Hungaria: Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
+tabelo
finis l'artiklo
Lineo 68:
 
== Politiko ==
[[Arkivo:Országház_(509._számú_műemlék)_35.jpg|thumb|200px250px|Parlamento di Hungaria.]]
[[Arkivo:Sandor_palota_P7290066.jpg|thumb|left|250px|Palaco Sándór, sideyo dil [[exekutiva povo]].]]
Hungaria esas [[parlamento|parlamentala]] [[republiko]]. La [[chefo di stato]] esas la [[prezidanto]], nune [[János Áder]]. Ilu elektesas dal Nacional Asemblajo por 5 yari, ed anke esas la chefo dil Armeala Forci. La prezidanto anke povas vetar parti ek ula lego, o sendar ol a la Konstitucala Korto. La [[chefo di guvernerio]] esas la [[chefministro]] e indikesas dal prezidanto, ma ordinare esas la chefo dil partiso kun maxima nombro di reprezenteri en la parlamento.
 
Linio 110 ⟶ 111:
[[Arkivo:Hungary topographic map.jpg|thumb|250px|Topografiala mapo di Hungaria.]]
[[Arkivo:Puszta_Seewinkel.JPG|thumb|left|250px|La [[stepo]] ''puszta'' en Seewinkel.]]
Du triimi ek Hungaria esas basa e plana regiono (Alföld), ube l'altitudo esas min kam 200 m super [[marala nivelo]]. Norde, existas montoza regiono regiono. [[Danubio]] dividas Hungaria en du, ''Dunántúl'' weste, ed ''Alföld'' este.
 
''' Alföld ''' (“Basa lando”) konsistas ek vasta regiono qua iras del Danubio til l'estala frontiero. En ca areo existas la [[stepo]] nomizita Hungare ''puszta'', e la regiono Hortobágy, pastori e granda grupi di bovi. La peizajo esas plana, kun kultivata tereni, kelka foresti di [[querko]] e humida valeti. La [[Nacionala parko|nacionala parki]] Hortobágy e Kiskúnság jacas en Alföld. En Hortobágy existas stepo ''puszta'', e marshi habitata da multa ucelali. En Kiskúnság esas sablo-sabloza duni e salo-saloza lagi. La maxim populizita urbi en ta regioniregiono esas Nyíregyház, Debrecen, Kecskemét e Szeged.
 
[[Arkivo:Tajkep_mderecskerol_matra.jpg|thumb|250|La monto [[Kékes]].]]
Linio 146 ⟶ 147:
{| class="wikitable" align="right"
|-
| colspan=8| '''Nacionala kontenoHabitanti di Hungaria segun etnio 1920-1980''' <br><small>(fonto: Hungara revuo História 2-3, 1991)</small>
|-
!Etnio
!nacioneso
![[1920]]
![[1930]]
Linio 311 ⟶ 312:
 
== Kulturo ==
[[Arkivo:Esterházy-kastély (4051Esterháza157. számú műemlék) 2.jpgJPG|thumb|250px|Palaco di Eszterháza.]]
[[Arkivo:Goulash dish.jpg|thumb|250px|left|''Goulash''.]]
Hungaria havas richa [[folkloro]], qua inkluzas [[brodo]], dekorata [[ceramiko|ceramikajo]], e [[skultadoskulto|skultadiskulturi]]. KomYen kelka exempli dipri lua [[arkitekturo]],: la maxim granda [[sinagogo]] di Europa (la Granda Sinagogo, en Dohány),; un ek la maxim granda Europana [[baziliko|baziliki]] (la baziliko di Esztergom),; la duesma maxim granda abadeyo di la mondo (Pannonhalma l'abadeyo ''Pannonhalma'') e; la maxim granda nekropolo exter [[Italia]] (la nekropolo di [[Pécs]]) jacas en la lando. La palaco di Eszterháza, konstruktita dum la [[18ma yarcento]], esas la maxim granda edifico en stilo [[rokoko]] di Hungaria.
 
Lua [[koquarto]] esas importanta elemento de la kulturo Hungara. Lua disho maxim konocita mondale esas ''goulash'', karno-raguto preparita kun spici e [[papriko]], kumino, salo ed aquo. [[Potato]] uzesas multe che la koquarto Hungara.
La lando anke havas richa [[literaturo]]. Kelka important autori esas [[János Kodolányi]], [[Magda Szabó]], [[Sándor Márai]], [[Péter Esterházy]], e [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Nobel-laureato]] en [[2002]] [[Imre Kertész]].
 
Dum anciena epoki, la linguo Hungara skribesis per runal alfabeto. Tamen, ol ne uzesis por la literaturo. La lando adoptis [[latinal alfabeto]] kande [[Kristanismo]] adoptesis.
Pri [[sporto]] Hungaria havas partoprenas ecelante en l'[[Olimpiala Ludi]]: la lando rangizas duesme segun la quanto di [[oro|ora]] medalii per habitantaro. [[Futbalo]] esas lua maxim populara sporto, e [[Ferenc Puskás]] esis la maxim bone konocita Hungara futbalisto.
 
[[Arkivo:Marai2.jpg|thumb|200px|[[Sándor Márai]]]]
[[Arkivo:Bartók_Béla_1927.jpg|thumb|250px|left|[[Béla Bártok]]]]
LaL'idei landode anke[[Racion-epoko]] arivis en Hungaria 50 yari pos altra regioni de Europa. L'unesma skripitisti Hungara de Racion-epoko esis [[György Bessenyei]] e [[János Batsányi]]. Nune, Hungaria havas richa [[literaturo]]. KelkaYen importantkelka autoriimportanta esasmoderna e nuntempala skriptisti: [[János Kodolányi]], [[Magda Szabó]], [[Sándor Márai]], [[Péter Esterházy]], e la [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Nobel-laureato]] endi [[2002]] [[Imre Kertész]].
 
Hungaria anke havas importanta [[muziko|muzikala tradiciono]], sive pri folklorala muziko, sive pri klasika muziko. La maxim konocita exempli pri klasika kompozisti Hungara esas [[Franz Liszt|Ferenc (Franz) Liszt]] e [[Béla Bártok]]. Yen kelk altra importanta muzikisti klasika: pianisti [[Ernő von Dohnányi]], Ervin Nyiregyházi, Andor Földes, Tamás Vásáry, György Sándor, Géza Anda, Annie Fischer, György Cziffra, Edward Kilényi, Bálint Vázsonyi, András Schiff, Zoltán Kocsis, Dezső Ránki e Jenő Jandó, e violinisti Joseph Joachim, Leopold Auer, Jenő Hubay, Jelly d'Arányi, Joseph Szigeti, Sándor Végh, Emil Telmanyi, Ede Zathurecky, Zsigmondy, Franz von Vecsey, Zoltán Székely, Tibor Varga, e plu recente Antal Szalai, Vilmos Szabadi, Kristóf Baráti, ed altri. Dum la komunista epoko, malgre la censuro la muziko Hungara komencis subisar influi de [[jazo]] e pos de [[rock]].
 
Pri [[sporto]] Hungaria havas partoprenas ecelante enpartopreno pri l'[[Olimpiala Ludi]]: la lando rangizas duesme segun la quanto di [[oro|ora]] medalii per habitantaro. [[Futbalo]] esas lua maxim populara sporto, e [[Ferenc Puskás]] esisesas la maxim bone konocita Hungara futbalisto.
 
== Referi ==