Sao Paulo (stato): Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
Nula rezumo di redakto
kelka korektigi, aktualigi e plugrandigo dil artiklo
Lineo 7:
| Chefurbo = [[Sao Paulo (urbo)|Sao Paulo]]
| MaximGrandaUrbo = [[Sao Paulo (urbo)|Sao Paulo]]
| Guberniestro = GeraldoJoão AlckminDória Jr. (PSDB) <small>(2019-2022)
| Surfaco = {{formatnum:248222.8}}
| Habitanti= {{formatnum:4439648445538936}}<ref name=IBGE>{{cite web|url=ftphttps://ftpwww.ibge.gov.br/Estimativas_de_Populacaoestatisticas-novoportal/Estimativas_2015sociais/estimativa_dou_2015populacao/9103-estimativas-de-populacao.pdfhtml?=&t=resultados | title = Estimativas da população residente no Brasil e Unidades da federação com data de referência em 1º de julho de 20152018 |date = 28ma di agosto 20152018 |publisher = Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística |accessdate = 28ma29ma di agosto 20152018|languagge={{pt}} | format = PDF }}</ref>
| Yaro = 20152018
| Denseso di habitantaro = 178.86183,46
| Abreviuro= SP
| Horo = -3
Lineo 17:
| Internet = www.saopaulo.sp.gov.br
}}
'''Sao Paulo''' esas [[stati di Brazilia|stato]] quajacanta jacas anen la [[Sud-estala regiono (Brazilia)|Sud-estala regiono]] di [[Brazilia]]. LuaLu vicinahavas statikom esasvicini [[Minas Gerais]] norde ed nord-este, [[Rio de Janeiro (stato)|Rio de Janeiro]] nord-este, [[Paraná (stato)|Paraná]] sude, e [[Mato Grosso do Sul]] weste. Este e sud-este jacas l'[[Oceano]] [[Atlantiko]].
 
 
Kun plu kam 44 milion habitanti<ref name=IBGE/>, qui reprezentas 22% de tota habitantaro di Brazilia, ol esas la maxim populoza stato di Brazilia. La habitantaro dil stato rezultas de la mixo inter [[Italia]]ni, [[Portugal]]ani, [[indijeno|indijeni]], [[Afrika]]ni e personi qui venis de altra regioni di la lando. Altra enmiganti, quale [[Hispania|Hispani]], [[Araba|Arabi]], [[Japonia]]ni, [[Germania|Germani]], [[Korea]]ni e [[Chinia]]ni anke kontributis por la kompozuro di lokala habitantaro.
Linio 23 ⟶ 24:
== Historio ==
[[Arkivo:Benedito Calixto de Jesus - Fundação de São Vicente, Acervo do Museu Paulista da USP.jpg|thumb|left|250px|"Fondado di la vilajo [[São Vicente (São Paulo)|São Vicente]]".]]
L'unesma habitanti dil stato esis [[indijeno|indijeni]] de diversa rasi, qui ja habitabis la regiono cirkume 12l00012.000 yari aK.<ref>{{cite web|url = http://pt.scribd.com/doc/35430825/Os-povos-Guarani-na-regiao-de-Indaiatuba |title=Os povos Guarani na região de Indaitatuba|publisher= ''Scribd.''|language={{pt}}|accessdate= 17ma di mayo 2013}}</ref> Unesma [[Portugal]]ano qua vivis en la regiono esis João Ramalho, transvivinto de naufrajuro qua eventis posible en [[1510]]. Kande [[Martim Afonso de Sousa]] fondis [[São Vicente (São Paulo)|São Vicente]] an la litoro en [[1532]], ilu trovis Ramalho, qua vivis en la regiono e ja mariajabis kun indijenino. En [[1553]] João Ramalho klimis la platajo di Serra do Mar e fondis la nuna urbo [[Santo André]].
 
La sequanta yaro, ye la [[25ma di januaro]] [[1554]], [[jezuito|jezuiti]] [[Manuel da Nóbrega]] e [[José de Anchieta]] fondis la nuna urbo [[Sao Paulo (urbo)|Sao Paulo]]. En [[1600]] l'urbeto havis cirkume {{formatnum:1500}} habitanti e 150 domi. Poka vari produktesis ibe. La habitantaro di Brazilia koncentresis en [[Nord-estala regiono (Brazilia)|Nord-estala regiono]], ube produktesis [[sukro]]. Pro la manko di vivomoyeni, la habitanti di Sao Paulo komencis explorar nova teritorii sude e weste, por kaptar indijeni por [[sklaveso|sklavigar]]. La exploreri, organizita en grupi nomizita ''bandeiras'' divenis konocita per la nomo ''bandeirantes'', e helpis expansar la frontieri di Portugalana kolonio en Sud-Amerika. Li anke deskovris [[oro]] e [[diamanto]] en kelka regioni di nuna [[Minas Gerais]].
Linio 53 ⟶ 54:
 
