Sankt-Peterburg: Diferi inter la revizi
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
+texto, imaji, referi |
+texto, imaji, referi |
||
Lineo 8:
| TextodilImajo= Kelk imaji pri Sankt Peterburg.
| Regiono= Nord-westala Federala Distrikto
| Urbestro=
| Latitudo= 59°57′N
| Longitudo= 30°18′
| Altitudo=
| Surfaco= {{formatnum:1434}}
| Habitanti = {{formatnum:
| Yaro=
| Denseso di habitantaro =
| Horala_zono= +3
| Chefurbo = Moskva
Lineo 22:
}}
[[Arkivo:Fontanka_River_Perspective_01.jpg|thumb|left|250px|La fluvio Fontanka, estala brancho dil [[fluvio Neva]].]]
'''Sankt Peterburg''' ([[Rusa linguo|Ruse]] Санкт-Петербу́рг) esas la duesma maxim
L'urbo fondesis ye la [[27ma di mayo]] ([[Juliala kalendario]]: 16ma di mayo) [[1703]] dal caro [[Pyotr la 1ma di Rusia]]. Ye la 1ma di septembro [[1914]] lua nomo chanjesis a '''Petrograd''' ed ye la [[26ma di januaro]] [[1924]] ol ribaptesis '''Leningrad'''. Ye la 7ma di septembro 1991 lua nomo itere chanjesis a Sankt Peterburg. De [[1713]] til [[1728]] ed itere de [[1732]] til [[1918]] ol esis la chef-urbo di [[Rusa imperio]].
Lineo 42:
[[Arkivo:SPB Admiralty 1890-1900.jpg|thumb|left|250px|Sankt Peterburg (1890-1900).]]
[[Arkivo:2nd Moscow Women Death Corp Defending Winter Palace. St.Petersburg November 1917.jpg|thumb|250px|Mulieri avan la [[Vintrala Palaco]], 1917
Pos l'aboliso di la serfeso en 1861 e la komenco dil Industriala Revoluciono en Rusia, l'influxo di antea rurani a la chef-urbo gradope augmentis. Povra quarteri aparis en lua suburbi. Sankt Peterburg divenis un ek la maxim industriizita urbo di Europa dum da fino dil yarcento, e balde komencis aparar radikala movadi di laboristi. La [[Revoluciono Rusa di 1905]] komencis en Sankt Peterburg e rapide atingis altra regioni. Konseque la caro [[Nikolai la 2ma di Rusia|Nikolai la 2ma]] permisis la kreado di la ''Duma'' (l'unesma parlamento Rusa).
Dum l'[[unesma mondomilito]] decidesis ke Sankt Peterburg esis nomo "tre Germana" por la urbo. Konseque, ye la 31ma di agosto [[1914]] ol rinomizesis Petrograd. En marto di [[1917]] la Rusa Revoluciono komencis en la urbo. La caro [[Nikolai la 2ma di Rusia|Nikolai la 2ma]] abdikis, ed instalesis [[guvernerio provizora di Rusia|provizora guvernerio]] kun [[Alexandr Kerenski]] kom chefministro. La duesma fazo di la revoluciono eventis en novembro (oktobro, segun la Juliala kalendario) kande la provizora guvernerio revokesis ed instalesis la guvernerio dil "sovieti" (konsilistaro di laboristi). [[Vladimir Lenin]] decidis transferar la
[[Arkivo:RIAN_archive_2153_After_bombing.jpg|thumb|left|250px|Civili dum la siejo di Leningrad.]]
[[Arkivo:RIAN_archive_5634_Antiaircrafters_guarding_the_sky_of_Leningrad.jpg|thumb|250px|Kontre-avionala artilrio avan la Katedralo di Santa Isaak.]]
Dum la [[duesma mondomilito]] Leningrad subisis [[batalio di Leningrad|violentoza siejo e batalio]] qua duris de la [[8ma di septembro]] [[1941]] til la [[27ma di januaro]] [[1944]], entote 29 monati.<ref>
En oktobro 1946, kelka teritorii an la norda rivo dil [[gulfo di Finlando]] qui okupesis da Sovietia en 1940 transferesis a Leningrad. L'urbo e multa ek lua suburbi rikonstruktesis, partale segun planigi antea a la milito. De 1949 til 1952 eventis la nomizita "afero Leningrad", politikala lukto inter [[Yosif Stalin]] ed altra chefi dil Partiso Komunista. La chefeso dil partiso en Leningrad destruktesis komplete: entote 23 politikisti kondamnesis a mortopuniso, 181 enkarcerigesis od exilesis, e cirkume 2.000 membri de la partiso ekpulsesis.
Lineo 58:
[[Arkivo:Saint_Petersburg_30.36553E_59.94613N.jpg|250px|thumb|Satelital imajo pri Sankt Peterburg.]]
[[Arkivo:Big_Obukhovsky_Bridge-2.jpg|thumb|left|250px|Aeral imajo pri Sankt Peterburg.]]
Sankt Peterburg propre mezuras 605,8 km², jacante apud la bayo di Neva,
La precipua [[fluvio]] dil urbo esas [[fluvio Neva|Neva]]. Altra riveri importanta esas Sestrá, Ojta e Izhora. La maxim granda lago del urbo esas Sestroretski Razliv, norde del urbo.
