François Viète: Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
m mikra korektigi
kelka korektigi
Lineo 11:
'''Franciscus Vieta''' (naskinta '''François Viète''' [[1540]] en [[Fontenay-le-Comte]] til la [[23ma di februaro]] o [[13ma di decembro]]<ref name = Bio>[http://www.bookrags.com/biography/francois-viete-also-known-as-franciscus-vieta-wom/ ''François Viète (also known as Franciscus Vieta) Biography''|World of Mathematics biography]</ref> [[1603]] en [[Paris]]) esis [[matematiko|matematikisto]].
 
Ilu konsideresas un ek la precipua prekursori di [[algebro]].<ref name=Bio/> Il esis l'unesma qua reprezentis la parametri didil l'[[equaciono|equacioni]] per [[litero|literi]].
 
François Viète konocesis anke dum lua epoko kom fidela e kompetenta royala servisto. Il esis privata konsilero di [[Henri la 3ma di Francia|Henri la 3ma]] e di [[Henri la 4ma di Francia|Henri la 4ma]].
Lineo 20:
Filiulo di [[prokuratoro]], Viète studiis [[yuro]] en [[Poitiers]]. En [[1560]], il divenis advokato en lua nativa urbo. Quick on konfidis li importanta aferi, note la liquidaco di farmo-preci en Poitou por vidvino di [[François la 1ma di Francia|François la 1ma]] od ankore di [[interesto|interesti]] di [[Mary la 1ma di Skotia|Mary Stuart]], [[Listo di reji di Skotia|rejino di Skotia]].
 
En 1564 ilu komencis laborar por la familio Soubise kom sekretario e preceptoro por Catherine de Partenay, do servos ele dumservis totali vivodumvive. Ilu verkis por la lor maxim importanta aristokrataro kalvinista: la precipua chefi [[Gaspard de Coligny|Coligny]] e [[Henri Ier de Bourbon, prince de Condé|Condé]], ma anke [[Jeanne d'Albret]], rejino di NavarreNavara e lua filiulo, futura rejulo [[Henri la 4ma di Francia|Henri la 4ma]].
{{revizo}}
En 1571 il esasesis advokato che la parlamento en Paris-parlamento, pos ye 1573 il esasilu nominitanominesis konsilokonsilisto ad [[Rennes]]-parlamento. En 1576 Henrik 3ma engajasengajis li per specala komiso. En 1580 il esas requizito-mastro ye Paris-parlamento, ligita ad exkluziva servo di la rejo.
 
To esas ank en 1580 Viète obtenis la regulado di importanta afero opozinta la duko di Nemours kontre Françoise de Rohan, ye gano di lasto. To produktas li la tenaca rankoro di [[Ligo|ligala partiso]], qua obtenos lua eskarto ye 1584. Henri de NavarreNavara skribas multa letri en favoro di Viète, pro obtenar lua retroveno por servar a la rejulo, ma il ne esos obediita. Viète uzis to retreto-yara pri matematiko.
 
Ekpulsita di Paris de [[barikadi-dio]], la 12ma di mayo 1588, Henri la 3ma refujis su a [[Blois]]. Il imperis ye royala oficii trovir su en [[Tours]] ante la 15ma di aprilo : Viète esis un ek l'unesma qui respondis al apelo.
 
Pos la morto di Henri la 3ma, Viète eniris en privata konselo di HenrikHenri la 4ma. Il esas tre prizita di rejo, qua admiras lua matematika talenti. De 1594 il esas komisita exlusive pri descifrago di enemika sekreta kodi, tasko il realigas ja de [[1580]].
 
En 1590 Henri la 4ma publikigis letro di komandoro Moreo ad Hispania-rejo. La kontenita di ta letro, descifragita per Viète, revelis ke la chefo di ligo en Francia, [[duko di Mayenne]], projetis divenar rejo ye placo di Henri 4ma. Ta edituro akulas la duko di Mayenne e favorisas tale la regulado di religio-militi.
 
La memoro qua il editas juste ante lua morto pri kriptografodo kadukas omna metodi di epoko.
Lineo 52:
* Unesma on notas omna grandesi koram, tale lua relaci, en uzinta apta simbolismo developita da Viète. On rezumas pose la problemo sub formo di equaciono. Viète nomas ta etapo ''zététique''. Il notas la grandesi konocita da [[konsonanto|konsonanti]] (B, D, ec.) e la grandesi nekonocita da [[vokalo|vokali]] (A, E, ec.).
 
* ''Poristala analizo'' permisas pos transformar e diskutar l'equaciono. Il agas di truvartrovar karakteristika relaco di problemo, ''porisma'' de qua on povas pasar ad sequa etapo.
 
* en la lasta etapo, ''retika analizo'', on rivenas ye unesma problemo do on expozas soluco per geometrala konstrukto susteninta sur la porisma.
Lineo 64:
Il esis tamen l'unesma qua introduktis notacioni per la problemo-donaji (e ne nur per la nekonociti), ed il remarkis la ligo inter di radiki e [[koeficiento|koeficienti]] di [[polinomio]].
 
L'originalajo di Viète esasesis precipua afirmar l'avantajo di algebrala metodi e probasprobi dipor donar sistemala expozo. Il ne hezitashezitis afirmar ke kun [[algebro]] omna problemi povas esarpovus solvitasolvesar (''Nullum non problema solvere.'')
 
== Referi ==