Norda regiono (Brazilia): Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
kelka korektigi/modifiki +texto, imaji
kelka korektigi/modifiki
Lineo 17:
| Internet =
}}
'''Norda regiono di Brazilia''' (en la [[Portugalana linguo|Portugalana]]: ''Região Norte do Brasil'') esas [[geografio|geografiala]] regiono di [[Brazilia]] konsistanta ek sep stati: [[Acre (Brazilia)|Acre]], [[Amapá]], [[Amazonas (Brazilia)|Amazonas]], [[Pará]], [[Rondônia]], [[Roraima]] e [[Tocantins (stato)|Tocantins]]. Ol esas la maxim vasta regiono di la lando, havante totala surfaco deentote {{formatnum:3659637}} km², qui reprezentas 42,27% de la totalatota surfaco di la lando, e havas {{formatnum:15865178}} habitanti, segun la kontado [[2010]]<ref name=IBGE>http://www.censo2010.ibge.gov.br/dados_divulgados/index.php</ref>. Granda parto di lua surfaco esas kovrata da [[Equatorala e tropikala foresti|equatorala foresto]].
 
Ca subdividuro - Norda regiono - esas nek politikala nek administrala, havante signifiko nur geografiala. Lua 7 stati ordinare havas simila peizaji ed [[ekonomio|ekonomii]].
Lineo 39:
 
 
EnYe la [[66ma di junio]] [[1967]] la Braziliana guvernerio kreis SUFRAMA, ''Superintendência da Zona Franca de Manaus'' ("Intendanteyo dil liber ekonomiala zono di Manaus") por stimular l'instalo di [[industrio|industrii]] en la regiono, qui konsumus importacita vari. Fine diDum la fino dil [[1960a yari 1960ma]] komencis la konstrukto di la [[choseo Transamazônica]], por unionar l'urourbo Lábrea en Amazonas kun la Nord-esto di Brazilia. Tranzamazônica inauguresis en [[1972]], ma til nun ol ne povas uzesar dum la pluvoza sezono ([[oktobro]] til [[marto]]).
 
Dum la [[yari 1970ma]] la industrii di elektronikala vari e [[motorciklo|motorcikli]] instalis fabrikerii en Manaus, qua experiencis nova periodo di kresko. Samatempe [[Rondônia]] recevis granda nombro de personi de [[Suda regiono (Brazilia)|Suda regiono]], precipue de [[Paraná (stato)|Paraná]] e [[Rio Grande do Sul]], qui komencis kultivar [[soyo]] e [[kafeo]] en fertila suli. En [[1982]] Rondônia divenis stato, ed ye la [[5ms di oktobro]] [[1988]] anke Amapá e Roraima divenis stati.
Lineo 61:
 
=== Hidrografio ===
La Norda regiono prizentas la maxim vasta [[fluvio-baseno]] dil mondo: l'Amazoniana baseno. Amazon havas mili de enfluanti, kelki ne ja explorita. L'ekflueyo di Amazon prizentas fenomeno di [[ondo|ondi]] qui povas esar alta de kin metri, konocata lokale kom ''pororoca''. Pro la profundeso e larjeso di Amazon, granda [[navo|navi]] povas navigar de [[Atlantiko]] til [[Manaus]] o mem plu fore.
 
== Ekonomio ==
[[Arkivo:Manaus horizon.jpg|thumb|250px|right|Manaus, la maxim populoza urbo di Norda regiono.]]
L'[[ekonomio]] di la regiono esas fonditaapogata sur l'extraktado di [[mineralo|minerali]] (precipue [[fero]], [[mangano]], [[bauxito]] e [[stano]]), sur la kultivado di [[arboro|arbori]] por obtenar [[ligno]], di ''Castanha-do-Pará'' ("nuco di Brazilia") e di [[kauchuko]], sur [[peskado]], [[industrio]] (transformo di minerali e ligno, nutrivi e drinkaji, l'ekonomiala zono di Manaus, elektronikala aparati e motorcikli.
 
En [[Rondônia]] ed en la sudo di [[Pará]] on kultivas [[soyo]], [[kafeo]], [[kakao]], [[rizo]], [[maizo]] e [[manioko]]. Proxim [[Belém do Pará]] existas polikulturo di frukti e nigra pipro. Anke [[Juto|juto]] esas produktata en la regiono. Fine, existas importanta edukado di [[bufalo|bufali]] en [[Marajó insulo]]. [[Bovaro]] existas en kelka regioni di Pará, Rondônia ed Amazonas por lokala konsumo.
Lineo 71:
Existas poka chosei e [[ferovoyo|ferovoyi]] en la regiono. La [[Transporto|transportado]] di personi e vari en la regiono esas precipue fluviala od aerala.
 
[[Arkivo:Usina de Tucuruí.jpg|thumb|left|200px|HidroelektrikalaHidroelektrala centralo di Tucuruí.]]
Por furnisar [[energio]] a l'urbi, konstruktesis diversa [[termoelektro|termoelektrala centrali]] en la regiono, e kelka hidroelektrikalahidroelektrala centrali, exemple Balbina proxim Manaus, e Tucuruí an la [[fluvio Tocantins]], qua furnisas energio al metropolala regiono di Belém, al sudo di Pará, ed anke a Tocantins e [[Maranhão]].
 
=== Turismo ===
[[Arkivo:Cirio 2006 berlinda 1.jpg|thumb|250px|Procesiono homaje Nia Siorino di Nazareth.]]
La regiono ja recevas Braziliana ed exterlandaexterlandala [[turismo|turisti]], precipue de [[Europa]], qui volas konoceskarkonocar lua richa naturala peizaji, lua indijena [[mestiero]] e mult aspekti de lua kulturo, qua mixas elementi de indijena e blanka kulturi, quale enexemple la festo ''Boi Bumbá'', qua eventas en l'urbo [[Parintins]] o la [[karnavalo]] di [[Manaus]], qua havas [[samba-skolo|samba-skoli]] quale la karnavali de Rio de Janeiro e São Paulo<ref>[http://carnavaldemanaus.nafoto.net/ Carnaval de Manaus - UOL Fotoblog]</ref>.
 
On ne povas obliviar la religiala turismo qua eventas en [[oktobro]] omnayare en [[Belém do Pará]]. Lore mili de personi arivas en l'urbo por partoprenar la procesiono di ''Círio de Nazaré'', homaje Nia Siorino de Nazareth.
Lineo 127:
[[Arkivo:Aldeia Caxinauá no Acre.jpg|thumb|250px|Indijeni ''Kaxinawa'' en [[Acre (Brazilia)|Acre]]. Pura indijeni esas min multa kam 1% de la habitantaro di Norda regiono.]]
{| class="wikitable" table style="ont-size: 90%; border:1px #000000;" cellspacing="0" align="right" style="margin-left: 1em"
! style="background:#f0f0f0;" colspan="2" align="left"|Rasala grupi en 2006<ref name="PNAD 2006">{{Cite web|title=PNAD |year =2006 |url=http://www.ibge.gov.br/home/estatistica/populacao/trabalhoerendimento/pnad2006/sintese/tab1_2.pdf|language =Portugalana {{pt}}|acessodataaccessdate= [[1818ma di mayo]] 2008 }}</ref>
|-
|[[mestico|Mestici]] ||69,2%