== Politiko ==
[[Arkivo:Palácio dos Bandeirantes.jpg|thumb|left|250px|''Palácio dos Bandeirantes'', sideyo dil Guvernoguvernerio dil Stato.]]
[[Arkivo:Assemb.JPG|thumb|250px|''Palácio 9 de Julho'', sideyo di la legifala povo dil stato.]]
Quale l'altra stati di Brazilia, la guberniestro esas la chefo dil [[exekutiva povo]] di la stato. Ilu elektesas per direta votado dal populo por 4-yara periodo, e povas rielektesar unfoye por la sequanta periodo. La sideyo di la guvernoguvernerio dil stato esas la Palaco ''Bandeirantes''.
 
La lokala [[legifala povo]] havas unika chambro, quale l'altra Braziliana stati. Ol havas 94 deputati, qui elektesas dal populo por 4 yari. Lua sideyo esas la Palaco ''9 de Julho''. La stato havas 3 senatani e 70 federala deputati en la Nacionala Kongreso di Brazilia.
Linio 70 ⟶ 71:
Lua [[klimato]] esas [[tropikala klimato|tropikalo]] e [[subtropikala klimato|subtropikala]], kun influi dil [[altitudo]]. En l'urbo [[Campos do Jordão]] (jacante a 1.600 metri di altitudo) la [[temperaturo|temperaturi]] povas falar infre 0&nbsp;°C dum kelka kolda dii dil [[vintro]].
 
Lua fluvii apartenas a 3 hidrografiala baseni. La precipua esas la dil [[fluvio Paraná]], qua formacas la naturala frontiero inter la stato Sao Paulo e [[Mato Grosso do Sul]] e recevas l'aqui de diversa altra fluvii. Fluvio Grande naskas en [[Minas Gerais]] e pos formacar la frontiero inter Minas Gerais e São Paulo, ol ekfluasdebushas enan Paraná. [[Fluvio Tietê]], longa de 1.136 km, esas la maxim extensa fluvio qua naskas e fluas komplete en la teritorio dil stato. Altra importanta fluvio esas Paranapanema, qua naskas en Sao Paulo e formacas la naturala frontiero inter Sao Paulo e la stato [[Paraná (stato)|Paraná]]. L'altra du hidrografiala regioni esas la nomizita "regiono hidrografiala dil sud-westal Atlantiko" (lua precipua fluvio esas [[Paraíba do Sul]]) e la "regiono hidrografiala dil Atlantiko sudo" (la precipua fluvio esas Ribeira de Iguape).
 
=== Precipua urbi ===
La chef-urbo dil stato, anke nomizita [[Sao Paulo (urbo)|Sao Paulo]], esas la maxim populozapopulizita urbo de [[Sud-Amerika]] ed un ek la maxim populozapopulizita urbi del mondo.
 
{{10 maxim grand urbi
Linio 106 ⟶ 107:
[[Arkivo:Lula e operários.jpg|thumb|250px|La refinerio di [[petrolo]] ''Replan'', de la kompanio Petrobras, en [[Paulínia]].]]
[[Arkivo:EMB-175-PP-XJG.jpg|thumb|260px|left|Aviono fabrikita da [[Embraer]]. L'entraprezo havas du fabrikerii en Sao Paulo.]]
Ultre esar la maxim populoza stato di Brazilia, São Paulo havas la maxim granda quanto di [[industrio|industrii]]. Lua produktado totala konstitucas plu kam 30% de la [[kuntaraTotala landalanacionala produktoprodukturo]] di Brazilia, ed esas la maxim granda di lando.
 
Lua precipua [[industrio|industrii]] esas metalifo, mashinifado, alimenti, drinkaji, stofi, kemiala produkturi, [[plastiko|plastiki]], [[automobilo|automobili]] ed [[aeroplano|aeroplani]] (la fabrikerii di [[Embraer]] en [[São José dos Campos]] e [[Gavião Peixoto]]). La precipua industriala regioni esas la Metropolala Regiono di la chef-urbo, la regiono di [[Campinas]], la valo dil [[fluvio Paraíba do Sul]] (note [[São José dos Campos]] e [[Taubaté]]), e la regioni di [[Ribeirão Preto]] e São Carlos.
Linio 116 ⟶ 117:
Quankam l'agrokultivo reprezentas poka procento de lua KLP, la stato anke havas moderna plantacerii di [[oranjo]] e [[kafeo]] (qui esas precipue exportacata), di [[sukrokano]] (uzata por produktar [[sukro]] ed [[alkoholo]] por [[biofuelo]]), e [[kotono]]. Altra frukti, quale [[avokado]], [[mandarino]], [[pasifloro]], [[frago]] e [[aquomelono]], ed anke legumi kultivesas por l'interna merkato.
 
