Popul-Republiko Chinia: Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
kelka korektigi
kelka korektigi/modifiki
Lineo 7:
| Imajo_mapo = China in its region (claimed hatched).svg
| Chefurbo = [[Beijing]]
| Lojanti_chefurbohabitanti_chefurbo = 22 milioni<ref>[http://www.chinadaily.com.cn/china/2010-02/26/content_9511839.htm Beijing's Population Exceeds 22 milion] chinadaily.com.cn</ref> ([[2010]])
| Precipua_urbo = [[Shanghai]]
| Oficala_lingui = [[Chiniana linguo|Chiniana]]
| Guvernerio = [[Republiko]]
| Nomo_listo_chefo_stato = Listo di prezidanti di Populala Republiko di Chinia
| Titulo_chefo_stato = prezidantoPrezidanto
| Chefo_di_stato = [[Xi Jinping]]
| Nomo_listo_chefo_guverno = Listo di chefministri di Populala Republiko di Chinia
| Titulo_chefo_guverno = chefministro
| chefo_guverno = [[Wen Jiabao]]
| Surfaco = {{formatnum:9598086}}<ref>exkluzeecepte disputata teritorii</ref>
| Rango_surfaco = 4
| Surfaco_aquo = 2,8
Lineo 29:
| Religii = oficale: [[ateismo|ateista stato]]. Populo praktikas [[budismo]], [[Konfucianismo]], [[taoismo]]
}}
'''Populala Republiko di Chinia''' (Chiniana simpligita : ''中华人民共和国''; Chiniana tradicionala : ''中華人民共和國''; pinyin*: ''Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó''), ordinare nomizita Chinia e kelkafoye Chinia populala, esas lando di estal Azia. Kun plua kam 1,3 miliardi habitanti, cirkume 1/6 de la habitantaro di la Tero, ol esas la maxim populoza lando del mondo. Depos 1979, pro evitar tropopulozeso, strikta kontrolo di naski esas aplikita sur Chiniana Han. Ma depos la 14ma di novembro 2013, ta politiko havabas desrigidigita ad 2 pueri per familio, por tanta ke la du parenti esas amba unika pueri. Kun 9 641 144 km² en surfaco o 9 596 961{{formatnum:9596961}} km² segun la nombri di ONU, Chinia esas anke la maxim granda lando di Estal Azia ed triesma maxim granda lando endel mondo pos Rusia e Kanada.
 
Populala Republiko di Chinia esis proklamesis ye la [[1ma di oktobro]] [[1949]], sequante [[komunista partiso di Chinia]] militala vinkis [[Guomindang]]. Tamen, Chinia esas la maxim antiqua civilizeso existanta til nun, havante ja cirkume kin mil yari. Nune ol prizentas su quale "socialista republiko" ed exercas kontrolo sur duadek e du provinci, kin autonoma regioni, quar municipi (inkluzite la chef-urbo, Beijing) e du specala regioni (Hong Kong e Macao).
 
Chinia havas la duesma maxim granda [[Kuntara landala produkto]] e un ek la kin permananta membri de la konsilantaro[[Sekureso-Konsilistaro didil sekuresoUnionita di UNNacioni]]. Esas anke l'unesma mondala exportacero e disponas di [[Atomobombo|nukleara armo]], di maxim multa armeo en mondo e di duesma maxim granda armeala budjeto. Guvernita da china komunista partiso, Chinia adoptis "socialista ekonomiko di merkato" ube kapitalismo ed autoritatemaautoritatoza politika kontrolo frolas en spekala formulo. La konstituco di Populala Republiko di Chinia definas lo kam "socialista stato di populala demokratika dictatoreso, diretita da laborema klaso ed apogata sur la federuro di manuala laboristi ed rurani". L'introdukto di la konstituco specigas la diretanta rolo di china komunista partiso ed duras citar oficala marxismo-leninismo kom ideologio di refero di stato.
 
'''Bazala fakti pri Chinia'''
Lineo 43:
Ye la [[19ma di septembro]] [[1931]] [[Japonia]]ni okupis [[Mandjuria]], en nord-esto di lando. Ye la [[7ma di julio]] [[1937]] Japonia komencis milito pro okupar tota Chinia, qua duris til la [[9ma di septembro]] [[1945]].
 
Pos fino di milito kontre Japonia, komencis interna milito inter [[nacionalismo|nacionalisti]] e [[komunismo|komunisti]] pro okupar povo en lando. Komunisti, komandita da [[Mao Zedong]] vinkis e okupis tota kontinentala Chinia. [[Chiang Kai-shek]], chefo di nacionalisti, flugis aal l'insulo di [[Taiwan]], ube ilu fondis la Republiko di Chinia.
 
Mao Zedong proklamis la Populala Republiko di Chinia ye la [[1ma di oktobro]] [[1949]] e establisis relato kun [[Sovietia]] ed altra socialista landi. En [[1958]] ilu komencis la [[Granda Salto Adavana]] pro kolektivizar lando, ed en [[1966]] ilu lansis la [[Kulturala Revoluciono]].
 
Mao mortis en [[1976]], e lua sucedinto [[Deng Xiaoping]] komencis en [[1978]] modernigar la rejimo. Ta yaro, Populala Republiko di Chinia e [[Japonia]] riligis diplomacala relati.
 
En [[1989]], kom reflexo di la krulado di komunista rejimi en tota mondo, eventis studentala protesti pri [[demokratio]] e reformi en [[Tianmen-placo]], [[Beijing]]. On kallulas ke cirkume 100 mil personi partoprenis en la protesti. Chiniana militisti intervenis, e on kalkulas ke eventis 400 til 800 morti.
 
== Politiko ==
Chinia esas depos [[1949]] [[socialismo|socialista]] oligarkio. La komunista partiso di Chinia havaskontrolas la povo. NunaLa nuna [[konstituco]] adoptesis enye la [[4ma di decembro]] [[1982]].
 
== Geografio ==
Kun {{formatnum:9596961}} km² segun ''Encyclopaedia Britannnica'', Populala Republiko di Chinia esas la 4ma maxim granda lando dil mondo en totalasegun surfaco totala, pos [[Rusia]], [[Kanada]] ed [[Usa]]. Ol havas la maxim longa terala [[frontiero]] dil mondo, kun {{formatnum:22117}} km de Yalula [[fluvio Yalu]] (frontiero kun [[Nord-Korea]] til la [[gulfo di Tonkin]] (frontiero kun [[Vietnam]]).
 
'''habitanti''' (yaro): 1.286.975.468 (2003); 1.008.175.000 (1983).<br />