Duesma batalio di Marne: Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
kelka korektigi/modifiki. Se vu konocas bone la temo, vua helpo esos bonvenonta.
+texto
Lineo 1:
{{Tabelo-batalio
| imajo= [[Arkivo:Bundesarchiv Bild 183-R28717, Frankreich, deutsche Panzerschwadron.jpg|250px]]
| subskriburo= Britaniana tanki ''Mark IV'' kaptita dadal Germani.
| batalio= Duesma batalio di Marne
| konflikto= [[Unesma mondomilito]]
Lineo 12:
| komandero2 = [[Erich Ludendorff]] ed altri
| forci1= 44 Franca divizioni<br>8 Usana divizioni<br>2 Italiana divizioni<br>4 Britaniana divizioni<br>408 potenta pafili<br>360 kampaniala baterii<br>346 tanki
| forci2 = 52 divizioni<br>609 potenta pafili<br>1,047{{formatnum:1047}} kampaniala baterii
| perdaji1= {{FRA}}: {{formatnum:95165}} morti o vunditi<br />{{USA}}: {{formatnum:12000}} morti o vunditi<br />{{GBR}}: {{formatnum:16552}} morti o vunditi<br />{{ITA}}: {{formatnum:9000}} morti o vunditi
| perdaji2 = {{formatnum:139000}} morti o vunditi<br />{{formatnum:29367}} kaptiti<br />793 pafili perdita
Lineo 22:
Pos signatir la [[kontrato di Brest-Litovsk]] kun [[Rusia]] e divenir libera de estala fronto, [[Germana imperio|Germana]] infantriala divizioni movesis rapide adweste per [[ferovoyo|ferovoyi]].
 
La surnomizita «Operaco Michael» dal Germani komencis ye 4:35 kloki la [[21ma di marto]] [[1918]] en [[Pikardia]], per artilriala bombardo sat kurta ma tre grava. Ante ke la Britaniana trupi povis kontreatakar, specala Germana trupi atakis la defensi dil Federiti. Tamen, l'atako ne esis tre sucesoza, pro ke [[Erich Ludendorff]] decidis atakar [[Arras]] frontale, ube Britaniani rinforcis lia pozicioni, frontale, vice atakar ol per la sinistra flanko. Nur ye la [[28ma di marto]] Ludendorff decidis lansar atako che la regiono dil Somme, por avancar rapide vers [[Paris]]. Ilu koncentris 42 divizioni sub komando da [[Max von Boehn]], qua lansis atako che la regiono dil rivero Aisne ye la 27ma di mayo. Germani uzis [[mustardogazo]], [[mortero|morteri]] e [[kloro]] kontre [[Unionita Rejio|Britaniana]] defensi. Pos la 5ma di junio, altra 5 Germana divizioni arivis a la regiono. Entote 47 divizioni Germana luktis kontre preske 60 divizioni Franca.
 
== AtakoLa enbatalio di Aisne ==
{{revizo}}
[[Arkivo:The German Spring Offensive, March-july 1918 Q11913.jpg|thumb|left|250px|Germana aviono domajita en batalio.]]
Soldati e [[kavalo|kavali]] sufris multe kun l'atako. [[Germania|Germana]] specala eskadroni di asalta trupi ekiris del nebulo e fumuro por atakar od anke cirkumirar la strategiala lineo-punti. Surprizita, debiligita e submersita, la defensi retretis ek omna fronto, larja brecho apertis, permisinta Germani avancar pluse 50 km. Plu kam 160.000 Britaniani divenis nekapabla por kombatar.
Ludendorff koncentris 42 divizioni sub komando da [[Max von Boehn]], qua lansis atako che la regiono dil [[rivero Aisne]] ye la 27ma di mayo. Germani uzis [[mustardogazo]], [[mortero|morteri]] e [[kloro]] kontre [[Unionita Rejio|Britaniana]] defensi. Pos la 5ma di junio, altra 5 Germana divizioni arivis a la regiono. Entote 47 divizioni Germana luktis kontre preske 60 divizioni Franca. Proxim la 30ma di mayo Germani ja kaptabis plua kam 50.000 Britaniana soldati e semblis ke la vinko esis proxima. L'atako haltesis dek dii pose pro la fatigo dil atakanti, tamen li avancabis 45 km e kaptis [[Château-Thierry]], stacante cirkume 70km fore de Paris. Li decidis pluforteskar lia linei en la kaptita tereno inter du precipua salii cirkum Arras e Reims, ed altra plu mikra alonge Lys. Ye la 6ma di junio, pos multa sucesoza kontreataki dal Federiti, Germani haltis lia avanco proxim la [[rivero Marne]].
 
== La 2ma batalio di Marne ==
Ma l'aperturo ne sucesis, pro ke [[Erich Ludendorff|Ludendorff]], qua ne subisis poka opozo sur lua sinistra, duris koncentrar lua rezervi avan [[Arras]], ube la Britanian opozo divenis sempre plu multe. Malgre la desesperoza apeli di [[Douglas Haig|Haig]], Foch refuzis sendar lua poka rezervi. Haig recevis helpi de Unionita Rejio ed altra fronti rapide.
[[Erich Ludendorff]], Germana chefo di intendanco, kredis ke atakar tra [[Flandria]] produktos decidigiva vinkeso Britaniana. Por celar lua intenco e deviacar Federita trupi de Belgia, ilu decidis lansar diversionanta atako alonge Marne.
 
