|
[[Arkivo:Mannetje_van_Willemstad.jpg|thumb|160px|Ligna figuro trovita en Willemstadt.]]
[[Arkivo:Ruitermasker_matilo.jpg|thumb|left|160px|Romana maskilo pri kavalkero, trovita proxim [[Leiden]].]]
Homi ja habitis nuna [[Nederlando]] 37,.000 yari ante nun. En [[2009]] parto di un kranio dedil [[Homo di Neanderthal]] evante 40,.000 yari trovesis en [[Norda Maro]], apud [[Zelando]]. De cirkume 800 aK til 450 aK [[Kelti|Kelta populi]] vivis en la regiono. De 57 aK til 53 aK [[Julius Cezaro]] gradope konquestis la regiono. [[Romana imperio|Romani]] guvernis la regiono til [[410]].
==Mezepoko==
Dum la rejio di [[Karolus la 5ma di Germania e la 1ma di Hispania|Karolus la 5ma]] la regiono di nuna [[Nederlando]] divenis parto di la 17 Provinci, qua inkluzis nuna [[Belgia]] e [[Luxemburgia]]. En [[1579]] la nordo di regiono unionis e formacis l'[[Utrecht Uniono]], kontrato di reciproka defenso kontre [[Hispania|Hispana]] armeo.
Ye la [[26ma di julio]] [[1581]] la provinci (qua formacis nuna Nederlando) adoptis un deklaro di nedependo, renversis oficale la rejulo [[Felipe la 2ma di Hispania|Felipe la 2ma]] ed adoptis la [[republiko]], qua duris til [[1795]]. Felipe, filiulo di Karolus la 5ma, ne aceptis la nedependo, e la milito duris til [[1648]].
==17ma yarcento til l'unesma mondomilito==
Nederlandana kolonialakolonial imperio komencis kreskar dum la [[17ma yarcento]]. En [[1614]] Nederlandani fondis Nieuw Amsterdam - nune [[New York]] - en la sudosude dildel insulo [[Manhattan]]. En [[Sudafrika]] Nederlandani establisis su en [[1652]]. CirkumCirkume [[1650]] Nederlandani posedis aproxime {{formatnum:16000}} komercala navi<ref>[http://www.digitalhistory.uh.edu/database/article_display_printable.cfm?HHID=682 The middle colonies] Digital History</ref>, e lua populohabitantaro kreskis de 1.5 til 2 milioni habitantipersoni. Multa ekonomiala historiisti konsideras Nederlando kom la bersilo di moderna [[kapitalismo]]. En [[Amsterdam]] fondesis l'unesma [[borso]] dildel mondo.
===Duesma Angla-Nederlandana milito===
Ye la [[99ma di junio]] [[1667]], militala navi dide Nederlando atakis navi di la Angla milit-navaro, qui jacis ne-preparite en la fluvio Medway en [[Kent]], Anglia. LoTo esis eventola komenco di la duesma Angla-Nederlandana milito, de 1665 til 1667, iniciita pro forta komercala rivaleso inter la landi. La atako duris til 14 junio; plura navi esis brulata, e du esis kaptata. Lo duktis a pakto inter la du landi, signatita en Breda, Nederlando en julio 1667.
===Bataviana republiko===
Ye la [[19ma di januaro]] [[1795]], un dio pos princo [[Willem la 5ma di Orange]] fugarfugir vers [[Anglia]], [[Bataviana republiko]] proklamesis, simila a [[Francia|FrancianaFranca republiko]], e lastisduris til la [[5ma di junio]] [[1806]]. De [[1806]] til [[1810]] [[Napoleon Bonaparte]] establisis la [[Rejio di Holando]] kom marioneta stato, kontrolita da sua fratulo [[Louis Bonaparte]]. En 1810 Napoleon enkorpigis Holando a Franca imperio. L'enkorpigo duris til [[1813]].
===L'Unionita Rejio di Nederlando; til l'unesma mondomilito===
[[Arkivo:Old-Amsterdam_1891-street-1.jpg|thumb|160px|[[Amsterdam]], en [[1891]].]]
En [[1815]] [[Kongreso di Wien]] establisis l'Unionita Rejio di Nederlando, expansita sude por kontrolar la nuna [[Belgia]] e [[Luxemburgia]]. En [[1830]] BelgianiBelgi revoltis e deklaris nedependo. En [[1890]] l'uniono kun Luxemburgia cesis.
Dum l'[[unesma mondomilito]], lando esis forte volvita en milito quankam ol restis neutraneutrala<ref>Abbenhuis, Maartje M. The Art of Staying Neutral. Amsterdam: Amsterdam UP, 2006.</ref>. [[GermanianGermana imperio|GermanianiGermani]] projetis invadar lando, ma generalo [[Helmuth Johann Ludwig von Moltke]] abortis la plano. Nederlando furnisis vari a Germania til Britaniana blokuso en [[1916]].
==Afsluitdijk==
Ye la [[28ma di mayo]] [[1932]], la Afsluitdijk, digo qua separis la [[Norda Maro]] de la salaqua bayo la Zuiderzee, esis kompletigatakompleteskis. La longesodigo diesas lalonga digo esasde 32 km, ed olua konstruktado komencis en 1927. Ol kreis nova sensala lago, lanomizita IJsselmeer. Pose, automobilo-voyoautomobila choseo liganta Norda Holando e Frizia esis konstruktatakonstruktesis sur la digo. EnYe la 2525ma di septembro 1933 la Afsluitdijk esisoficale oficalaapertesis. apertata;Monumento monumento merkisindikas la loko ube la digo esis klozitaklozesis.
==Duesma mondomilito==
[[Arkivo:Rotterdam, Laurenskerk, na bombardement van mei 1940.jpg|thumb|left|180px|[[Rotterdam]], pos atako di nacionalsocialisti en [[1940]].]]
Ye la [[10ma di mayo]] [[1940]] dum la [[Duesmaduesma mondomilito]] [[NacionalsocialistaNaziista Germania]] invadis Nederlando por atakar [[Francia]] ye la [[14ma di mayo]] Nederlando kapitulacis. Dum German okupeso, cirkumcirkume 100,000100l000 [[judo|judi]] transportesis vers [[koncentreyo|koncentreyi]] en Germania, [[Polonia]] e [[Chekoslovakia]], inkluzite juda puerino [[Anne Frank]]. Nur 876 transvivis til fino difinir la milito.
==Pos la milito==
Lando esis un ek la fondinti di [[Benelux]] (ekonomial federo kun [[Belgia]] e [[Luxemburgia]]) en [[1944]] e pose esis un ek sis fondinti [[Komuneso Europana pri Karbono- e Stalo Komuneso]] en [[1951]], embriono di la nuna [[Europana Uniono]]. LandoLa lando anke esis un ek la 12 fondinti di [[NATO]], ye la [[4ma di aprilo]] [[1949]]. Dum la [[1960a yari|1960a 1960ma]] e [[1970a yari 1970ma|1970ma]] eventis multa sociala transformi: yuni, specalenote studenti, refuzis tradicional [[etiko]] ed avancis en temi komquale yuroyuri dipor la mulieri, [[sexualeso]], [[desarmizo]] ed ekologiala temi.
Ye la [[10ma di oktobro]] [[2010]] [[Nederlandan Antili]] desaparis. Kom rezulto di referovoti, [[Bonaire]], [[Sint Eustatius]] e [[Saba]] decidis enkorpigar su a Nederlando kom specala municipi, dum ke [[Aruba]], [[Sint Maarten]] e [[Kuracao]] votis por divenar suverena monarkii en la rejio di Nederlando.
| 