Mexikia: Diferi inter la revizi
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
Nula rezumo di redakto |
korektigi/modifiki/aktualigi |
||
Lineo 5:
| Blazono = Coat of arms of Mexico.svg
| Imajo_mapo = LocationMexico.svg
| Chefurbo = [[México]]
|
| Precipua_urbo = [[México]]
| Oficala_lingui = Ne havas. [[Hispana linguo|Hispana]] esas ''de facto''.
| Guvernerio = [[Republiko]]
| Nomo_listo_chefo_stato = Listo
| Titulo_chefo_stato = Prezidanto
| Chefo_di_stato = [[Andrés Manuel López Obrador]]
Lineo 16:
| Rango_surfaco = 15
| Surfaco_aquo = 2,5
| Habitanti = {{formatnum:
| Rango_lojanti = 11
| Yaro =
| Denseso di habitantaro =
|
| Nomo_himno = ''Himno Nacional Mexicano''
| Pekunio = [[Peso di Mexikia]]
| Religii = [[kristanismo]]
}}
'''Mexikia''' (México), oficale l''
'''Bazala fakti pri Mexikia'''
=== Historio ===
{{PA|Historio di Mexikia}}
La maxim anciena homala restaji
En [[1519]] [[Hernán Cortés]] arivis en la regiono di nuna [[Cozumel]],
[[Arkivo:Political divisions of Mexico 1821 (location map scheme).svg|left|180px|thumb|Mexikia, pos lua nedependo de Hispania.]]
Mexikia divenis nedependanta de [[Hispania]] ye la [[27ma di septembro]] [[1821]]. [[Agustín de Iturbide]] quik proklamis su imperiestro di la lando, e guvernis til la [[19ma di marto]] [[1823]] kande revolto establisis l'Unionita Stati di Mexikia. En [[1824]] lando adoptis nova [[konstituco]] e divenis [[republiko]]. [[Guadalupe Victoria]] divenis lua unesma prezidanto.
En [[1836]] generalo [[Antonio López de Santa Anna]], [[diktatoreso|diktatoro]] di lando 2 foyi, aprobis 7 legi (''siete leyes'') e suspensis la konstituco di 1824. Konseque, [[interna milito]] komencis, e kelka regioni deklaris nedependo: la [[Republiko di Texas]], [[Republiko di Río Grande|Río Grande]] ed [[Republiko di Yukatan|Yukatan]]. [[Texas]] sucesis en obtenar nedependo, ed esis anexita da [[Usa]] pose. La frontierala disputo
[[Arkivo:Edouard Manet 022.jpg|thumb|left|150px|Fusilagado di Maximilian la 1ma (
En [[1857]] Mexikia adoptis nova [[konstituco]]
Juárez duris en la prezidanteso ti [[1872]]. Lua lasta yari en povo
{{PA|Mexikiana revoluciono}}
La revoluciono komencis kom populala revolto kontre l'elektala fraudo, qua permisis Porfirio Díaz rielektesar
On kalkulas ke {{formatnum:900000}} personi, de 15 lore milion habitanti, mortis dum la revoluciono. Carranza mortigesis en [[1920]]. Lua sucedanto esis altra heroo de la revoluciono, [[Álvaro Obregón]], pose sucedita da [[Plutarco Elías Calles]]. Obregón rielektesis en [[1928]], ma ocidesis ante asumar povo. Calles fondis la Nacionala Revolucionala Partiso (''Partido Revolucionario Nacional'', PNR), pose rinomizita ''Partido Revolucionario Institucional'' (PRI), qua guvernis Mexikia dum longa periodo.
Lineo 67:
=== Demografio ===
Mexikia esas la maxim populoza lando dil mondo qua parolas [[
[[Katolikismo]] esas [[religio]] por 82,7% de lua habitanti. Altra kristani esas 9,7%.
Lineo 74:
[[Arkivo:Juan_Ruiz_de_Alarcon.jpg|thumb|200px|[[Juan Ruiz de Alarcón]]]]
[[Arkivo:Octavio_Paz_-_1988_Malmö.jpg|thumb|left|200px|[[Octavio Paz]]]]
Mexikia ne havas oficala linguo en lua konstituco ma lando havas la maxim granda habitantaro qua parolas [[
Mexikiana [[literaturo]] komencis ante
[[Pikto]] esas un ek la maxim anciena arti en Mexikia. La maxim anciena pikturi en kaverni evas de 7,500 yari ante nun, e trovesis en [[Basa Kalifornia]]. Notora exemplo di anciena [[populo Maya|Maya]]- pikturi esas la murala pikturi de Bonampak e [[Teotihuacan]]. Pos l'arivo di [[Hispania]]ni, artisti quale Rodrigo de Cifuentes, la familio Echave o [[Cristóbal de Villalpando]] aparis, e komencis mixar religiala elementi e la tekniki di pikto de [[baroko]] a lokala kulturo. Dum la [[20ma yarcento]], Mexikian artisti quale [[David Alfaro Siqueiros]], [[José Clemente Orozco]], [[Joaquín Clausell]], [[Frida Kahlo]] e [[Diego Rivera]] divenis mondale notora.
[[Arkivo:ThaliaSodi_cropped.jpg|thumb|left|200px|[[Thalía]]]]
Tradicionala [[muziko]] inkluzas [[mariachi]], ''banda'', ''norteño'', ''ranchero'' e ''corridos''. Moderna muzikala stili, prizata
Mexikiana [[cinemo]] esas un ek la maxim importanta de [[Latin-Amerika]]. L'unesma filmi montresis en lando ja en 1896. En 1898 komencis cinematografar en Mexikia. L'Ora epoko por Mexikiana cinemo eventis de 1936 til 1959, kande nomi quale la filmifisti [[Fernando de Fuentes]] e [[Luis Buñuel]], e l'aktori [[Dolores del Río]], [[María Félix]], [[Pedro Armendáriz]], la komediisto [[Cantinflas]], e l'[[Arjentinia]] aktorino qua verkis en Mexikia [[Libertad Lamarque]] divenis mondale notora. Nune [[Salma Hayek]] esas un de la precipua aktorini di [[Hollywood]].
[[Arkivo:Ballet Folklórico de México (1970) - 001.jpg|thumb|220px|Mexikiana Folklorala Baleto, 1970.]]
La [[folkloro|folklorala]] [[danso]] mixas elementi de indijena, Hispana ed Afrikana kulturo. Indijena dansi preske desaparis kun la koloniigo, ma kelk elementi de lua dansi transvivis e modifikis la dansi adportita de Hispania. Tradicionala dansi transvivis e lua prezervo stimulesis
=== Referi ===
|