|
UnesmaL'unesma atesto pri un rejolando en [[Burundi]] datizasevas de la [[16ma yarcento]], proxim la monti este de la lando. Dum la regno di Ntare la 4ma Rutaganzwa Rugamba (de cirkume [[1796]] til [[1850]]) la rejolandosurfaco duoplikisdi luala totalarejolando surfacoduopligesis. [[Europa]]na misioneri komencis arivar en [[1856]] e komparis l'organizuro di tala rejolando kun l'[[Anciena Grekia]].
[[Arkivo:Fort_von_Bagamono.jpg|thumb|250px|Fuorto Bagamono, konstruktita dal Germani.]]
[[Germana imperio]] komencis okupar la regiono en [[1890]], ed en [[1899]] transformisBurundi oltransformesis en parto di la [[Germana Westal Afrika]], qua anke enkorpigis [[Ruanda]]. Kontree Ruandana monarko, Burundiana rejo Mwezi la 4ma Gisabo ne aceptis Europan influo. Germania uzis la forco por submisar la teritorio.
En[[Belgia]] okupis Burundi en [[1916]], dum l'[[unesma mondomilito]] [[Belgia]] okupis Burundi. Pos la vinkeso di GermaniaGermana, Ruanda e Burundi divenis kontrolita da Belgia, e formacis la kolonio nomizita [[Ruanda-Urundi]].
La lukto pri nedependonedependantesko en Burundi influesis per ladal konflikto inter la populi ''Hutu'' e ''Tutsi'' en la vicina [[RwandaRuanda]]. En novembro [[1959]] le ''Hutu'' atakis le ''Tutsi'' en RwandaRuanda, e multa ''Tutsi'' fugis vers Burundi por eskapar la persekuto. KandePos arivar en Burundi, le ''Tutsi'' komencis atakar lokalale ''Hutu'' lokala.
[[Arkivo:Flag_of_Burundi_(1962-1966).svg|200px250px|left|thumb|Flago di la Rejio di Burundi]]
[[arkivo:Mwambutsa_1962.jpg|thumb|200px|Rejulo [[Mwami Mwambutsa la 4ma]].]]
Burundi divenis nedependanta de Belgia ye la [[1ma di julio]] [[1962]]<ref>http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/2821.htm</ref> kom [[konstituco|konstitucala]] [[monarkio]], kun [[Mwami Mwambutsa la 4ma]] kom rejulo. En la1963 parlamento, Hutu e Tutsi havisMwabutsa la sama4ma quantoselektis diPierre deputati. Kande rejulo Mwabutsa selektis unNgendandumwe, Tutsi, kom [[chefa ministrochefministro]],. leLe Hutu, qui lor havis la majoritato en la parlamento, revoltis., e Ngendandumwe Konsequeabandonis la policoguverno la sequanta yaro. Pierre Ngendandumwe itere selektesis kom chefministro, komanditama asasinesis 8 dii pose, da Hutuun Ruandana refujinto ank de etnio Tutsi. En oktobro 1965, brutalemilitisti supresesisde eetnio remplasesisHutu perprobis facar [[stato-stroko]] ma faliis, e l'armeo komandita dal kapitano [[Michel Micombero]], Tutsi., Lapurgis sequantaomna chefaoficiri ministro de raso Tutsi mortigesisHutu.
En [[1966]], rejulo Mwambutsa la 4ma, qua fugis dum la stato-stroko di oktobro 1965, revokesis per [[stato-stroko]] komandita da lua filiulo, [[Ntare la 5ma di Burundi|Ntare]]. La [[28masama diyaro, novembro]]lora samchefministro yarodi lore chefala ministrolando, kapitano [[Michel Micombero]], (de la grupo ''Hima'', subgrupo Tutsi qua vivas sude de la lando), revokis Ntare e deklaris Burundi un [[republiko]], ma fakte ol divenis singla-partisala [[diktatoreso]]. Civila desquieteso duris til fino di la yardeko. Rumori pri stato-stroko komandita da le Hutu efektigis l'aresto di multa politikala e militala figuri.
En junio [[1971]] unle ''Hima'' akuzis grupo di ''Banyaruguru'' (alta klaso di Tutsi) akuzesis pri konspiro da ''Hima''. EnYe la 14ma di januaro [[1972]] quar militisti e kin civili de la grupo ''Banyaruguru''-grupo recevis [[mortopuniso]] e sep kondamnesis a dumviva enkarcerigo.
En 1972 du eventi stimulis l'unesma [[gentocido]] en Burundi. L'unesma evento esis la revolto di policisti de etnio Hutu en l'urbi Rumonge e Nyanza-Lac ye la 27ma di aprilo ta yaro. Li proklamis la kurte-vivanta republiko Martyazo ed atakis ambe le Tutsi e le Hutu qui refuzis partoprenar la sedicio. Dum ta revolto, cirkume 800 til 1200 personi mortigesis. L'altra evento esis l'asasino di Ntare la 5ma ye la 29ma di aprilo. La sama dio komencis violento en la sudo di lando kontre le ''Hima''. Omna autoritati civila e militala del urbo Bururi mortigesis.
