Historio di Kenia: Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
mikra korektigi
kelka korektigi +texto, imaji
Lineo 1:
[[Arkivo:LakeTurkanaSouthIsland.jpg|thumb|250px|[[Lago Turkana]].]]
Fosili trovita en Est-est Afrika sugestas ke [[primato|primati]] ja vivis en nuna [[Kenia]] cirkum 20 milion yari ante nun. Fosili di ''[[Homo habilis]]'' (2.5 til 1.8 milion yari ante nun) e ''[[Homo erectus]]'' (1.8 milioni til 350 mil yari ante nun) trovesis en la regiono di [[Lago Turkana]]. En [[1984]] [[Richard Leakey]] trovis [[skeleto]] di ''Homo erectus'' puero evante 1.6 milioni en ta regiono.
 
[[Arkivo:Bantu_Phillipson.png|thumb|150pxleft|220px|Bantua expanso tra Afrika.]]
[[Bantuo|Bantua populi]] expansis tra la regiono dum l'[[unesma yarmilo]] pos Kristo. [[Arabia|Araba]] komercisti komencis frequentar la litoro di la regiono dum l'[[1ma yarcento]]. Arabi e [[Persia|Persi]] establisis urbeti en la litoro dum [[8ma yarcento]]. La habitanti di la majoritato dil urbeti ja praktikis [[islamo|islamaMohamedana religio]] dum ta epoko.
 
[[Portugal]]ani esis l'unesma [[Europa]]ni qua arivis en la teritorio di nuna Kenia, kande [[Vasco da Gama]] vizitis [[Mombasa]] en [[1498]]. Portugalani establisis su en la regiono pos [[1505]] kun skopo di protektar lia [[komerco]] en [[Indiana oceano]]. Pos yardeki di minora konflikti, Arabi de [[Oman]] vinkis la Portugalani en Kenia. En 1840, Omanani komandita da Seyyid Said establisis lua chef-urbo en [[Zanzibar]], ed establisis doplando longa komercala voyi.
 
[[Arkivo:Johann_Ludwig_Krapf.jpg|thumb|200px|[[Johann Ludwig Krapf]]]]
Ye la [[25ma di agosto]] [[1848]] Germana misionero [[Johann Ludwig Krapf]] establisis l'unesma [[kristanismo|kristana]] misiono en la regiono. IlIlu tradukis la [[Biblo]] a [[swahili-linguo|swahili]]. Pos [[1850]] europaniEuropani komencis trasar mapi di l'internajola doplando.<ref>Robin Hallett, ''Africa to 1875'', p. 229</ref>. Tre developi augmentis lL'interesi didil europaniEuropani enpri la regiono rapide kreskis: l'unesmakomence esispro la kresko di [[Zanzibar]], insulo e portuo fore la rivo di Afrika<ref>Robin Hallett, ''Africa Since 1875: A Modern History'', p. 560</ref>; la duesmapose esispro la kresko di demando por Afrikana produktiprodukturi, qualeexemple [[ivoro]]. Fine, la konkurso inter [[GermanianGermana imperio]] ed [[Unionita Rejio]] por teritorii en Afrika. En [[1885]] [[GermanianGermana imperio]] establisis protektorato en la regiono, ma donis lua kolonii aal [[Unionita Rejio]] en [[1890]].
 
En 1895, [[Unionita Rejio|Britaniani]] establisis la Protektorato di Estal Afrika. Lua frontiero pluvastigesis vers [[Uganda]] en 1902, ed en 1920 la protektorato divenis kolonio. Kenia transformesis en militala bazo por l'Unionita Rejio dum l'[[unesma mondomilito]]. En agosto 1914 la guberniestri di Germana Estal Afrika e Britanian Estal Afrika paktis pri armistico por mantenar la du kolonii fore de la milito. Tamen, lietnanto-kolonelo Paul von Lettow-Vorbeck prenis kontrolo pri l'armeo Germana en la regiono, e malgre sen recevir suporto Germana, ilu sucese lansis gerilera* ataki kontre Britaniani til ke ilu kapitulacis en 1918, 11 dii pos finir la milito en Europa.
[[Arkivo:Flag of Kenya.svg|left|200px|thumb|Flago di Kenia.]]
De [[1952]] til [[1956]] eventis armizita sedicio konocita kom [[revolto Mau Mau]], kontre la koloniala guverno. Britaniani mortigis cirkum 12,000 Mau Mau, ma la respondo esis plua violento. [[Jomo Kenyatta]] negis esar chefo di Mau Mau, ma enkarcerigesis en [[1953]] e nur liberigesis en [[1961]].
 
Pos la milito, nova imposti e basa salarii stimulis deskontenteso en la kolonio. Dum la yari 1920ma, Harry Thuku fondis l'Asociuro dil Yuna ''Kikuyu'' (Angle: "Young Kikuyu Association") qua havis nacionalista ideali e defendis civila desobedio. Dum la [[duesma mondomilito]] Kenia itere transformesis en militala bazo Britaniana, e cirkume {{formatnum:98000}} soldati rekrutesis por luktar en [[Somalilando]] ed [[Etiopia]]. Pos la milito, eventis nesucesoza sedicio di mulieri kontre koaktita laboro en 1947.
Kenia divenis nedependanta de [[Unionita Rejio]] ye la [[12ma di decembro]] [[1963]]. [[Jomo Kenyatta]] esis l'unesma prezidanto, e guvernis til lia morto en [[1978]].
 
[[Arkivo:Flag of Kenya.svg|left|200px250px|thumb|Flago di Kenia.]]
De [[1952]] til [[1956]] eventis armizita sedicio konocita kom [[revolto Mau Mau]], kontre la koloniala guvernoguvernerio. Britaniani mortigis cirkumcirkume 12,000{{formatnum:12000 Mau Mau}}, ma la respondo esis pluaplusa violento. [[Jomo Kenyatta]] negis esar chefo di le Mau Mau, ma enkarcerigesis en [[1953]] e nur liberigesis en [[1961]].
 
Kenia divenis nedependanta de [[Unionita Rejio]] ye la [[12ma di decembro]] [[1963]]. [[Jomo Kenyatta]] esis l'unesma prezidanto, e guvernis til lialua morto en [[1978]].
 
== Referi ==