Geno: Diferi inter la revizi

'''Geno''' esas parto en [[DNA]] quo ajustas ula genetikala qualeso. La genala parti en DNA esas de diferanta longeso. DNA esas kombinuro quoqua prezervas e translacas genetikala informacioinformo di celuli, e la geni havas instrucioni"komandi" per qui l’por l'organismo produktasproduktar proteini por celuli. La [[proteino|proteini]] tenas la celuli –- e homo od animalo –- vivanta. Cirkume 30.000 geni produktas proteini.

Homo (od ula animalo) konsistas ek celuli. [[Celulo]] esas la maxim mikra parteto quo havas nedependanta metabolio e genetikala informacioinformo. UnSingla homo havas en lua korpo adminime 230 diferanta celulo-tipi e 100 trilioni (100 · 10¹⁸) di celuli. En omna celuloceluli –- ecepte sango-celuli –- existas nukleo. En omna nukleo esas 46 [[kromosomo|kromosomi]], e ligrupigita pozis su komen pari –- ecepte la kromosomi X- e Y-kromosomi dide sexuo-celuli. Ni heredas unla duimo di la kromosomi de la patro ede unl'altra duimo de la matro. Ca kromosomi konsistas ek du DNA-rubandi qui turnis kune tre tensante. La geni esas parti dil DNA-rubandi.

Mutaco esas permanenta chanjo strukturala en genetikala informacioinformo di celulo, quo translacas en celulidi kande celuli dividas su. Tale naskas pokope nova speco.

Kelka eventi en genalala historio di la [[genetiko]]:

* [[Gregor Mendel]] introduktis yeen [[1865]] en lua lego l’ l'ideo pri geno, altre dicante heredo-faktoro.

* Segun kromosomala teorio di [[Thomas Morgan]] yeen [[1908]] on remarkas, ke geno jacas en kromosomi.

* YeEn [[1980]] en [[Usa]] on probas gena-tekniko dum bio-armala studio.

* En [[Skotia]] naskis yeen [[1992]] genetikale modifikita mutono Tracy, di quo lakto kontenas antitripsino. Klonita mutono Dolly naskis en [[1997]].

* Bio-banko esas fondita yeen [[1996]] en [[Islando]] e [[2002]] en [[Unionita Rejio]] e [[Suedia]].