Lineo 64:
La klimato di Sankt Peterburg esas humida kontinentala (''Dfb'' segun la [[klimatala klasifikuro di Köppen]]). La mezavalora [[temperaturo]] en julio ([[somero]]) esas 18,8°C, dum ke la mezavalora temperaturo en februaro ([[vintro]]) esas -5,8°C. L'influo di [[Baltiko]] produktas milda, humida e kurta someri, e vintri longa e kolda. La maxima temperaturo enrejistrita che la urbo esis 37°C, en 2010. La minima enrejistrita dum la historio esis −35,9°C, en 1883.
La mezavalora yarala [[
{{panoramo|HermitageAcrossNeva-2.jpg|1000px|La komplexo di muzei ''Hermitage'', vidita de la fluvio Neva.}}
== Transporto ==
{{Panoramo|Панорама_новая.jpg|1000px|<center>L'aeroportuo internaciona ''Pulkovo''.</center>}}
Sankt Peterburg esas importanta ligilo-punto por multa sistemi di transporto. L'unesma [[ferovoyo]] Rusa konstruktesis ibe en 1837 e pose expansesis por akompanar la kresko dil urbi. Nune la moderna [[treno di granda rapideso]] ''Allegro'' ligas l'urbo a [[Helsinki]], ed en 2009 inauguresis la lineo di treno di granda rapideso Sankt Peterburg-[[Moskva]], longa de 651 km.▼
[[Arkivo:Сапсан_в_Санкт-Петербург.jpg|thumb|250px|La [[treno di granda rapideso]] ''Sapsan''.]]
[[Arkivo:A stitched Port of Saint Petersburg 2009 d.jpg|thumb|250px|left|La portuo di Sankt Peterburg.]]
Sankt Peterburg esas importanta ligilo-punto por multa sistemi di transporto. L'internaciona [[aeroportuo]] ''Pulkovo'' recevis {{formatnum:16125250}} pasajeri en 2017 e nun esas la 4ma maxim okupata aeroportuo Rusa. L'aeroportuo ''Lappeenranta'', jacanta en [[Finlando]] ma poke distanta de Sankt Peterburg, ank uzesas da Rusa pasajeri por vizitar o departar del urbo.
▲
Multa federala chosei konektas Sankt Peterburg ad altra regioni de Rusia, exemple l'Europala choseo E18, qua ligas ol a [[Helsinki]], e la choseo E20, qua ligas ol a [[Tallinn]]. La trafikala problemi esas frequa, note dum la vintro, kande eventas nivegi. Dum la yari 2010ma konstruktesis 142 km-a autochoseo qua cirkondas l'urbo e helpis diminutar la konflikti di trafiko. Por pasajeri, existas linei di [[autobuso|autobusi]] qui ligas Sankt Peterburg a la Baltika Stati ed anke a Helsinki.
La portuo di Sankt Peterburg recevas multa turismala navi qui trairas [[Baltiko]]. Sistemo di [[paromo|paromi]] ligas l'urbo a [[Helsinki]].
[[Arkivo:Avtovo metro station (20959341979).jpg|thumb|250px|thumb|Staciono ''Avtovo'' dil [[metroo]] di Sankt Peterburg.]]
[[Arkivo:Nevsky District, St Petersburg, Russia - panoramio (64).jpg|left|thumb|250px|[[Tramveturo]] che la quartero ''Nevski''.]]
Pri [[publika transporto]], lua [[metroo]] inauguresis en 1955, e nune havas 5 linei kun entote 118,6 km e 69 stacioni. Existas projeto pri krear altra 9 linei e 126 plusa stacioni.
Dum la fino dil yari 1980ma, Sankt Peterburg havis 340 km di reli di [[tramveturo|tramveturi]], ma multa ek li dismuntesis dum la yari 2000ma. Nune restas nur 205,5 km di reli e 41 linei. La municipala kompanio ''Gorelektrotrans'' administras la sistemo di tramveturi ed anke di [[troleobuso|troleobusi]] del urbo.
Ante la krulo di Sovietia 1990, la sistemo di [[taxio|taxii]] di Sankt Peterburg havis 4500 vehili.<ref>{{cite web|url=http://www.saint-petersburg.com/transport/taxi/|title=Taxi in St. Petersburg|accessdate=25ma di decembro 2018}}</ref> Nun existas multa privata taxii ed anke taxio-kompanii, ma nula esas l'"oficala taxio-kompanio" dil urbo.<ref name="Taxio"/> Por turisti on rekomendas vokar taxii per SMS-sistemo ed indikar ube li deziras irar, pro multa taxiisti ne parolar altra linguo ultre la Rusa.<ref name="Taxio">{{cite web|url=https://guidetopetersburg.com/taxi-in-st-petersburg/|title=Taxi in St.Petersburg Russia|publisher= Guide to St. Petersburg|accessdate=25ma di decembro 2018|language={{en}}}}</ref> Ank existas vehili lokacebla per la sistemo UBER en Sankt Peterburg.<ref>{{cite web|url=https://www.uber.com/pt-BR/cities/saint-petersburg/ |title=Dirija ou viaje com a Uber em São Petersburgo|publisher=Uber.com|accessdate=25ma di decembro 2018|language={{pt}}}}</ref>
== Turismo ==
|