Kamerun: Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
Nula rezumo di redakto
kelka korektigi/modifiki
Lineo 19:
| Rango_surfaco = 53
| Surfaco_aquo = 1,3
| LojantiHabitanti = {{formatnum:18879301}}<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/cm.html CIA.gov ''The World Factbook''</ref>
| Rango_lojantiRango_habitanti = 58
| Yaro = 2009
| Lojanto-densesoDenseso di habitantaro = 39,7
| Reto_kodo = .cm
| Nomo_himno = ''Chant de Ralliement''
Lineo 28:
| Religii = [[kristanismo]] (54,2%)
}}
'''Kamerun''' esas lando qua jacas en west-westal [[Afrika]]. Lua vicina landi esas: [[Nigeria]] weste, [[Chad]] nord-este, [[Centrafrika]] este, [[Demokratial Republiko Kongo]] sud-este, e [[Gabon]] e [[Equatorala Guinea]] sude. Sud-weste jacas [[Oceano Atlantiko]].
* en westo, [[Nigeria]]
* en nord-esto, [[Chad]]
* en esto, [[Centrafrika]]
* en sud-esto, [[Demokratial Republiko Kongo]]
* en sudo, [[Gabon]] e [[Equatorala Guinea]].
En sud-westo jacas [[Oceano Atlantiko]].
 
LandoLa nomizitalando nomizesis segun la [[Portugalana linguo|Portugalana]] vorto ''camarões'' quo signifikas 'kreveti', nam [[Portugal]]ana exploreri trovis amplagranda quantesiquanti di kreveti an la regiono.
 
'''Bazala fakti pri Kamerum.'''
=== Historio ===
{{PA|Historio di Kamerun}}
Homi ja habitis la regiono di nuna Kamerun dum [[Neolitiko]]. La maxim longe vivanta populo en la regiono esas la [[Pigmeo|pigmei]] Baka<ref name=Lancey>DeLancey, Mark W. and DeLancey, Mark Dike (2000). ''Historical Dictionary of the Republic of Cameroon (3rd ed.)''. Lanham, Maryland: The Scarecrow Press.</ref> [[Bantuo-populo|Bantua populi]] enmigris la regiono cirkum 2,.000 yari ante nun. La civilizuro Sao naskis apud [[Lago Chad]] cirkum la yaro 500 pos Kristo, ed originis l'[[imperio Kanem]] ([[700]] til [[1387]]) ed olua sucedanto, l'[[imperio Bornu]] (de [[1380]] til [[1893]]).
 
L'unesma [[Europa]]ni qui arivis en la regiono esis la [[Portugal]]ani, en [[1472]]. Li trovis granda quanto di [[kreveto|kreveti]] en [[Wouri fluvio]], e nomezis ol ''Rio dos Camarões'' (kreveti fluvio). Dum la sequant yarcenti, Europani establisis komerco kun rivala populi. Dum la komenco di la [[19ma yarcento]] [[Modibo Adama]] komandis ''jihad'' kontre ne-IslamanaMohamedana habitanti qui vivis norde dide la regiono, ed establisis Adamawa-l'emirio Adamawa.
 
[[Arkivo:Bundesarchiv Bild 137-003056, Kamerun, Deutscher Landvermesser.jpg|thumb|250px|left|Germana inspektisto en Kamerun, 1884.]]
Kamerun divenis [[Germania|Germana]]na kolonio ye la [[14ma di julio]] [[1884]]. Pos [[Unesma mondomilito]] lua teritorio dividesis inter [[Unionita Rejio]] e [[Francia]] en Franca Kamerun e Angla Kamerun. Britaniani administris la teritorio di vicina [[Nigeria]].
 
Franca Kamerun divenis nedependanta ye la [[1ma di januaro]] [[1960]]. Angla-Kamerun divenis nedependanta de [[Unionita Rejio]] ye la [[1ma di oktobro]] [[1961]] ed unionesis kun vicina Franca Kamerun enper [[federuro|federala sistemo]]. L'unesma nomo dil unionita lando esis Federala Republiko di Kamerun. La chefo di nedependo-proceso esis [[Ahmadou Ahidjo]], qua esis l'unesma prezidanto di la lando. Ahidjo gradope koncentris povo en sua manui, e kontinuisduris koncentrar povo pos finarfinir la milito kontre la partiso ''Union des Populations du Cameroun''. La partiso di Ahidjo, ''Cameroon National Union'' (CNU) divenis l'unika legala partiso di lando ye la [[1ma di septembro]] [[1966]], ed en [[1972]] la federuro abolisesis en favoro dipor centrala guvernerioguverno, nomizita Unionita Republiko di Kamerun, kun sideyo en [[Yaounde]]<ref>DeLancey and DeLancey 19.</ref>.
 
=== Politiko ===
Linio 55 ⟶ 49:
Kamerun esas prezidantala [[republiko]]. La [[chefo di stato]] e [[chefo di guvernerio]] esas la prezidanto, qua elektesas dal populo por 7-yara periodo. Nune esas [[Paul Biya]]. La [[chefa ministro]] nur esas la chefo dil ministraro. Nune esas [[Philémon Yang]].
 
La [[parlamento]] havas unika chambro (''Assemblée Nationale'', havas unika chambro kun 180 membri, qui elektesas dal populo por 5 yari. Legi aprobesas per voti de la majoritato di la deputati.
 
La bazo di la legraro di Kamerun esas la legaro de [[Francia]], kun influi de la komuna legi dil Unionita Rejio. Quankam teoriale nedependanta, [[judiciala povo]] subordinesas a la Ministro di la Judiciado. La nuna [[konstituco]] adoptesis ye la [[18ma di januaro]] [[1996]].
Linio 76 ⟶ 70:
 
=== Kulturo ===
[[Muziko]] e [[danso]] esas parti de multa ceremonii en Kamerun. Kelka populala muzikala stili: ambasse bey, assiko, mangambeu e tsamassi. [[Highlife]], [[makossa]] e bikutsi anke divenis populala stili. [[Manu Dibango]], [[Francis Bebey]] ed altra artisti atingis internaciona sucesi dum la 1970ayari 1970ma e 1980a yari1980ma.
 
En la [[literaturo]], kelka importanta nomi esas [[Louis-Marie Pouka]], [[Sankie Maimo]] de kolonial epoko, e [[Mongo Beti]] e [[Ferdinand Oyono]] pos la [[duesma mondomilito]].
 
[[Futbalo]] esas la maxim populara [[sporto]] di la lando.