La [[29ma di aprilo]] [[1972]] komencis violento en la sudo di lando kontre le ''Hima'' da Hutu. omna autoritati civila e militala del urbo Bururi mortigesis. La violento kreskis e de la fino di aprilo til septembro on kalkulas ke de 200.000 til 300.000 Hutu mortigesis.<ref name=Lemarchand>{{cite web |title=Case Study: The Burundi Killings of 1972 |author=René Lemarchand |url=http://www.massviolence.org/The-Burundi-Killings-of-1972 |date=27ma di julio 2008|work= |publisher=Online Encyclopedia of Mass Violence |accessdate=30ma di junio 2009}}</ref> Cirkume 300.000 divenis refujanti, la maxim multa fugis vers [[Tanzania]]. En esforco por atraktar la simpatio di [[Usa]], le ''Tutsi'' akuzis le ''Hutu'' pri havar [[komunismo|komunista]] inklini. Historiisto René Lemarchand apuntas ke la masakro esis suceso por le ''Tutsi'': li eliminis la eliti Hutu e potenciala eliti, li transformis l'armeo e la polico en monopolo Tutsi, li impedis la riveno di la monarkio tra l'asasino di Ntare la 5ma, e kreis nova legitimeso por la stato kontrolita dal grupo ''Hima''.<ref name=Lemarchand/> ▼
▲La guverno komandita da [[ 29ma diMichel apriloMicombero]] uzis l'armeo por kombatar la rebeli e facar [[ 1972gentocido]] . komencisL'exakta violentoquanto endi lamorti sudoesas dinekonocata, landoma kontrestatistiki lekalkulas ''Hima''80.000 datil Hutu210. 000 omnapersoni.<ref>{{cite autoritatiweb|url=https://www.webcitation.org/5QVsWMYmj?url=http://users.erols.com/mwhite28/warstat2.htm#Rwanda#Rwanda civila|title=Death eTolls militalafor delthe urboMajor BururiWars mortigesis.and LaAtrocities violentoof kreskisthe eTwentieth deCentury: laC. finoBurundi di(1972–73, apriloprimarily tilHutu septembrokilled onby Tutsi) 120,000}}</ref> Altra fonti kalkulas kela mortinti Hutu de 200.000 til 300.000 Hutu mortigesispersoni.<ref name=Lemarchand>{{cite web |title=Case Study: The Burundi Killings of 1972 |author=René Lemarchand |url=http://www.massviolence.org/The-Burundi-Killings-of-1972 |date=27ma di julio 2008|work= |publisher=Online Encyclopedia of Mass Violence |accessdate=30ma di junio 2009}}</ref> Cirkume 300.000 personi divenis refujanti, la maxim multa fugis vers [[Tanzania]]. En esforco por atraktar la simpatio di [[Usa]], le ''Tutsi'' akuzis le ''Hutu'' pri havar [[komunismo|komunista]] inklini. Historiisto René Lemarchand apuntas ke la masakro esis suceso por le ''Tutsi'': li eliminis lal'existanta eliti Hutu e la potenciala eliti, li transformis l'armeo e la polico en monopolo Tutsi, li impedis la riveno di la monarkio tra l'asasino di Ntare la 5ma, e kreis nova legitimeso por la stato kontrolita dal grupo ''Hima''.<ref name=Lemarchand/>
En [[1976]] kolonelo [[Jean-Baptiste Bagaza]] asumis povo pos sensanga stato-stroko. Quankam Bagaza chefesis militala rejimo komandita da le ''Tutsi'', ilu stimulis agrala reformo, elektala reformo, e nacionala rikoncilio. En [[1981]] nova [[konstituco]] promulgesis, ma mantenis rejimo di unika partiso. En [[1984]] kolonelo Bagaza elektesis prezidanto, e supresis lua opozanti e la religiala libereso. ▼
▲En [[1976]] kolonelo [[Jean-Baptiste Bagaza]] asumis la povo pos sensanga stato-stroko. Quankam Bagaza chefesis militala rejimo komandita da le ''Tutsi'', ilu stimulis agrala reformo, elektala reformo, e nacionala rikoncilio. En [[1981]] nova [[konstituco]] promulgesis, ma mantenis rejimo di unika partiso. En [[1984]] kolonelo Bagaza elektesis prezidanto, e supresis lua opozanti e la religiala libereso.
[[Arkivo:Pierre Buyoya at Chatham House 2013 crop.jpg|thumb|200px|[[Pierre Buyoya]]]]
En [[1987]] mayoro [[Pierre Buyoya]] revokis Bagaza de povo, suspensis la konstituco e la partisi, e riinstalis militarala guvernerio sub la Militara Komitato pri Nacionala Salvo. Rasala propagando kontre le Tutsi stimulis la masakro di mili de Tutsi-rurani che la nordo di lando dum agosto [[1988]].
Nur en junio [[1993]] eventis l'unesma demokratial elekti en Burundi. HutuoLa Hutu [[Melchior Ndadaye]] vinkis l'elekto, ma guvernis nur til la [[2121ma di oktobro]] sam yaro, kande ilu mortigesis dum [[stato-stroko]].
== Referi ==
| 