Ye la [[15ma di julio]] komencis la duesma batalio di Marne, kande 23 Germana divizioni del 1ma e 3ma Armei atakis la 4ma Armeo Franca komandita da Henri Gouraud en [[Reims]]. La 42ma Usana Diviziono esis kune la 4ma Armeo. Samatempe, 17 divizioni de la 7ma Armeo Germana komandita da Max von Boehn e helpita dal 9ma Armeo Germana komandita da Johannes von Eben atakis la 6ma Armeo Franca.
Pro to, nur ye la [[28ma di marto]] Ludendorff pensis bruske pri la posibleso di facar rapida e decidiganta marcho vers [[Paris]] alonge la fluvio Somme, ma lore ja esis tro tarde. Du dii ante, la federiti akordis kun generalo [[Ferdinand Foch]] pri unika komando por la westala fronto. Unesme lia decido esis placar lia rezervi ibe. Dum la komenco di aprilo, l'atako esis haltita proxim [[Montdidier]].
 
Este de Reims, la 4ma Armeo Franca preparabis defenso-lineo 4 til 5 km dop la kombato-fronto. Li konstruktis kontinua trancheo protektita kontre frontala vidado dal enemika artilrio. Franci anke observis Germana trupi del aero, e 27 militala kaptiti Germana furnisis l'exakta horo dil atako: 12:10 kloki.
== Atako en Aisne ==
Ludendorff koncentris 42 divizioni sub komando di von Boehn, chefo dil 8ma armeo, qua tenis la fronto inter Pontoise e Berry-au-Bac. La sinistra alo prolongita da 4 divizioni di 1ma armeo (von Below) qua okupis la sektoro di Berry-au-Bac til Reims e partoprenis en l'atako.
 
Franci komencis bombardar Germana tranchei ye 11:30 kloki. Kande Germana artilrio komencis pafar, li poke domajis Franca linei. Kande l'infantrio Germana renkontris la precipua defenso-lineo Franca, li recevis ordeni por haltar e vartar til l'arivo dil artilrio. L'artilrio Germana komencis itere bombardar Franca linei la sequanta dio, ye 8:30 kloki. Tamen, la preciza bombardo Franca haltis ta atako. Li itere probis atakar ye la dimezo, ma itere faliis. Balde, Germana komanderi inferis ke li ne povis vinkar. Altralatere, la 4ma Armeo Franca fine povis rinforcar altra pozicioni.
Ye la [[27ma di mayo]] la German atako es apud [[rivero Aisne|Aisne]], en Chemin des Dames, ube l'antea yaro Franci havis faliita dum mortala [[batalio di Chemin des Dames|atako]]. La preparo di artilrio komencis da gas-obusi, pos divenis mixita, ma kun plu kam 50% toxika. Pos la [[5ma di junio]], kin altra divizioni esis ankore en-irita, sive totale 47 divizioni, korespondinta proxim 60 Franci. L'atako haltis tale dek dii pose da tro fatiga asaltanti, ma to havis avancita 45 km, kaptita [[Château-Thierry]] ed proxim 70km de Paris. On divenis absolute laborar a rekte lia linei, da kaptinta la tereno inter du precipua salii cirkum Arras e Reims, ed altra plu mikra alonge Lys. Il aplikis komence sua eforti a du zoni qua kadris [[Compiègne]], da atakinta amba flanki ye la [[9ma di junio]]. Ma lua atako esis sat male organizita ed il atakis kun [[mustardogazo]], tale Franca trupi, bone helpita por la 2ma diviziono di infantrio Usana en Bois-Belleau et Vaux, povis rezistar.
 
La 22ma Armeokorpo Britaniana e 85 mil Usana soldati unionesis al Franci dum la batalio kontre la Germani, e l'avanco Germana haltesis ye la 17ma di julio. La falio Germana pri krevar la rezisto dil Federiti permisis ke [[Ferdinand Foch]], lor la Supra Komandero dil Federiti, projetar granda kontreatako.
== Friedensturm ==
Hastiginta konkluzar e hipnotigita per Paris quale en 1914, ke ul minacis amba da norde Oise-valo, da este vali di Ourcq e Marne, la Germani decidis nova atako, plu granda ankore. To es «Friedensturm» o paco-batalio.
 
== La federita kontreatako pos la 18ma di julio ==
Ludendorff projektis, per frontal atako, separar la federita armei de norda e to de esta, da turninta parto [[Verdun]] tra [[Sainte-Menehould]] e supera Aisne-valo, di altra parto [[Reims]] e Reims-monto. Tamen tota jorno di 15ma di julio, malgre densa fumar-kurteno qua celis li, federita avioni trovis la punti jetita sur Marne e bombardas a febla alto; ol destruktis multi, precipitinta trupi e konvoyi en rivero. Pos ul atakis kun [[mitralioso|mitraliosi]] la trupi qua atingis sud-rivo. Tridek ponteti min expoza esis instalita. Malgre legita taktika avantajo sud-esta di Reims e al Marne, l'atako di Luddendorf havis komplete faliita en Champagne. Renuncinta turnenda Reims da esta, il cherchigis transpasenda Reims-monto da sude. Il necesitis suceso.
La kontretako federita komencis ye la 18ma di julio: 24 divizioni Franca, plu la 92ma e 93ma Infantriala divizioni Usana, kune Britaniana ed altra Federita trupi e 350 tanki preparesis por atakar Germana saliajo.
 
{{revizo}}
Il probis dangeroza manovro, diktita tam neprudenta ke nekonoco di franca moyeni ke il kreis exhaustita : il atakis furioze vers Epernay ; ma en Ardre-valo devis mem defensar su kontre retroiri.
 
== La federita kontreatako pos la 18ma di julio ==
Dum la Germana divizioni grupis vers la esta flanko di posho, l'equivalanto di 21 federita divizioni do [[Italia|itala]] iris vers la westa flanko de bosko di [[Villers-Cotterêts]].