Laos: Diferi inter la revizi
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
Nula rezumo di redakto |
+texto, referi |
||
Lineo 33:
'''Bazala fakti pri Laos.'''
[[Arkivo:That_luang1.jpg|thumb|250px|left|Pha That Luang, simbolo di Laos, en [[Vientiane]].]]
{{PA|Historio di Laos}}
Lineo 49:
En [[1968]] [[Nord-Vietnam]]an armeo lansis atako por helpar ''Pathet Lao'' en la lukto kontre rejal armeo. L'atako efektigis la fugo di rejala soldati, ma la milito duris kontre kelka Usana soldati, kontre batalioni di la populo ''Hmong'', e kontre Tailandana soldati. La milito finis erste en [[1975]], kande Pathet Lao vinkis e koaktis la rejulo [[Savang Vatthana]] abdikar, ye la [[2ma di decembro]] sam yaro. Laos, sub la guvernerio di [[Kaysone Phomvihane]] divenis [[socialismo|socialista]] republiko, sub la nomo "Populala Demokratiala Republiko di Laos".
[[Arkivo:2013_Presidential_palace_Vientiane.jpg|thumb|left|250px|Prezidantala palaco en [[Vientiane]].]]
[[Arkivo:Bounnhang_Vorachith_2016_(cropped).jpg|thumb|250px|[[Bounnhang Vorachith]], prezidanto di Laos.]]
Laos esas [[socialismo|socialista]] [[republiko]] kun singla partiso, la "Revolucionala Partiso de la Populo di Laos". La prezidanto di la lando, nune [[Bounnhang Vorachith]], anke esas la chefo di RPPL. La chefo di guvernerio esas la [[chefministro]]. Pos la [[20ma di aprilo]] [[2016]] esas [[Thongloun Sisoulith]].
L'unesma [[konstituco]] di Laos promulgesis ye la [[11ma di mayo]] [[1947]] ed establisis nedependanta monarkio asociita kun Francia. Dek yari pose, en [[1957]] la reformo di la konstituco eliminis l'
[[Arkivo:National Assembly of Laos in Vientiane (8512308244).jpg|thumb|250px|left|Nacional Asemblitaro di Vientiane.]]
Lineo 61:
La Supra Korto di Laos esas la maxim alta korto de la [[judiciala povo]]. Quankam la kriminala judiciala sistemo kontrolesas dal guvernerio e dal partiso, existas sistemo por judiciar krimini. En la vilaji existas korti por judiciar ordinara krimini. Krimini plu serioza e politikala krimini judiciesas dal alta judiciala autoritati.
[[Arkivo:LaosCarte.gif|200px|thumb|Laos e lua precipua urbi.]]
[[Arkivo:Mekong River (Luang Prabang).jpg|thumb|left|250px|[[Mekong]] proxim [[Luang Prabang]].]]
Laos esas lando senlitora. Lua tereni ordinare esas montoza e kovrata da [[Equatorala e tropikala foresti|tropikala foresti]], kun mikra arei kovrata da [[savano|savani]]<ref name=Lisa>''Almanaque Lisa Mundial'' 93 pag. 430-431</ref>. Lua maxim alta monto esas Phou Bia, kun {{formatnum:2817}} metri di [[altitudo]]. Sude de la lando existas [[kalko]]za monti ed alta planaji kun [[volkano|volkanal]] origino en la baseno dil [[fluvio Mekong]]. Cirkume 21% de lua teritorio esas protektata per ambientala* rezerveyi.
[[Fluvio Mekong|Mekong]] esas la precipua fluvio di la lando, e partale formacas naturala frontiero kun [[Myanmar]] e [[Tailando]]. [[Vientiane]] jacas apud Mekong, proxim la frontiero kun Tailando.
Lua [[klimato]] esas [[tropikala klimato|tropikala]] kun du sezoni: pluvoza de [[mayo]] til [[novembro]] e sika de [[decembro]] til [[aprilo]]. La mezavalora yarala [[pluvo-quanto]] en [[Luang Prabang]] esas {{formatnum:1350}} mm, e la mezavalora [[temperaturo|temperaturi]] esas 19[[Celsius|ºC]] en [[januaro]] e 27 °C en [[julio]]<ref name=Lisa/>.
[[Arkivo:Woman monger sells herbs in Vientiane.jpg|thumb|left|250px|Vendisto en stradi di Vientiane.]]
[[Arkivo:Rice planting near Champasak (Laos).jpg|thumb|250px|Cirkume 80% de la laboro-povo verkas en plantacerii, nome di nutrivi.]]
{{PA|Ekonomio di Laos}}
L'[[ekonomio]] di Laos dependas forte de lua vicini [[Tailando]], [[Vietnam]] e de la [[Populala Republiko di Chinia]] nome an la nordo di la lando. L'urbo [[Pakxe]] subisis forta kresko pro la frontierala komerco. En 2016 la Populala Republiko di Chinia esis la precipua extera kolokero en Laos, e de 1989 til 2014 ol investis plu kam 5 miliard Usana dolari, segun oficala informo del Laosana guvernerio.
Quankam la guvernerio esas oficale [[komunismo|komunista]], en [[2009]] [[Barack Obama]] deklaris ke Laos ne pluse esis stato Marxista-Leninista, e levis restrikti kontre Laosana kompanii, pri recevar financala helpo de Ex-Im Bank.
L'[[agrokultivo]],
[[Arkivo:Muang Houn (6172378977).jpg|thumb|250px|Pueri en Laos.]]
[[Arkivo:Hmongs in Ody.JPG|thumb|250px|left|Mulieri Hmong.]]
Lineo 117:
}}
[[Arkivo:Buddhist_temple_at_Royal_Palace_in_Luang_Prabang.jpg|thumb|250px|[[Budismo|Budista]] templo en [[Luang Prabang]].]]
[[Budismo]] ''Theravada'' havas granda influo en la kulturo Lao. La lando havas du loki konsiderata Mondala Heredo: [[Luang Prabang]] e [[Vat Phou]].
Lineo 130:
''Muay Lao'', kombato-sporto simila a [[kickboxing]], esas la nacionala sporto. [[Futbalo]] gradope divenabas populara.
{{reflist}}
| |||