|
[[Arkivo:Rhodesian_Man.jpg|thumb|200px|Kranio dil ''Homo rhodesiensis'']]
La teritorio di la nuna [[Zambia]] habitabis dadal anciena hominidi, nune nomizita ''Homo rhodesiensis'', cirkume 200 mil yari ante nun, segun indikas kranio trovita en 1921 che la regiono Kabwe.<ref>http://www.nhm.ac.uk/nature-online/collections-at-the-museum/museum-treasures/broken-hill-skull/index.html</ref> La teritorio habitesis dadal [[populi Khoisan]] til cirkume la yaro [[300]], kande [[Bantuo|populi bantua]]<ref>{{cite book|title= shaping the Society Christianity and Culiture: Special Reference to the African Culture of Buganda | publisher=Author House |year=2012| url= https://books.google.com/books?isbn=1468579959|pp=94}}</ref> komencis ekmigrar vers la regiono. La populi Tonga e Nkoya de bantua raso arivis chea la regiono dum la [[12ma yarcento|12ma]] e la [[13ma yarcento|13ma]] yarcenti.
L'unesma [[Europa]]no qua arivis en la regiono esis [[Portugal]]ana Francisco de Lacerda, dum la fino dil [[18ma yarcento]]. Lacerda komandis expediciono qua iris de [[Mozambik]] til la regiono Kazembe, en nuna Zambia. Ilu probis trairar la sudo di Afrika, ma mortis ante finar ol. Lua amiko Francisco Pinto finis l'expediciono. En [[1796]] la komercisto Manuel Caetano Pereira , ed en [[1798]] l'explorero Francisco de Lacerda atingis la regiono [[Tete]], [[Mozambik]]. Li probis establisar komercala voyo inter [[Angola]] e Mozambik.
[[Arkivo:David Livingstone - Project Gutenberg eText 13103.jpg|thumb|200px|left|[[David Livingstone]]]]
En [[1855]] l'Angla explorero [[David Livingstone]] deskovris la granda katarakti didil [[fluvio Zambezi]], e nominis ol ''Victoria Falls'' ([[aquofalo Viktoria]]). En [[1888]] [[Cecil Rhodes]] proklamis la regiono parto di [[Britanian imperio]].
[[Arkivo:Flag of Zambia.svg|200px|thumb|Flago di Zambia.]]
Til [[1964]] Zambia nomesis Nordala RhodeziaRodezia. Ol divenis nedependanta de [[Unionita Rejio]] ye la [[24ma di oktobro]] [[1964]]. L'unesma prezidanto esis [[Kenneth Kaunda]]. Dum la sequanta yardeko, Kaunda komence suportis [[UNITA]] en Angola<ref>{{cite web|url=https://matsheumhlope.wordpress.com/2010/05/14/zambias-support-for-liberation-movements-1964-1979/|title=Zambia’s Support for Liberation Movements; 1964-1979|accessdate=28ma di julio 2017}}</ref>, l'Uniono di Afrikana Populi (Angle: ZAPU) en Zimbabwe, l'[[Afrikana Nacionala Kongreso|ANK]] en [[Sudafrika]] e la [[SWAPO]] en [[Namibia]]. La guvernerio di Kaunda anke mantenis forta diplomacala relati kun [[Sovietia]] e kun la rejimo di [[Saddam Hussein]] en [[Irak]].
KonfliktoLa konflikto kun [[RhodeziaRodezia]] rezultis en la klozado di la frontiero en [[1973]] e boikoto en la furniso di energio. Malgre taTamen, la mashinaro dipor Karibaproduktar hidroelektrikoelektro en l'aquobarilo Kariba duris funcionar. UnLa konstrukturo di [[ferovoyo]] konstruktita kuntil la helpoportuo di la [[PopulalaDar Republikoes diSalaam]] Chiniaen [[Tanzania]] tilkun la portuohelpo di la [[Dar-es-Salaam]]Populala enRepubliko [[Tanzaniadi Chinia]] helpis diminutar la dependo de RhodeziaRodezia.
Dum la fino di ladil [[yari 1970ma]] Portugalana kolonii en Afrika ja esis nedependanta, RhodezianaRodeziana rejimo finis e landoRodezia transformis sutransformesis en [[Zimbabwe]], matamen la problemi di Zambia ne finisduris. [[Interna milito|Interna militi]] en [[Angola]] e [[Mozambik]] rezultis enproduktis granda nombro di refujanti ed enduktis grandaserioza problemi en la sistemo di transporto.
En junio [[1990]] komencis rebelesi kontre guvernerio di Kaunda. Multa manifesteri mortismortigesis enkande atempto dila guvernerio probis kontrolar la protesti. En [[1991]] Kaunda aceptis riinstitucar plurapartisalaplurpartisala [[demokratio]]. [[Frederick Chiluba]] elektesis prezidanto ed asumis povo ye la [[2ma di novembro]] [[1991]]. En [[1996]] ililu rielektesis e guvernis til [[2001]].
Dum la yari 2000ma, l'ekonomio stabileskis, l'[[inflaciono]] atingis singla cifro en [[2006]] e [[2007]], internaciona komerco kreskis e la procento di interesti diminutis.
| 