Momento: Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
kelka korektigi
kelka korektigi/modifiki. Se ulu konocas bone la temo, voluntez helpar en la revizo
Lineo 1:
{{wikivortarospecala revizo}}
En [[mekaniko]], '''momento''' esas adapto di la nociono dipri [[maso]] e di [[forco]] perpor la partikulara kazo di rotacionorotaco.
 
En efektoFakte, dum rotacionorotaco, omna punto di solido trasas propra trajekto, et nome subitas propra acelero (inverse proporcionala pri quadrato di trajektoro-rayono). Quande on studias omna punto separe e ke on integras mekaniko-legi sur total l’objekto, ol aparas grandesi dependinta di rotacionorotaco-axo, nomizita '''inerteso-momento''', '''forco-momento''' e '''cinetika momento'''. L’utileso di ta grandesi permesas di simplifar la kalkuli.
 
== Momento di forco (forco-paro) ==
Lineo 10:
La momento di forco <math>\vec{F}</math> exercar su a punto ''A'' per raporto a pivoto ''P'', ke on nomas anke forco-paro, es la algebra nombro <math>M_{\vec{F}/P}</math> do l’absoluta nombro valoras
:<math>|M_{\vec{F}/P}| = ||\vec{F}|| \cdot d</math>
ube ''d'' es la disto di pivoto a la rekto portas la vektoro forco ; la momento es pozitivo se la forco tendencas a krear rotacionorotaco en pozitiva senco (inversa senco segun-horloje).
 
La longeso ''d'' esas nomizita ''lever-brakio''.
 
Se la forco es perpendicula di levero, lore ''d'' es simple la disto ''PA'' inter la pivoto e l’apliko-punto. Se ne, ol facas prolongar la rekto pasinta per l’apliko-punto e portinta la vektoro, ''d'' es lore la disto di pivoto a sua ortogonala projekto sur ta rekto. Di generala manieroOrdinare, on povas skribar
:<math>M_{\vec{F}/P} = PA \cdot ||\vec{F}|| \cdot \sin \alpha</math>
ube a es l'angulo
Lineo 21:
[[Arkivo:moment force.png]]
 
Pluse momento di forco per raporto a pivoto es granda, pluse ta forco havos tendenco ad igar la levero en rotacionorotaco. <br />
On ritrovas du intuitiva nocioni :
* pluse lever-brakio es longa, pluse ol es facila per levetar objekto
Lineo 30:
pro ke ya du kazi, ''d'' es nula.
 
En spaco, on konsideras la rotacionorotaco dil objekto per raporto ad axo.
 
On povas definar la vektor-momento di la forco per raporto a l’axo D per
:<math>\vec{M}_{\vec{F}/\Delta} = \overrightarrow{PA} \wedge \vec{F}</math>
 
ta vektoro es normala a plano en qua desvolvesas la rotacionorotaco ke povas provokar la forco, e sua senco donas la senco di rotacionorotaco (la rotacionorotaco es pozitiva en la plano orientita per
<math>\vec{M}_{\vec{F}/\Delta}</math>).
 
Lineo 67:
Se maso-particulo ''m'' trasas cerklo di rayono ''r'' ye rapideso di konstanta normo ''v'', lore sua ''cinetika momento'' ''L''valas :
:''L'' = ''r'' · ''m'' · ''v''.
En la generala kazo, se <math>\vec{r}</math> es la vektoro normala al axo di rotacionorotaco e bindita ta axo a materiala punto, e se <math>\vec{p}</math> es la [[movo-quanteso]] (o impulso) di materiala punto, lore
:<math>\vec{L} = \vec{r} \wedge \vec{p}</math>
 
Lineo 76:
En dinamikala mekaniko, on povas montrar ke la momento di forci es la derivado di cinematika momento per raporto pri tempo :
:<math>\vec{M}_{F/\Delta} = \frac{d \vec{L}}{dt}</math>
To es egala di fondamentala principo di la dinamikala (duesma [[Newton-lego]] en rotacionorotaco.
 
On povas anke montrar ke se <math>\vec{\omega}</math> es la vektoro le vecteur [[angulala rapideso]], ta es la vektoro
* colineala ad axo di rotacionorotaco D,
* do la normo es la angulala rapideso
* e orientita per ke la pozitiva orienteso di normala plano korespondas a senco di rotacionorotaco), lore
:<math>\vec{L} = M_{i/\Delta} \cdot \vec{\omega}</math>
 
== Videz anke ==
{{wikivortaro}}
 
* [[Nemova mekaniko]]