Gruzia: Diferi inter la revizi
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
kelka korektigi/modifiki |
kelka korektigi + plusa texto |
||
Lineo 1:
'''Noto:''' La korekta nomo di la lando en Ido esas '''Gruzia'''. ''[[Georgia]] esas la nomo dil stato di [[Usa
{{Landi
| Nomo = Gruzia
Lineo 16:
| Nomo_listo_chefo_guverno = Listo di chefministri di Gruzia
| Titulo_chefo_guverno = Chefministro
| chefo_guverno = [[
| Surfaco = 69.700
| Rango_surfaco = 120
Lineo 34:
=== Historio ===
{{PA|Historio di Gruzia}}
[[Arkivo:Earlycaucasus655.jpg|thumb|left|200px|Mapo di la regiono di [[Kaukazo]], kun
Homo habitas kontinue la regiono di la nuna Gruzia de la [[petr-epoko]]. La regiono okupesis da [[Anciena Grekia|Greki]] e pose da [[Persian imperio|Persiani]].
[[Roman imperio|Romani]] konquestis la regiono komplete en 66 aK, e lua dominacajo duris preske 400 yari. Li introduktis [[kristanismo]] dum la [[4ma yarcento]], e rejulo [[Mirvan la 3ma di Iberia]] deklaris lu l'oficala religio di lando en [[327]]. Ta akto proximigis Iberia e la [[Bizancan imperio]].
Lineo 42:
[[Arabia|Arabi]] okupis Tbilisi en [[645]], ma Gruziani konservis granda autonomeso sub l'Araba rejio<ref>"Christianity and the Georgian Empire" (early history) Library of Congress, marto 1994</ref>. Dum la komenco di la [[12ma yarcento]] rejulo [[Davit la 4ma di Gruzia]] gradope ekpulsis [[imperio Seljuk|Seljuka turki]] de la regiono, e vinkis l'importanta [[batalio di Didgori]] ye la [[12ma di agosto]] [[1121]]. Gruziana rejio atingis lua zenito dum lasta yari de la [[12ma yarcento|12ma]] e l'unesma yari de la [[13ma yarcento]], epoko en ke religiala tolero kreskis e la [[filozofio]] expansis su, ma en [[1292]] [[Mongolia|Mongoli]] okupis la regiono. Mongola okupeso duris til [[1310]].
En [[1783]] Gruzia okupesis da [[Rusian imperio]] signatis la [[
Ye la [[22ma di decembro]] [[1800]] caro [[Pavel la 1ma di Rusia]] anexis la rejio di Kartli-Kakheti a Rusian imperio, e konfirmis l'anexo da dekreto ye la [[8ma di januaro]] [[1801]]<ref>Gvosdev, Nikolas K.: ''Imperial policies and perspectives towards Georgia: 1760-1819'', Macmillan, Basingstoke 2000</ref>. Gruziana nobeleso ne aceptis la dekreto til [[1802]].
De [[1803]] til [[1878]] konseque de diversa militi kontre [[Otoman imperio|Otomani]] e [[Persa imperio|Persiani]], Gruziana teritorio kreskis. Exemple, [[Abkhazia]] okupesis komplete en [[1864]]. Dum [[Rusa Revoluciono di 1917]] komencis movado pri nedependo, ma en februaro [[1921]] la
Gruzia divenis itere nedependanta pos
De la [[22ma di decembro]] [[1991]] til la [[6ma di januaro]] [[1992]] eventis sangoza [[stato-stroko]] qua ekpulsis Gamsakhurdia de povo. Balde komencis [[interna milito]] qua duris til [[1995]]. En [[1992]] [[Eduard Shevardnadze]] retroiris a Gruzia ed unionis su a la chefi di revolto, Kitovani e Ioseliani, ed organizis triumviraro, nomizita "Konsilantaro di Stato" por guvernar la lando. En [[1995]] Shevardnadze oficale elektesis prezidanto di la lando.
Lineo 58:
La [[legifala povo]] konsistas ek la parlamento, qua kompozesas per unika chambro kun 235 membri, qui elektesas dal populo por 4-yara periodo.
[[Arkivo:Georgia high detail map.png|thumb|right|Mapo di Gruzia kun Abkhazia (en verda) e Sud-Osetia (en violea).]]▼
====Autonoma regioni en Gruzia====
▲[[Arkivo:Georgia high detail map.png|thumb|right|Mapo di Gruzia kun Abkhazia (
* [[Adjaria]] (
* [[Abkhazia]] (
** Surfaco: 8 400 km²
** Chefurbo: [[Sukhumi]]
Linio 76 ⟶ 75:
* [[Sud-Osetia]]
Autonoma regiono di '''Abkhazia''' proklamis su nedependanta en [[1992]], ma nula stato agnoskabis la nedependo. Nur Rusia havas bona relati kun Abkhazia. La regiono di [[Sud-Osetia]], en la montaro [[Kaukazo]]
En agosto [[2008]] Gruzia probis sensucese retrokonquestar [[Sud-Osetia]] per koakto. Pro to [[Rusia]] helpis [[Sud-Osetia]].
=== Geografio ===
Gruzia jacas en sudala [[Kaukazo]], inter [[latitudo|latitudi]] 41ºN e 44ºN e [[Longitudo|longitudi]] 40ºE e 47ºE.
La [[klimato]] di Gruzia esas extreme variata, kande on konsideras la mikra surfaco di la lando. Existas du precipua klimatala zoni, qua aproxime korespondas al esto e la westo di la lando. L'alta montaro [[Kaukazo]] impedas l'eniro di la kolda aeral amasi de la nordo, dum ke la "mikra Kaukazo" sude impedas l'arivo di la sika e varma venti de la sudo. La klimato weste de Gruzia esas precipue [[subtropikala klimato|subtropikala]] kun influo dil [[altitudo]], e lua mezavalora yarala [[pluvozeso]] varias de 1.000 mm til 4.000 mm.
=== Ekonomio ===
| |||