Versiono ye 10:14, 29 di agosto. 2017 redaktar Joao Xavier (diskutez \| kontributadi) Administreri 116 413 redaktoj kelka korektigi e/o modifiki ← Plu anciena versiono		Versiono ye 14:18, 7 feb. 2019 redaktar desfacez Joao Xavier (diskutez \| kontributadi) Administreri 116 413 redaktoj kelka korektigi/modifiki Plu recenta versiono →
Lineo 1: {{riskribota}} '''Moderna ero''' esas la triesma diek la historiala periodi en qui dividesas tradicionale la historio endio Ocidento. Moderna ero, segun ta ~~perspektivo~~vidopunto, esus periodo en qua triumfas la valori di moderneso, ~~quale~~exemple progreso, ~~komunikado,~~komuniko e ~~raciono~~razono, kontraste l'antea periodo, [[Mezepoko]], qua nomizesas ''Obskura ero''. La spirito di moderna ero serchus olua refero en antea pasinto, [[Antiqueso]]. == La borgezaro dum modern-epoko == == Traiti ==▼ La [[borgezaro]] aparis kom forta sociala klaso dum fino di Mezepoko e komenco di la modern-epoko, ed expansis lua ekonomiala povo kun lnavigadi e la deskovro di nova regioni. La marala expanso krevis la monopolo Italiana en la komerco kun l'Oriento, pluforteskis la komerco ed augmentis la richeso di altra Europana regioni. Gradope la habitantaro dil urbi e la komerco urbala kreskis, e l'establiso di unika monetaro, la plufortesko di militala defenso e l'establiso di unika legaro por la nacioni divenis bezonata. Do, la borgezaro decidis suportar la rejaro, qua gradope koncentris plura povi en lua manui.<ref>{{cite web\|url=https://idademoderna.weebly.com/burguesia.html\|title=Idade Moderna}}</ref> Borgezaro, la nomo qua donacesis dum Mezepoko a la habitantaro di burgi (nova quarteri dil urbi en expanso), havis ambigua poziciono en Moderna ero. Lineala viziono, qua prenis kam arivopunto borgeza revoluciono, serchos ili lokalizanta su exter feudala sistemo, kam libera homi qua, en Europa, atingis povo per kreado di komercala reti qua extensesis de nordo til sudo. Urbi qui atingis libera existado inter papeso ed imperio, kam Venetia e Genova, kreis vera komerciala imperii. [[Hanso-uniono]] dominacis [[Baltiko]] til la 18ma yarcento. === Sequenci === Ta epoko sequencas en yarcenti, qua povas esar arbitriala, ma ordinare historigrafio karakterigis ciklala, qua uli volis identifikar kun ekonomiala cirkli sama a ta deskriptita da Clement Juglar e Nikolai Kondratiev, ma plu ampla, kun fazi A di expanso e B di sekulara recenso. La 16ma yarcento ~~que~~qua, pos chera rekupero di la krizo di basa Mezepoko, en ekonomio vidas preco-revoluciono, qua koincidas kun [[Ero di deskovri]] qua permesas Europana expanso basata de teknologial avantaji e sociala organizado. Poka eventi chanjis tante multe la historio di la mondo kam l'arivo di la Hispaniani ad Amerika e posa konquesto ed aperto di l'oceanala voyi quin la Kastiliani e la Portugalani atingis cirkume 1500. L'intershoko kulturala kruligis la civilizuri qui existis ante l'arivo di [[Cristoforo Colombo\|Colombo]]. Pokope, l'Atlantiko atingis protaginismo kontre la Mediteraneo, di qua baseno vidas ri-ajusto di civilizuri: se en Mezepoko dividesis inter kristana nordo ed islamana sudo (kun frontiero quan krucis Al-Andalus, Sicilia ed Santa Tero), ek fini di 15ma yarcento l'axo renversas, lasanta ocidentala Mediteraneo hegemoniata da ~~Hispaniana~~Hispana monarkio (qua depos 1580 inkluzis Portugal), dum en orientala Europa Otomana Imperio atingis lua maxima expanso. Milyara orientala civilizuri (India, Chinia e Japonia) recevis en kelka ~~kostala~~rivala urbi la prezenteso di Portugalani (Goa, Ceylon, Malaca, Makau, Nagasaki, misioni da Santa Franciscus Xavier), ma pos l'unesma kontakti esis poka konektita e mem ignoris chanji en Ocidento; momente povas permisar lo). [[Indonesia]] (Spic-insuli) e Filipini esis skopo di koloniala dominado. Kontraste kun la poka kambio en la tradicionala socii orientala, la sociala chanji koncentrigis en la nomizita triangulala ~~komercio~~komerco: notebla en Europa (ube komencis diferi inter borgeza nord-westo e sudo ed esto en ~~proceso~~procedo di rifeudaligo(?)) e koloniigo en Amerika ed Afrika (sklaveso). === Yuro e koncepto di la homo en socio === Pos la [[kontrato di Westfalia]], religio lasis esar invokita quale kauzo di militi en Europa, impozanta pragmatismo di internaciona relati qua invokas interesi plu sekularigita por ili, kam reklamacis [[Niccolò Machiavelli]] en ilua traktato ''La Princo''. Ica verko por uli markas la komenco di moderneso, ed lua influo povas videsar en la fondisti dil yuri di genti, Nederlandana Hugo Grotius od, ek opozata vidpunto, la skolo di Salamanka. === Religio === Kam konstatis mez-epoka urbala herezii represita da [[Inquiziciono]] Katolik Eklezio esas kontre nova urbala vivo, e ne juis lua chanji, quankam anke demonstris granda kapableso di similigo di disdissolviva elementi ([[Franciskano\|Franciskan ordeno]] e ''devotio moderna'' da Thomas Hemerken). Dum 14ma yarcento, il vivis kaptiteso en Avignon dum [[Granda ocidentala skismo]], ed en 15ma vivis ~~proceso~~procedo di augmentado di sekulara povo. ▲== ~~Traiti~~Referi == {{reflist}} {{Historiala eri}}

Modern-epoko: Diferi inter la revizi