Afganistan: Diferi inter la revizi
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
kelka korektigi +texto, imaji, referi |
mikra korektigi/modifiki |
||
Lineo 6:
| Imajo_mapo = Afghanistan in its region.svg
| Chefurbo = [[Kabul]]
|
| Precipua_urbo = [[Kabul]]
| Oficala_lingui = [[pashtu linguo|pashtu]], [[persiana linguo|persiana (dari)]]
Lineo 20:
| Yaro = 2017
| Denseso di habitantaro = 52,3
|
| Nomo_himno = ''Milli Surood''
| Pekunio = [[Afgani (pekunio)|Afgani]]
Lineo 30:
=== Historio ===
{{PA|Historio di Afganistan}}
Segun [[arkeologio|arkeologiala]] studii, homi ja habitis nuna Afganistan cirkume {{formatnum:50000}} yari ante nun. La regiono habitesis da populi Indo-Ariani, e dum yarcenti esis parto di [[Macedonian imperio]], Mauryan imperio de [[India]], Mughal imperio, ed altra. Macedoni, komandita da [[Alexandros la Magna]] okupis la regiono dum la [[4ma yarcento aK]]. Arabi komencis okupar la regiono en [[642]] ed introduktis [[islamo|
[[Arkivo:Habibullah.jpg|130px|thumb|left|[[Habibullah Khan]], emiro di Afganistan de [[1901]] til [[1919]].]]
Lineo 37:
En oktobro [[1782]] Durrani mortis pro naturala kauzi. Lua filiulo, [[Timur Sha]] sucedis ilu e transferis la chef-urbo dil rejio de [[Kandahar]] por [[Kabul]].
Dum la [[19ma yarcento]] [[Unionita Rejio|Britaniani]] probis konquestar la regiono. De [[1839]] til [[1842]], e de [[1870]] til [[1880]] eventis Angla-Afgana militi.
Ye la [[19ma di agosto]] [[1919]] Afganistan divenis nedependanta de [[Unionita Rejio]], kun rejulo [[Amanullah Khan]] kom monarko. La lando restis [[monarkio]] til [[1973]], kande [[Mohammed Daoud Khan]] komandis [[stato-stroko]] e proklamis la [[republiko]].
De la [[24ma di decembro]] [[1979]] til [[1989]] Afganistan okupesis da [[Sovietia|Sovietiana]] trupi. Kun la departo di Sovietiani en [[1989]], laika rejimo di Afganistan gradope perdis povo en la lando, note pos [[1992]], kande asumis nova guvernerio en [[Rusia]]. En [[1994]] {{formatnum:10000}} personi mortis en [[Kabul]] kun atako di Mujahedini ([[Islamo|
Pos l'[[atenti ye la 11ma di septembro 2001]] [[Usa]] invadis Afganistan e la rejimo di [[Talibano]] finis, ma nova rejimo ne obtenis politika stabileso en tota
=== Politiko ===
Lineo 50:
Afganistan esas prezidantala [[islamo|islamala]] [[republiko]]. La [[chefo di stato]] e la [[chefo di guvernerio]] esas la prezidanto, qua elektesas dal populo por 5 yari. La nuna prezidanto esas [[Ashraf Ghani]], qua elektesis ye la [[21ma di septembro]] [[2014]] ed asumis povo ye la [[29ma di septembro]] sam yaro. La prezidanto havas du viceprezidanti e 25 ministri.
La Nacional Asemblajo havas du chambri. ''Wolesi Jirga'', la basa chambro, havas 250 membri, qui elektesas por 5-yara periodo. ''Meshrano Jirga'' esas l'alta chambro e havas 102 membri, di qui 34 elektesas da distriktala konsilantari por 3 yari, altra 34 elektesas da provincala konsilantari por 4 yari, e l'altra 34 elektesas dal prezidanto por 5 yari.
La maxim alta korto di la lando esas ''Stera Mahkama'' (supra korto). La prezidanto indikas lua membri,
=== Geografio ===
Lineo 78:
Kelka notora [[poezio|poeti]] en Afganiana kulturo esas Rumi, Khushal Khan Khattak, Rahman Baba, Massoud Nawabi, Nazo Tokhi, [[Ahmad Shaho Durrani]], Al-Afghani, e [[Ghulam Muhammad Tarzi]].
Kelka populara [[sporto|sporti]] en la lando esas [[kriketo]], [[futbalo]], [[basketbalo]], [[buzkashi]] ed
=== Referi ===
|