Versiono ye 20:37, 25 mar. 2015 redaktar Dexbot (diskutez \| kontributadi) 1 875 redaktoj m Removing Link FA template (handled by wikidata) ← Plu anciena versiono		Versiono ye 01:25, 23 di agosto. 2017 redaktar desfacez Joao Xavier (diskutez \| kontributadi) Administreri 116 161 redaktoj mikra korektigi e/o modifiki Plu recenta versiono →
Lineo 12: \|Iso2 = fin \|mapo = [[Arkivo:Finnish language map, large areas.png\|300px]] \|mapo_paroli = EnVerde, lal'areo ~~verdatra areo~~ube la Finlandana ~~esas parolata~~parolesas<br> da kelka homi ma ne esas oficala. \|Videz_anke = }} La '''Finlandana linguo''' esas un ek l'[[Uralika linguaro\|Uralika lingui]]. Ol esas la oficala linguo di [[Finlando]] ma on parolas en la Finlandana anke en Nord-[[Suedia]] e mine en Nord-[[Norvegia]]. En Rusiala Nord-[[Karelia]] la Finlandana linguo esas preske mi-oficala linguo. Yen kelka bazala fakti dipri la Finlandana linguo. On dicas, ke en la Finlandana parolesas quale skribesas, ma nuntempe la difero inter la parolado e skriburo (skribita linguo) esas kreskanta. == Oficala stando == La Finlandana linguo esas un de la du oficala lingui di Finlando ed oficala linguo inter l'oficala lingui dil [[Europana Uniono]] (l'altra oficala linguo di Finlando esas la Suediana, qua ~~esas uzata~~uzesas da 5,42 % de la ~~populo~~habitantaro yeen 2010). LaEn Suedia, la Finlandana havas ~~en Suedia la~~ stando di oficala minoritato-linguo lokala. Segun la Nordala Linguo-kunveno, la Fina-linguala populani di la Nordala stati havas la yuro uzar sua matrala linguo en oficerii di altra Nordala stati sen devo pri pagar la kusti de interpreto o traduko. == Historio == La bazala formo di la Baltika-Fina lingui, altre dicante la Baza-Fina linguo –- a qui apartenas anke la nuna Finlandana linguo –- parolesis an la amba rivi di la Finlandana Gulfo ja ante la Kristana yarkontado. Ed adavane, on povas duktar la Baza-Fina linguo e la nuna Laponiana lingui a komuna formo linguala, qua nomesas la Pre-Baza-Fina linguo o la Fina-Lapona bazolinguo. La Baltika-Fina lingui (altre dicante la Pos-Baza-Fina linguo) e la Lapona lingui separeskis una de l'altra cirkume ~~1000–1500~~1000-1500 yari a.Kr. La Finlandana linguo separigis su de la Pos-Baza-Fina linguo pos la komenco di la Kristana yarkontado. Ante la 16ma yarcento, en tale dicita fru-Fina periodo, la Finlandana linguo ne uzesis kom skribita linguo. De ca tempo on savas nur poka nomi, vorti e frazoparti. La skribita linguo Finlandana naskis konseque de la religiala reformo ye la 16ma yarcento. Episkopo Mikael Agricola editis l'unesma Fina-linguala libri ''Abc-kiria'' (Abc-libro) 1543 e ''Se Wsi Testamenti'' (La nova Testamento) 1548 pro ke la populani povis ipsa audir e komprenir la santa vorti. La modelo dil ortografio Agricolana esis ilca di Latina, la ~~Germaniana~~Germana e la Suediana. L'importanta diferi inter la soni, exemple la longeso di la vokali e konsonanti o la separeso di ''ä'' ed ''e'' esis nereguloza. Depos ica tempo, ye la old-Fina periodo (de la fino di la 16ma til la komenco di la 19ma yarcento) la stilo di la skribado divenis plu reguloza, ma l'uzo di la linguo ne expansis exter la preliminara docado e l'eklezial uzo. Per la Finlandana linguo skribesis precipue religiala texti e la maxim importanta administrala texti (edikti, statuti, edc.) por la civitani ed la rurani. Lore la populo ofte savis lektar, ma tre rare skribar la linguo. Dum l'unesma duimo di la 19ma yarcento, en la periodo dil autonomeso, la politikala chanji e la nacionala-romantika idei igis aktuala la developo di la Finlandana linguo. Dum la batalio di la dialekti vice la sud-esta linguala materio prenesis a la skribita linguo anke l'est-Finlandana traiti. Per ca moyeno la skribita linguo developis kom moderita rezolvuro, qua ne plus reprezentis o semblis nula specala dialekto. La lexiko developesis tre vaste vortifante nova vorti per sufixi od adaptante dialektala vorti per modifikita semantiko (exemple "juna" "treno" signifikis originale "lineo"). Per la edikto pri linguo en 1863 imperesis, ke la Finlandana linguo recevus la stando dil oficala linguo apud la Suediana linguo dum pasonta 20 yari. Lo impulsis developar anke la Fina-linguala docado di la populani. Dum la 19ma yarcento fermeskis anke la Fina-linguala jurnalaro e laika literaturo. Lineo 240: \| mi'''t'''ata : mi'''tt'''aan ‘mezurar’ \|- \|<center> k : –-</center> \| rei'''k'''ä : reiän ‘truo’ \|<center> –- : k</center> \| maata : ma'''k'''aan ‘jacar’ \|- Lineo 303: === Acento === L’ acento esas sempre –- sen ecepto –- sur l'unesma silabo (vokalo). * Chefa acento (per signo ·) ne dependas ek la strukturo dil silabo: pa·luu ‘retroveno’, pai·stua ‘rostar’. * Anke un-vokala silabo esas acentizita, por ex. e·teen ‘adavane’, y·leinen ‘generala’ (ne: etee·n, ylei·nen, yleine·n). Lineo 415: \|- \| instruktivo \| –- \| käde-n \| talo-i-n Lineo 422: \|} () Ca tri kazi ~~esas uzata~~uzesas por l’ '''objekto'''. L’ uzo dil kazi esas richa pri nuanci. Por exemplo : Sinä luet kirja'''a'''. ‘Tu lektas (nun) la libro.’ : Sinä luet kirja'''n'''. ‘Tu (par)lektos la libro (til fino).’ Lineo 428: : Lue kirja. ‘Lektez la libro (til fino).’ : Lue kirja'''a'''. ‘Lektez la libro (ne necese til fino).’ : Lue kirjo'''ja'''. ‘Lektez libri (~~generale~~ordinare).’ : Lue kirja'''t'''. ‘Lektez la libri (til fino).’ Lineo 541: En la '''kondicionalo''' la sufixo esas ''-isi-''. : asu-n ––--> asu-isi-n ‘me lojus’ : e-n asu ––--> e-n asu-isi ‘me ne lojus’ En la '''potencialo''' la sufixo esas ''-ne-''. : asu-n ––--> asu-ne-n ‘forsan me lojas / lojos’ : e-n asu ––--> e-n asu-ne ‘forsan me ne lojas / lojos’ '''Imperativo''' Lineo 626: === Plusa exkursi por kunfuzar Idisti === Arto, Esko, Timo = ~~propra~~Propra nomi di viri * Savo = ~~provinco~~Provinco en interna Finlando * Salo = urbo en sud-est Finlando * armo = graco * koko = mezuro * kolo = kavo * lako = ~~pretempala~~Pretempala falo di cerealo * lato = feneyo * lumo = tranceso

Finlandana linguo: Diferi inter la revizi