Lua kreado di [[bovo|bovaro]] anke esas un diek la maxim moderna di Brazilia. Bovaro kreesas precipue en [[Araçatuba]], [[Andradina]], Presidente Epitácio ed altra regioni weste del stato. Segun Braziliana Instituto pri Statistiko (IBGE) la stato havis en 2009 {{formatnum:11197605}} bovi, {{formatnum:380333}} [[kavalo|kavali]] {{formatnum:60572}} [[bufalo|bufali]], {{formatnum:7432}} [[asno|asni]], {{formatnum:43988}} [[Mulo|muli]] e {{formatnum:1938647}} [[Porko|porki]]<ref name="Agropecuária">{{cite web |arquivourl=http://www.webcitation.org/60Q8PhPcT|url=http://www.ibge.gov.br/estadosat/temas.php?sigla=sp&tema=pecuaria2009 |title=Pecuária 2009 |author=Cidades@ - IBGE |accessdate=13ma di mayo 2011}}</ref> La sam yaro la stato produktis {{formatnum:1583882000}} litri di [[lakto]] de 1.426.820 bovini, 854.890 dozeni di [[ovo|ovi]] de [[hanino|hanini]] e 2.103.341 kilogrami di [[mielo]].<ref name="Agropecuária"/>
 
=== Turismo ===
Linio 122 ⟶ 123:
Sao Paulo havas multa e diferanta [[turismo|turistala]] loki, note:
* An la litoro, la plaji del urbi [[Santos (Sao Paulo)|Santos]], [[São Vicente]], [[Bertioga]], [[Guarujá]], São Sebastião, [[Ilhabela]], [[Ubatuba]], Praia Grande, Mongaguá, Itanhaém, [[Peruíbe]], Iguape ed Ilha Comprida.
* Urbi kun fonti di minerala aquo, di qui kelka konsideresasjudikesas kom medicinala: [[Águas de Lindóia]], [[Lindóia]], [[Águas da Prata]], [[Águas de São Pedro]], [[São Pedro]], [[Serra Negra]], [[Socorro]].
* Urbi notora por lua moderema klimato: [[Campos do Jordão]] e Santo Antônio do Pinhal.
* Nacionala od statala parki: Nacionala Parko Serra da Bocaina, Statala Parko Alto do Ribeira (PETAR), Marala Statala Parko di Santos (''Parque Estadual Marinho da Laje de Santos'', freque vizitata da plunjeri), Statala Parko Serra do Mar, Statala Parko Ilhabela, edc.
[[Arkivo:Rua 25 de março (2008).jpg|thumb|250px|La strado ''25 de Março'' en 2008.]]
* La chef-urbo di stato havas stradi e quarteri kun [[komerco]] specaligitaspecaligata, enexemple la komerco di vestivestaro e texuritexaro en la distrikti, Pari Brás e Bom Retiro (notenome en la strado ''José Paulino''), Paried een Brás, ela stradi quale ''25 de Março'' (texuri e vesti) o ''São Caetano'' (mariajala robi por fiancitini). AltraYen altra specaligitaspecaligata stradi: ''Santa Ifigênia'' (pri elektronikal equipuri, einkluzite lia partikomputeri, e partilia de [[komputero|komputeri]]),kompozanti; l'avenuo ''Duque de Caxias'', (porpri parti dikompozanti [[Automobilo|automobiliautomobilala]] e [[motorciklo|motorciklimotorciklala]]),; la strado ''General Carneiro'', (pri fantaziaji),; e la strado ''Teodoro Sampaio'' enan la quartero Pinheiros, (pri moblaro).
 
La granda quanto di bona hoteli ank atraktas la nomizita "turismoaferala di aferiturismo", precipuenome por la chef-urbo dil stato, ma anke por [[Campinas]] e por altra urbi, en minora quanto. Omnayare, laeventas lastaen São Paulo etapo dil automobilo-konkurso pri "Formulo 1" eventas en l'urbo Sao Paulo, edqua atraktas multa spektantispekteri, inkluzite de altra stati. Dum recenta yari, freque eventas muzikala spektakli kun notora nacionala od internaciona artisti, qualeexemple la kantisto [[Roberto Carlos Braga|Roberto Carlos]], la kantistino [[Katy Perry]] e la bando [[Pearl Jam]], en 2015, e [[2015Phil Collins]] en 2018.
 
== Referi ==