Fiziko: Diferi inter la revizi

'''Fiziko''' esas la [[naturo|naturala]] [[cienco]] kun la maxim ampla [[skopo|skopi]]. Fizikisti studias la legi“legi” quin obedias la [[materio]], [[energio]], [[spaco]] ed la [[tempo]], e la relati inter li. La fizik-fizikala legi enuncesas kustumale per matematikala formuli, qui deduktesas de la observajiinquesti per la [[ciencala metodo]]. Oportas parolar pri [[teoriala fiziko]] od [[experimentala fiziko]] segun la moyeni uzita por atingar konkluzi.

Fiziko esashavas proxima ligitaligili adkun la [[matematiko]] - kequa furnisas la logika kadro ube fizikafizikala legi povas esar precisaprecise formulita e lua preduktipredikti quantitamezurita. FizikaFizikala teorii esas preske sempre expresita esas generaleordinare plu komplikitakomplikata kekam l'altra cienci. La diferantadiferi inter fiziko e matematiko esas ke fiziko esas finala koncernitakoncernesas kun deskripti dipri materialala mondo materiala, taledum ke matematiko esas concernaskoncernas kun abstraktoabstrakta formi kequin povas esar nedependanta. La distingo, tamen, esas ne sempre kompleta. To esas granda inquesto-areo mediacanta fiziko e matematiko, konocita kom [[matematika fiziko]], dedikas por developar la matematika strukturo di fizikafizikala teorii.

Naturala filozofio havas lua origino en Grekia dum arkaika periodo (650- 480 aK), kande pre-Sokratala filozofi kamquale Thales refuzis nenaturalistika expliki por naturala fenomeni e proklamis ke omna evento havas naturala kauzo. Lo propozis idei verifikita per raciono ed observo e multa di lua hipothezi provita sucesanta en experimento, por examploexemple atomismo.

Klasika fiziko divenas separita cienco kande frua moderna europeani uzis ta experimentala e quantesala metodi por diskovrar qua esas nuna konsiderata esar la legi di fiziko. Kepler, Galileo e plu precize Newton diskovrita ed unifiita la diversa legi di movado. La deskovro di nova legi en termodinamiko, kemio, ed elektromagneteso rezultis de plu granda serchadoinquestala efortiesforci dum l'industriala revoluciono, kamkande energiola bezonibezono di plua energio kreskis.

ModernaLa moderna fiziko komencaskomencis kun la verki di Max Planck enpri quatumola [[quantika teorio]] ede di Einstein enpri la relativeso, e kontinuisduris enkun quantumola [[quantika mekaniko]], studiita pioniitaunesme da Heisenberg, Schrödinger ande [[Paul Dirac]].

Tamen fiziko traktas kun larja varia di sistemi, to esas certa teorii qua esas uzitauzesas da tota fizikisti. Omna di ta teorii esas kredita esar fundamentala korekta, interna certa validajo. Per exemploExemple, la teorio di klasika mekaniko deskriptas exakte objekto-movo, kondicione ke ulo esas

multa granda ke [[atomo|atomi]] e movinta multo min ke [[lumo-rapideso]]. Ta teorii kontinuasduras esar arei di aktiva sercho ; per exemplo, remarkinda aspekto di klasika mekaniko konocita kom [[kaoso-teorio]] esis deskovrita dum 20ma yarcento, kande lia principii esis enuncita da [[Isaac Newton]].

| [[Voyo integrala formuleso]], [[Schrödinger-equaciono di Schrödinger]], [[Quantika teorio dil feldi]]

* [[André Marie Ampère|Ampère, André-Marie]]

* [[François Arago|Arago, François]]

* [[Albert Einstein|Einstein, Albert]]

* [[Stephen Hawking|Hawking, Stephen]]

* [[Isaac Newton|Newton, Isaac]]

* [[Blaise Pascal|Pascal, Blaise]]

* [[Erwin Schrödinger|Schrödinger, Erwin]]

* [[Max Planck|Planck, Max]]

* [[Miguel Alcubierre|Alcubierre, Miguel]]