Tocantins (stato): Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
kelka korektigi + texto, imaji
kelka korektigi e/o modifiki
Lineo 20:
'''Bazala fakti pri Tocantins.'''
=== Historio ===
Ante l'arivo di koloniigisti, la regiono habitesis dal indijeni kayapó e dal altra rasi. [[Jezuito|Jezuiti]] exploris la regiono cirkumcirkume [[1625]], en sercho diserchante indijeni por konvertar a [[kristanismo]]. Dum 1730ala eyari 1740a1730ma yarie on1740ma trovistrovesis [[oro]] en la regiono, lore parto de la kapitanio di Goiás.
 
Kun la nedependo di Brazilia la regiono divenis parto di la provinco, pose stato, di [[Goiás]]. Pro lua granda disto de regioni plu richa e pro la manko di teknologio por kultivar lua [[sulo]], la nordo di Goiás sempre esis plu povra kam lua sudo. To stimulis idei pri dividar ol, unesmafoye kun Joaquim Teotônio Segurado, qua proklamis autonoma guvernoguvernerio por la regiono en 1821. Pose to, nur en 1956 la judiciisto Feliciano Machado Braga lansis la ideo pri la kreado dil stato Tocantins.
 
Tocantins divenis Braziliana stato depospos la [[5ma di oktobro]] [[1988]], kunkande la nuna Braziliana [[konstituco]] promulgesis. Ye la [[1ma di januaro]] [[1989]] José Wilson Siqueira Campos divenis lua unesma guberniestro.
 
=== Geografio ===
Lineo 32:
La stato havas 2 [[klimato|klimati]]: en nordo di [[paralelo]] 6° S la klimato esas [[equatorala klimato|equatorala]], kun intensa [[pluvo|pluvi]] sen sika sezono. En sudo di paralelo 6° S la klimato esas [[tropikala klimato|tropikala]], kun sika sezono de [[mayo]] til [[septembro]].
 
La [[vejetantaro]] konsistas ek [[Equatorala e tropikala foresti|Equatorala foresto]] al nordo di paralelo 6° S, ed en [[savano]] (nomitanomizita ''cerrado'' en Brazilia) al sudo di paralelo 6° S.
 
En la sudo dil stato jacas l'insulo Bananal, kun cirkume 19,000 km² di totala surfaco, an la [[fluvio Araguaia]]. Bananal esas la maxim granda fluvial insulo del mondo. Parto di lua surfaco - 5,577 km² - esas protektata en un nacionala parko, e parto esas protektata en indijena rezerveyi. Ne existas ponti por unionarligar l'insulo kun la du bordi di Araguaia, ed on nur povas arivar en l'insulo per batelo.
 
=== Ekonomio ===
Lineo 41:
L'ekonomio di Tocantins dependas forte de la kreado di [[bovo|bovaro]], ma la [[agrokultivo|kultivi]] di [[soyo]] ed [[ananaso]] anke esas importanta. La precipua exportacata produkto (89% de l'exportacata produkturi) esas la [[soyo]].
 
Lua precipua [[industrio]] esas la transformo di agrokultivala produktiprodukturi. La fabrikerii jacas precipue en la maxim granda urbi, quale [[Palmas (Tocantins)|Palmas]], [[Araguaína]], [[Gurupi]], [[Porto Nacional]] e Paraíso do Tocantins. La precipua agadi di [[komerco]] e [[servadi]] jacas en Palmas ed en altra urbi situita en la marjino di la choseo BR-153, qua krucumas la stato de norto til sudo, ed en urbi situita en la marjino di la choseo BR-226, qua unionasligas la stato kun [[Rio Grande do Norte]].
 
Gradope augmentas [[turismo]] en la stato, note en la regiono di Jalapão, kun lua diferanta peizaji.