Sao Paulo (stato): Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
kelka modifiki +texto, imajo/i
kelka korektigi + texto, referi
Lineo 31:
Ye la [[7ma di septembro]] [[1822]] la nedependo di Brazilia proklamesis en [[Sao Paulo (urbo)|Sao Paulo]] dal lore [[Pedro la 1ma di Brazilia e la 4ma di Portugal|princulo Pedro]], filiulo de [[João la 6ma di Portugal]], qua pose divenis l'imperiestro Pedro la 1ma di Brazilia. Tamen, la habitantaro di la provinco Sao Paulo - nune stato, samnome - restis mikra til la duimo di la [[19ma yarcento]], kande l'augmento dil kultivado di [[kafeo]] e l'inauguro en 1867 dil unesma [[ferovoyo]], ''Sao Paulo Railway'', qua konektis [[Santos (Sao Paulo)|Santos]] en la litoro kun [[Jundiaí]], stimulis l'arivo di l'unesma [[Europa]]na enmigranti, note [[Italia]]ni, ma anke [[Portugal]]ani, [[Hispania|Hispani]], ed altri.
 
[[Arkivo:Estação da Luz 2012Bolsa_do_Café_de_Santos-_Seus_vitrais.jpgJPG|thumb|230px250px|Staciono L''Luz'',anciena deBorso ''Saodil PauloKafeo, Railway''en Santos.]]
Pos la proklamo di la [[republiko]] en [[1889]] la lore provinco Sao Paulo, richa pro lua plantacerii di kafeo, divenis stato. Pos la guvernistesi di [[Deodoro da Fonseca]] e [[Floriano Peixoto]], du militistala prezidanti naskinta an la Nord-estala regiono, Brazilia guvernesis de [[1894]] til [[1930]] da civila prezidanti, sive naskinta en Sao Paulo, sive en [[Minas Gerais]], qui ja esis la du maxim richa stati de la lando. Ta alterno surnomizesis "politiko kafeo-kun-lakto" (''política café com leite''), pro la precipua ekonomial agadi de Sao Paulo e Minas Gerais esir, rispektive, kafeo e l'edukado di bovi.
 
[[Arkivo:Estação da Luz 2012.jpg|thumb|250px|left|Staciono ''Luz'', de la [[ferovoyo]] ''Sao Paulo Railway''.]]
[[Sao Paulo (urbo)|La chef-urbo dil stato]] kreskis rapide e divenis importanta [[komerco|komercala]] ed industriala centro dum la fino di la [[19ma yarcento]]. En [[1901]] inauguresis en l'urbo la ferovoyala staciono ''Luz'', konstruktita dal [[Anglia|Angli]]. L'arivo di enmigranti duris dum la komenco di la [[20ma yarcento]]: on kalkulas ke preske 70% de cirkume 4 milion enmigranti qui arivis en Brazilia de 1880 til 1930, cirkume 70% establisis su en la provinco -, pose stato -, Sao Paulo.<ref name="MARTINE e MCGRANAHAN">{{cite book|author=MARTINE, George, e MCGRANAHAN, Gordon |section="A transição urbana brasileira: trajetória, dificuldades e lições aprendidas"|url=http://www.nepo.unicamp.br/publicacoes/pop_e_cidades.pdf |title=População e Cidades: subsídios para o planejamento e para as políticas sociais|location =Campinas |editor=Núcleo de Estudos de População-Nepo/Unicamp, Rosana Baeninger (Org.)|year =2010 |page=11-24}}</ref>
 
[[Arkivo:Revolução_de_1930São Paulo (Greve de 1917).jpg|thumb|250px|[[GetúlioLaboristi Vargas]]dum ela luastriko suporteridi en Itararé, Sao Paulo1917.]]
[[Arkivo:Cartão Postal do MMDC.jpg|thumb|left|250px|Posto-karto pri la Revoluciono di 1932.]]
Pos la duesma duimo dil 19ma yarcento gradope augmentis la nombro di [[industrio|industrii]] en la stato, kun importanta augmenti en [[1914]] pro la desfacileso por importacar manufakturi dum l'[[unesma mondomilito]]. La prezenteso en la industrii di multa Italiana ed Hispana enmigranti qui havabis kontakto kun l'idei [[anarkiismo|anarkiista]] e [[socialismo|socialista]], adportis l'idei pri l'organizo di la laboristi en [[sindikato|sindikati]], e stimulis l'unesma generala striko qua revendikis plubonigo di la laborala standi. Pro la kresko ekonomiala, la [[meza klaso]] augmentis, e gradope komencis kritikar la politikala sistemo de la "republiko kafeo-kun-lakto", exemple l'elekti sensekreta (la personi mustis deklarar en qua li votis), la fraudi elektala o la kompro di voti, e demandis l'adopto di sekreta votado. Ye la 5ma di julio [[1924]] eventis sedicio komandita dal lietnanto Isidoro Dias Lopes qua duris dum 23 dii, e forcis la guberniestro (lore nomizita "prezidanto dil stato") Carlos de Campos fugar de la centro dil urbo vers la quartero Penha.
 
[[Arkivo:Revolução_de_1930.jpg|thumb|250px|[[Getúlio Vargas]] e lua suporteri en Itararé, Sao Paulo.]]
[[Arkivo:Cartão Postal do MMDC.jpg|thumb|left|250px|Posto-karto pri la Revoluciono di 1932.]]
L'industriigo itere stimulesis pos l'[[ekonomiala krizo di 1929]], pro la desfacilesi pri obtenar extera monetaro ed importacar vari, kun la diminuteso dil exportacajo di kafeo. Tamen, la meza klaso qua suportis la [[revoluciono di 1930 en Brazilia|revoluciono di 1930]] komandita da [[Getúlio Vargas]] qua extingis la "politiko kafeo-kun-lakto", balde komencis demandar nova [[konstituco]] por la lando. Politikisti de Sao Paulo anke standis nekontenta, ed en [[1932]] komencis revolto qua evolucionis til militarala konflikto kontre centrala guvernerio, e duris de la [[9ma di julio]] til la [[2ma di oktobro]] ta yaro. Ta revolto, sufokita da la centrala guvernerio, divenis konocita kom ''Revolução Constitucionalista de 1932'' ("konstitucala revoluciono di 1932"). Quankam Sao Paulo perdis la milito, Getúlio Vargas cedis e kunvokis konstitucal asemblajo, qua promulgis nova konstituco en [[1934]].