui en la D R Kongo.]]
La diverseso [[kulturo|kulturala]] di la Demokratial Republiko Kongo rezultas de lua centi di etniala grupi qui habitas de l'estuario dil [[fluvio Kongo]] weste til la foresti e la savani centre e la dense populizita montari este. Malgre la [[kolonialismo]] dum la 19ma yarcento, la lukti pri nedependesko, la rejimo di [[Mobutu Sese-Seko]] e l'interna militi, l'anciena mori e kustumi duris existar. La maxim multa habitanti habitas ruri. Cirkume 30% habitas urbi, e recevas westala influi.
La [[muziko]] di la lando influesis da [[Kuba]]na ''[[rumba]]'' e ''[[merengue]]'', do naskis ''[[soukous]]''. Kelk Afrikana bandi kantas en [[Lingala linguo|Lingala]], un ek la maxim parolata lingui de la lando. [[Papa Wemba]] esis un ek la precipua kantisti de ''soukous'' en la D R Kongo.
=== Referi ===
| |||